Ali DEMİR

10179

İran'ın Basra Körfezi’ni Bloke İhtimali ve Hürmüz Boğazı’ndan Geçişlerin Uluslararası Hukuk Açısından Analizi

Basra Körfezi Ortadoğu Bölgesinden elde edilen petrol ve gaz enerji kaynaklarının pek çoğunu havzasında bulundurması ve bu bölgeden elde edilen fosil yakıtların ihraç yolu olması özelliği ile uluslararası öneme sahip bir bölgedir. Basra Körfezi’nin önemli ülkelerinden olan İran, 1979 Devrimi sonrası Batı Dünyası ile uyuşmaz bir ilişki yaşamaya başlamış ve dünya enerji trafiğinin önemli bir geçiş güzergâhı olan Basra Körfezi’ni kapatma ihtimali ile gündeme gelmeye başlamıştır. Körfezin en dar noktası olan Hürmüz Boğazı bu anlamda en hassas geçiş yerini oluşturmaktadır. Uzun menzilli silah ve füze teknolojisine sahip olduğu bilinen İran böyle bir ihtimalin dikkate alınması gerektiğini dikte etmektedir. Üstelik İran’ın sahip olduğu nükleer teknoloji ile nükleer silah sahibi olması ihtimali, bu yöndeki tehdit algısını daha da güçlendirmektedir. Bu çalışmada, Basra Körfezi havzasının petrol ve gaz açısından önemi vurgulanmış, Basra Körfezine kıyısı olan ülkelerin tehdit algılamaları ve kurdukları güvenlik ittifakları ele alınmış, İran’ın Basra Körfezi’ni bloke edip edemeyeceği uluslararası hukuk kurallarına göre incelenmiştir. Yapılan analiz neticesinde, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatarak Basra Körfezi’ni kısıtlı olarak bloke etmesinin mümkün olabileceği ancak uluslararası hukuk kurallarına göre ülkelerin Hürmüz Boğazı’ndan geçişlerinin engellenemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Basra Körfezi, Hürmüz Boğazı, İran, Enerji, Transit Geçit.

Analyzing the Possibility of Iran to Block the Persian Gulf and Passage through Hormuz Strait under the International Law

Persian Gulf with harbouring the oil and gas which are derived in the Middle East region and being the route to transport the fossil fuels of the area to abroad stands as the internationally significant region. One of the important countries of the Persian Gulf, Iran, after the revolution of 1979, began to have an incongruent relationship with the Western world, and became as a risk factor that could close the Persian Gulf, which is an important transit route for energy. Strait of Hormuz, the narrowest point of the Gulf, constitutes the most delicate passage. The fact that Iran possesses long-range weapons and missile technology, dictates such kind of possibility to take into consideration. Moreover, Iran's nuclear technology and her possibility of having nuclear weapons strengthen the likelihood of such a threatening scenario . In this study, oil and gas of the Persian Gulf are highlighted, the threat perceptions and security agreements of the Gulf countries are examined and the capability of Iran to block the Persian Gulf is investigated under the international law. As a result of the analysis, it has been concluded that Iran has limited capability to block the Persian Gulf by closing the Strait of Hormuz, nevertheless, under the international law; no country has the right to stop the passage of the countries through the Strait of Hormuz.
Keywords:

Persian Gulf, Hormuz Strait, Iran, Energy, Transit Passage.,

PDF

___

  • Ahmedi, H. (2009). İran: Ulusal kimlik inşası. İçinde Nebevi S.A. (Ed.), Hûzistan ve etnik sorunlar (ss. 285-323). İstanbul: Küre Yayıncılık.
  • Arı, T. (1992). Basra Körfezinde güç dengesi (1978-1991). Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
  • Beckman, R.C. (1998). The international legal regime governing the safety of navigation and the prevention of pollution in international straits, Singapore Journal of International&Comparative Law, 2, 350–392.
  • Birleşmiş Milletler deniz hukuku sözleşmesi.1982 BMDHS
  • Brzezinski, Z., Gates, R.M. (2008). İran’ın zamanı geldi. İstanbul: Profil Yayıncılık.
  • Cenevre karasuları ve bitişik bölge sözleşmesi. 1958 KBBS
  • Eisenstadt, M. (1996). Iranian military power capabilities and intentions. Washington DC: The Washington Institute for Near East Policy, Policy Papers 42.
  • Erdoğdu, H. (2008). Büyük Pers düşüncesinden Zülfikar’ın yumruğuna İran. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
  • Gerçeksever, A. (2005). Kayıp kimlik Basra Körfezi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
  • İnan, Y. (1995). Türk Boğazlarının siyasal ve hukuksal rejimi. Ankara: Turhan Kitabevi.
  • Kalichi, J. H., Goldwyn, D.L. (2005). Energy&security toward a new foreing policy strategy. İçinde Kenderdine M.A., Moniz E.J. Technology development and energy security (ss.425-461). Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
  • Kalichi, J.H., Goldwyn, D.L. (2005). Energy&security toward a new foreing policy strategy. İçinde Sieminski A.E. (Ed.), World energy futures (ss.21-51), Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
  • Keneş, B. (2012). Hasan Sabahtan bugüne İran ve terör. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Kishk, A. (2009). The Istanbul cooperation initiative agreement between NATO and the Gulf Cooperation Council Countries – obstacles and propositions. Rome: NDC.
  • MacDonald, B. (2009). The strategic impact of energy dependency. İçinde Kraska J. (Ed.), Energy security in the coastal zone (ss.96-110). Ottowa:The Conference of Defence Associations Institute (Vimy Paper 2009).
  • O’Neil, W.D., Talmadge, C. (2008/09). Costs and difficulties of blocking the Strait of Hormuz. International Security, 33 (3), 190-198.
  • Öztürk, O.M., Sarıkaya, Y. (2006). Kaosa doğru İran. İçinde Veliyev C. (Ed.) Suudi Arabistan-İran ilişkileri (ss.407-441). Ankara:Fark Yayınları.
  • Pazarcı, H. (2013). Uluslararası hukuk, 12’nci baskı. Ankara: Turhan Kitapevi.
  • Randall, S.J. (2005). United States foreign oil policy since World War I. London: McGill-Queen’s University Press.
  • Russell, R.L. (2005). The Persian Gulf’s collective-security mirage. Middle East Policy, XII (4), 77-88.
  • Şahan, E. (1999). Uluslararası boğazlardan geçiş ve Türk Boğazlarının hukuki statüsü. İstanbul: Harp Akademileri Yayını.
  • Talmadge, C. (2008). Closing times: assessing the Iranian threat to the Strait of Hormuz. International Security, 33 (1), 82-117.
  • Yergin, D. (2009). The prize:the epic quest for oil, money&power. New York: Free Press.
  • Wenger, A., Orttung, R., Perovic, J. (2009). Energy and the transformation of international relations. Oxford University Press.
  • Agence France-Presse (2013), Gulf force the Peninsula Shield begins war games in Kuwait. 10 Eylül 2013’de http://www.thenational.ae/news/world/middle-east/gulf-force-thepeninsula-shield-begins-war-games-in-kuwait adresinden alınmıştır. Al Udeid Air Base, Qatar (2011). 24 Temmuz 2011’de http://www.globalsecurity.org/military/facility/udeid.htm adresinden Belasco, A. (2009). Troop levels in the Afghan and Iraq wars, FY2001FY2012: cost and other potential issues. 24 Mayıs 2011’de http://www.fas.org/sgp/crs/natsec/R40682.pdf adresinden alınmıştır. BP Statistical Review of World Energy (2013). 01 Ocak 2014’de bp.com/statisticalreview adresinden alınmıştır.
  • Farrar-Wellman, A., Frasco, R. (2010). United Arab Emirates-Iran foreignrelations. 09 Temmuz 2011’de http://www.irantracker.org/foreign-relations/united-arab-emiratesiran-foreign-relations adresinden alınmıştır.
  • France 24, It's official: Qatar has sent troops to Bahrain. 10 Eylül 2013’de http://dohanews.co/post/3957394943/its-official-qatar-has-senttroops-to-bahrain adresinden alınmıştır.
  • Groves, S. (2011). Accession to the U.N. convention on the law of the sea is unnecessary to secure U.S. navigational rights and freedoms, 21 Aralık 2013/ 1 Ocak 2014’de http://www.heritage.org/research/reports/2011/08/accession-to-unconvention-law-of-the-sea-is-unnecessary-to-secure-us-navigationalrights-freedoms adresinden alınmıştır.
  • Gürdeniz, C. (2009). The role of sea security on the security of energy supply, International symposium of seeking of common resolution for energy security. 19 Temmuz 2013’de http://www.harpak.edu.tr/saren2/files/GSD/SYMPOSIUM%20BOO K_ING.pdf adresinden alınmıştır.
  • Iraq Survey Group Final Report. 01 Şubat 2014’de, www.globalsecurity.org adresinden alınmıştır.
  • Iran Rejects UAE's Claims to 3 Disputed Islands, Arabian Business (2010). 09 Temmuz 11’de www.arabianbusiness.com/ 583559-iran-rejectsuaes-claims-to-3-persian-gulf-islands adresinden alınmıştır.
  • NDC Seminer Raporu. NATO and Gulf security. , 14 Ağustos 2013’de http://www.ndc.nato.int/research/series.php?icode=3 adresinden alınmıştır.
  • Rozoff, R. (2010). NATO’s role in the military encirclement of Iran voltaire network. 20 Ağustos 2013’de http://www.voltairenet.org/article164004.html adresinden alınmıştır. Susan (2012). Is the Strait of Hormuz governed by treaty or by customary international law?. 21 Ağustos 2013’de http://viewfromll2.com/2012/01/07/is-the-strait-of-hormuzgoverned-by-treaty-or-by-customary-international-law/ adresinden
  • USA Naval Forces Central Command internet sayfası. Fifth fleet. 24 Mayıs 2011 ve 7 Ocak 2014’de http://www.cusnc.navy.mil/command/history.html adresinden alınmıştır.
  • Vank, M.D. (1998). Uluslararası hukuki statüsü geçiş rejimleri ve Türk Boğazları. 26 Kasım 2013’de http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/1998 -1/pdf adresinden alınmıştır.
Savunma Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-6831
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2002
  • Yayıncı: Milli Savunma Üniversitesi Alparslan Savunma Bilimleri ve Millî Güvenlik Enstitüsü
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İran'ın Basra Körfezi’ni Bloke İhtimali ve Hürmüz Boğazı’ndan Geçişlerin Uluslararası Hukuk Açısından Analizi

Ali DEMİR

Ulaştırma Uygulamalarına Yönelik Çok Modlu Model Önerisi

Danışment VURAL, Cevriye GENCER, Doğan KARADOĞAN

A Branch-and-Price Algorithm for the Robust Airline Crew Pairing Problem

Bülent SOYKAN, Serpil EROL

Sistem Geliştirme Projelerinde Kullanılan Olgunluk Değerlendirme Araçları Üzerine Bir Literatür Araştırması

Sinan BABAÇOĞLU, İbrahim AKGÜN, Ayşegül Altin KAYHAN