TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİM PROGRAMINDA ÖN OKUMA KAZANIMI STRATEJİLERİ VE BU STRATEJİLERİN 10. SINIF DERS KİTABI METİNLERİNDEKİ YETERLİLİĞİ

Bireyin, yazılı bir metindeki bilgileri, ön bilgilerinin de yardımıyla yorumlama ve yeni anlamlar üretme çabası olarak tanımlanabilecek okuma, çeşitli zihin becerilerini de kapsayan önemli bir dil becerisidir (Güneş, 2014). Akyol (2013)’e göre ise okuma, yazar ve okuyucunun sürekli etkileşim içinde bulunduğu aktif bir anlam kurma çabasını gerektirir. Öncelikle anlamaya ve kavramaya yönelik kazanımları içeren okuma becerisi, ilkokuldan itibaren öğrencilere kazandırılmaya başlanır. Ön okuma, okuma öncesi yapılması gerekli çeşitli etkinliklerle ilgili strateji bilgilerini içerir. Bir okumaya geçmeden önce, metnin konusu ve içeriği ile ilgili önceden birtakım tahminlerde bulunmayı sağlayan ön okuma bilgisi, öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirir; böylece metnin daha hızlı ve doğru anlaşılmasını sağlar.Bu çalışmanın amacı, Türk Dili ve Edebiyatı Dersi öğretim Programı’ndaki ön okuma stratejilerini belirlemek ve bu stratejilerin, Türk Dili ve Edebiyatı 10. Sınıf Ders Kitabı’ndaki uygulama olanaklarını araştırmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarının,  öğrencilerin ön okuma stratejilerini daha verimli ve etkin kullanmalarını sağlayacak biçimde tasarlanması gerektiği önerilmektedir.

___

  • Akyol, H. (2013). Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Anderson, R.C., Reynolds, R. E., Schallert, D. L. and Goetz, E. T. (1976). Frameworks for Comprehending Discourse. University of Illinois Laboratory For Cognitive Studies in Education. (https://www.ideals.illinois.edu/bitstream/handle/2142/17811/ctrstreadtechrepv01976i00012_opt.pdf?sequence=1) (15.04.2018).
  • Antakyalıoğlu, Z. (2013). Roman Kuramına Giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Başaran Yılmaz, A. H. (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı 10 Ders Kitabı. Ankara: Bir-Yay Yayınevi.
  • Bruning, R.H., Schraw, G.J., Norby, M. M. (2014). Bilişsel Psikoloji ve Öğretim. (Z. N. Ersözlü, R. Ülker, çev. ed.) Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
  • Demirel, Ö. (2004). Türkçe Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
  • Enginün, İ. (2006). Yeni Türk Edebiyatı/Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Perfetti, C. A., & Hogaboam (1975). T. Relationship Between Single Word Decoding and Reading Comprehension Skill. Journal of Educational Psychology, 1975, 67, 461-469.
  • Güneş, F. (2014). Türkçe Öğretimi/Yaklaşımlar ve Modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Kintsch, W., Van Dijk, T.A. (1978), Toward a Model of Text Comprehension and Production. Psychol Rev. 85: 363-94.
  • McGinley, W. J., Daner, P. R. (1985). The Use of Semantic Impresions as a Previewing Activity for Providing Clues to a Story’s Episodic Structre. (citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.828.9196&rep=rep1&type=pdf)
  • MEB (2018). Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Moran, B. (2001). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Onan, B. (2013). Dil Eğitiminin Temel Kavramları. Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
  • Özdemir, E. (1990). Örnekli Açıklamalı Edebiyat Bilgileri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Anderson, R. C., Reynolds, R. E., Schallert, D. L., & Goetz, E. T. Frameworks for comprehending discourse (Technical Report No. 12). Urbana, Ill.: University of Illinois, Center for the Study of Reading and Cognition, July 1976. https://www.ideals.illinois.edu/bitstream/handle/2142/17719/ctrstreadtechrepv01976i00014_opt.pdf (04.05.2017).
  • Rumelhart, D.E. (1980). Schemata: The Building Blocks of Cognition. Theoretical Issues in Reading Comprehension. (R.J. Spiro etal, ed.) Hillsdale: Lawrence Erlbaum. Rumelhart, D. E. “Understanding understanding.” Memories, Thoughts, and Emotions: Essays in Honor ofGeorge Mandler. Ed. Kessen, W., Ortony, A., Craik, F., Lawrence Erlbaum Assocıates, Publishers 1991. 256-275.
  • Snow, C. (2002). Reading for Understanding : Toward a Research and Development Program inReading Comprehension. Pittsburgh, Pennsylvania, Pittsburgh: Rand.
  • Stevens K. C. (1980). The Effect of Background Knowledge on the Reading Comprehension of Ninth Graders. Journal of Reading Behavior, Vol.XII. No:2, pp.153.
  • Stevick, P. (2004). Roman Teorisi. (S. Kantarcıoğlu, çev.) Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Tanpınar, A. H. (1998). Edebiyat Üzerine Makaleler. (Z. Kerman, haz.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Ülper, H. (2010). Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Nobel Akdemi Yayınları.
  • Van Dijk T.A., Kintsch, W. (1983). Strategies of Discourse Comprehension. New York: Academic Press.
  • Wellek, R., Warren, A. (2016). Edebiyat Teorisi. (Ö. F. Huyugüzel, çev.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Wiener, H. S. (1978). Any Child Can Read Better. New York: Oxford University Press.
  • Yetiş, K. (1996). Talîm-i Edebiyat’ın Retorik ve Edebiyat Nazariyâtı Sâhasında Getirdiği Yenilikler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.

