İKTİSADİ-SİYASİ İLİŞKİLER ETKİLEŞİMİ ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE-RUSYA FEDERASYONU İLİŞKİLERİ (1992-2000)

İktisadi ilişkiler para ile ölçülebilen ilişkilerdir. Siyasi ilişkiler egemenliğin kazanılması, kullanılması, korunmasından oluşur. İki ülke ilişkilerini incelerken iktisadi ilişkileri siyasi ilişkilerden yalıtıp, ayrıştırıp aralarındaki etkileşimi göz ardı etmek yanılgılara yol açar. Araştırma Türkiye-Rusya ilişkilerinin Yeltsin dönemini (1992-2000) kapsamaktadır. Ekonomik ilişkiler siyasi ilişkilerden ayrılarak analiz edilirse, Yeltsin döneminin Türkiye-RF ilişkilerinin anlaşılamadığı iddia edilmekte, iki ilişki türü arasında etkileşim olduğu varsayılmaktadır.Yeltsin döneminin ilişkilerini anlamak için, iki tür ilişki arasındaki etkileşim göz ardı edilmemelidir.Siyasi ve iktisadi ilişki türlerinin y ve x eksenindeki konumu 1992-2000 yılları için işaretlenmiştir. Herhangi iki ülke arası ilişkilerde siyasi ilişkiler y ekseninde pozitif (+) yöne seyrederken, iktisadi ilişkilerin ise x ekseninde (+) yöne ilerlemesi beklenir. Türkiye-Rusya siyasi ilişkileri y ekseninde negatif (-) yöne döndüğü tarihlerde, iktisadi ilişkiler etkilenmekle beraber siyasi ilişkilerin negatif (-) yönde ilerlemesinin hızını dizginlediği bulunmuştur. Sonuç olarak herhangi iki ülke arasında x ekseninde pozitif (+) yönde ilerleyen iktisadi ilişkiler, siyasi ilişkilerin y ekseninde negatif (-) yönde ivmelenmesini sınırlar. Herhangi iki ülke arasında hacmi ve çeşidi arttırılan iktisadi ilişkiler barışa katkı sağlar. Bu nedenle iki ülke arasında barışa erişme ve barışın sürdürülmesi için iktisadi ilişkilerin hacim ve türlerinin çoğaltılması politikası devreye sokulabilir.

Anahtar Kelimeler:

Siyasi ilişkiler, iktisadi ilişkiler, iktisadi-siyasi ilişkiler etkileşimi, Yeltsin dönemi.

TURKEY AND RUSSIAN FEDERATION RELATIONS WITHIN THE FRAME OF INTERACTIONS BETWEEN POLITICAL AND ECONOMIC RELATIONS (1992-2000)

As economic relations can be measured by money, political relations are concerned about acquisition, execution and protection of sovereignty. When examining the relations of the two countries, it would be misleading to consider economic relations and political relations differently and to disregard their interaction. Hence, it can be argued that if economic relations are analysed regardless of political aspects, Turkey-RF relations during the Yeltsin’s period could not be understood, for there is a two-fold interaction between them. The study shows these relations on a diagram that represents the period of 1992-2000. The political relations were indicated on the y-axis while economic relations were indicated on the x-axis in the diagram. While the political relations between any two countries move in the positive direction on the y-axis, it is predicted that economic relations should move positively along the x-axis. It was found that when Turkish-Russian political relations turned to the negative direction, economic relations were affected by political relations, that is, economic factors have a extenuating impact on the negative progress of political relations. As a result, the progress of economic relations in the positive direction on the x-axis between the two countries slow down the acceleration of negative political relations on the y-axis. The study argues that increased volume and variety of economic relations between any two countries contribute to peace. Therefore, in order to achieve and maintain peace between two countries, policies of boosting and diversifying economic relations should be considered and prioritised.

