İmam En-Neccâr Tâhir B. Ahmed El-Kazvînî’nin Manzum Akidetü Sünnet ve Cema’at Risalesi Bağlamında Kelâmî Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Bazı akaid risaleleri eğitim-öğretim çalışmalarında ezberleme kolaylığı sağlamak ve hafızada uzun süre kalması için manzum türde yazılmıştır. Bu çalışmada, İmam en- Neccâr Tâhir b. Ahmed b. Muhammed el-Kazvînî’nin (ö. 575/1180) Ehl-i Sünnet ve’l’Cema’at akidesine dair yazdığı manzum akidesi çerçevesinde kelâmî görüşleri incelenip değerlendirilecektir. İmam Neccâr, Arap dili, kelâm, kıraat, hadis, tefsir ve tasavvuf alanlarında eser vermiş bir âlimdir. Kelâma dair eserleri dikkat çekicidir. Şafiî mezhebine mensup olan müellifin hangi itikadî mezhebi benimsediğine ilişkin açık bir bilgi bulunmamakla birlikte, itikadî konularla ilgili bazı görüşlerinden hareketle Eş‘arî mezhebine mensup olduğunu söylemek mümkündür. Ehl-i Sünnet’in itikad esaslarının sade, kolay ve anlaşılır bir dille ifade edildiği risale, muhtemelen müellifin o dönemde yaşadığı coğrafyada yayılmakta olan Şii-Bâtınî akımlara karşı Ehl-i Sünnet itikadını korumak ve halka bunu anlayabilecekleri basitlikte bir üslup ile aktarmak amacıyla yazıldığı söylenebilir. Müellif risalede, Ehl-i Sünnet’e muhalif görüşler ileri süren fırkalara özellikle Kaderiyye/Mu’tezile ve Şîa’ya karşı sarih veya zımnî tenkitler yöneltmiştir. 

___

  • AKGÜNDÜZ, Said Nuri, “Ebû Muhammed Tâhir b. Ahmed el-Kazvînî En-Neccâr’ın (575/1179-80) Hallu’l-‘Aybe An Hâli’l-Ğaybe Adlı Risalesinin Tahkiki”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 27, 2016, s. 691-712.