___

APA Gerçek, Ş. , Yavaş, G. & Çevirme, H. (2019). TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİM PROGRAMINDA ÖN OKUMA KAZANIMI STRATEJİLERİ VE BU STRATEJİLERİN 10. SINIF DERS KİTABI METİNLERİNDEKİ YETERLİLİĞİ . Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 19 (4) , 1362-1372 . DOI: 10.17240/aibuefd.2019..-455602
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-0493
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

ÇOCUKLARDA YARATICILIĞIN GELİŞİMİNE İLİŞKİN BOYLAMSAL BİR ARAŞTIRMA

Güneş SALI

ORTAOKUL TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAPLARININ KULLANILMASI VE KULLANILMAMASINA İLİŞKİN BİR DURUM ÇALIŞMASI

Üzeyir SÜĞÜMLÜ, Hasan Hüseyin MUTLU, Enes ÇİNPOLAT

2009-2013-2017 ORTAOKUL MATEMATİK ÖĞRETİM PROGRAMLARININ SAYI DUYUSU BİLEŞENLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

Burak KARABEY, Ceren TUNALI, Sinan OLKUN, Gülünay ERGUT

ÖĞRETMEN ADAYLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA FARKINDALIKLARI

Melike FAİZ, Hafife BOZDEMİR YÜZBAŞIOĞLU

YENİ RESİM İŞ ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMININ (2018) UYGULAMAYA DAYALI DERSLER AÇISINDAN ÖĞRETMEN ADAYLARININ YARATICI DÜŞÜNME GELİŞİMLERİ ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Kani ÜLGER

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKULA BAĞLILIKLARININ OKULUN ÖZELLİKLERİ VE ÖĞRENCİLERİN KİŞİSEL DEĞİŞKENLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Emel TÜZEL İŞERİ, Burcu YAVUZ TABAK

ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMENLERİN GÖZÜNDEN YÜKSEKÖĞRETİMDE DİL ÖĞRENİMİNDE ÖĞRENEN ÖZERKLİĞİNİN İNCELENMESİ

Ali ÖZTÜFEKÇİ, Enisa MEDE

MERKEZİ SINAV VE ÖĞRETMEN YAPIMI SINAVLARIN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ: ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ SINAVI ÖRNEĞİ

Mücahit Çağlar, Abdurrahman KILIÇ

İŞİTME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERE KAYNAŞTIRMA ORTAMLARINDA UYGULANAN AKICI OKUMA ÇALIŞMALARINA YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Tüncay TUTUK, Macid Ayhan MELEKOĞLU

ÖĞRENCİLERİN SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASA İLİŞKİN FARKINDALIKLARININ BELİRLENMESİ

Çağrınur SAĞ, Fatma ÜNAL