Keywords:

Political Relations, Economic Relations, Interactions Between Political and Economic Relations, Yeltsin’s Era,

PDF

___

AL, Arzu, “Politika-Ekonomi Kesişmesi: Yeni Bir Bilim Dalı Olarak Uluslararası Politik Ekonomi.” İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, no. 1 (2015), ss. 142–159.
BAŞARAN, Ali, Dış Siyasi, İktisadi İlişkiler Etkileşimi Çerçevesinde Yeltsin Dönemi Rusya-Türkiye İlişkileri, Ankara Üniversitesi SBE Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2013.
———, “Siyasi-İktisadi İlişkiler Etkileşimi Çerçevesinde Yeltsin Dönemi, RF-Türkiye Dış Ticaretinin Tahlili, 1992-2000”, Business & Mamanagement Studies: An International Journal 2, no. 1 (2014), ss. 49–66.
———, “Siyasi İlişkiler Kredi İlişkileri Etkileşimi: Sovyetler Birliği-Rusya Federasyonu-Türkiye Örneği (1930-2000).” Karadeniz Araştırmaları, no. 54 (2017), 207–34.
CARR, Edward Hallett- Gürtürk, Misket Gizem, Tarih Nedir? Ocak-Mart 1961’de Cambridge Üniversitesi’nde Verilmiş George Macaulay Trevelyan Konferansları, İletişim Yayınları, İstanbul 2013.
COX, Robert W., “Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory”, In Neorealism and Its Critics, edited by Robert O Keohane, 204–54. Columbia University Press, New York 1986.
EVANS, Richard J, “Giriş.” In Tarih Nedir?, 9–45, İletişim Yayınları, İstanbul 2013. GÜRÜN, Kâmuran, Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2010.
КОПТЕВСКИЙ, Виктор Николаевич, Россия-Турция: Этапы Торгово-Экономического Сотрудничества, ИВ РАН, 2003.
ÖZDEMİR, Hikmet, “Turgut Özal ve Avrasya”, Avrasya Dünyası, No 2, (2018), ss. 72-77.
STONE, Norman, “Russia and Turkey in Historical Perspective.” Avrasya Dünyası, 2018.
SEYİDOĞLU, Halil, Uluslararası İktisat: Teori Politika ve Uygulama, Güzem Yayınları, İstanbul 1998.
TAYFUR, M. Fatih. “Devlet ve Ötesi,” Devlet ve Ötesi Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar, Ed. Atila Eralp, İletişim Yayınları, İstanbul 2006, ss.183–216.
———, “Dış Politika”, Devlet ve Ötesi Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar, Ed. Atilla Eralp, 73–107. İletişim Yayınları, İstanbul 2006, ss. 73-107. TOGAN, A Ziki Velidi, Tarihde Usul, Enderun Yayınları, İstanbul 1985.
ÜSTEL, Aziz, “‘Şirketokrasi’ Neden Irak’a Saldırdı?” Star Gazetesi, n.d. http://www.star.com.tr/yazar/sirketokrasi-neden-iraka-saldirdi-yazi-1144107/.
PAUL, Volcker-TOYOO, Gyohten, The World’s Money and the Threat to American Leadership. Times Books, 1992.
“Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Dünyada Küreselleşme ve Bölgesel Entegrasyonlar (AT, NAFTA, PASİFİK) ve Türkiye (AT, EFTA, KEİ, Türk Cumhuriyetleri, EKİT (ECO), İslam Ülkeleri) İlişkileri ÖİK: Türkiye-Karadeniz Ekonomik İşbirliği İlişkileri Alt Komisyon,” 1995.
Milliyet, 19 Nisan 1989, s.5.
Milliyet, 18 Temmuz 1989, s. 5.
Milliyet, 21 Aralık 1990, s.5.
Milliyet, 30 Mayıs 1991, s. 5.
TBMM Zabıt Ceridesi, Sekseninci, İnikat, 13 Haziran 1958, Devre 11, C: 4, İçtima 1, s. 476.
Yeni Askerlik Hizmet Süreleri, http://www.msb.gov.tr/Content/Upload/Docs/ askeralma/YENİ%20ASKERLİK%20HİZMET%20SÜRELERİ.pdf erişim 16 Nisan 2018.
http://ayintarihi.byegm.gov.tr/turkce/date/1994-11-30 erişim 16 Nisan 2018.
http://ua.mfa.gov.tr/detay.aspx?84 erişim 13 Nisan 2018.
http://ua.mfa.gov.tr/detay.aspx?83 erişim 13 Nisan 2018.