MYNDOS (ASAR ADASI) GEÇ ANTİK DÖNEM SERAMİKLERİ

Antik coğrafyada Karia kentlerinden birisi olan Myndos Antik Kenti, günümüzde Muğla İli, Bodrum İlçesi, Gümüşlük Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Kent hakkında antik ve modern seyyahların verdikleri bilgiler dışında ilk bilimsel çalışma 1980 yılında INA (Institute of Nautical Archaeology) tarafından Myndos’ta ve çevresinde gerçekleştirilen sualtı araştırmasıdır. Bu araştırmalar esnasında sualtında tip olarak İS. 4. yüzyıl Yassıada batığında bulunan amphoralara benzer 10 kadar amphora bulunmuştur. 2004 ve 2006 yılları arasında Prof. Dr.Mustafa Şahin başkanlığında su altı çalışmaları ve yüzey araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Kentteki 2008 yılında yaptırılan zemin etütleri esnasında detaylı bir şekilde incelenen Asar Adası’nda, anıtsal bir yapının varlığı tespit edilmiş ve 2009 yılında ilk bilimsel kazı çalışmalarına başlanmıştır. Tepe üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkarılan yapı katmanları, en erken Helenistik dönemden itibaren başlamaktadır. Geç Antik Dönemde tepe üzerine bazilika ve etrafına konutlar ve sarnıçlar inşa edilmiştir. En son tabakayı ise, Geç Bizans Dönemine tarihlendirilen sur duvarları temsil etmektedir. Bu makalede ilk kez ele alınan seramikler, Myndos kentinde 2009-2013 yılları arasında antik kentin limanını koruyan Asar Adası (Tavşan Adası)üzerinde sürdürülen kazı çalışmaları sırasında bulunmuşlardır. Değerlendirilen Geç Antik Döneme ait günlük seramik grupları arasında pişirme ve ısıtma kapları, kapaklar ve Kırmızı Astarlı Geç Roma Seramikleri yer almaktadır.Alanın Geç Antik Dönem yerleşimi açısından önemli veriler sunan seramikler yerleşimin dokusunu anlamamız için gerekli ipuçlarını vermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Myndos, Günlük Kullanım Kapları, Geç Antik, Phokaia Kırmızı Astarlı Seramikleri, Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri

LATE ANTIQUITY POTTERY OF (ASAR ISLAND) MYNDOS

Ancient city of Myndos was one of Carian Cities in the antiquity and is located within the administrative boundaries of Gumusluk locality of Bodrum District in modern Turkey’s Mugla Province. Apart from information recounted in works of antique and modern travelers, the very first study on this city was the underwater exploration conducted in and around Myndos by INA (Institute of Nautical Archaeology) in 1980 whereupon 10 amphoras, similar to those found in Yassiada Shipwreck which were aged for 4th century A.D. Underwater and surface studies were carried out between 2004 and 2006 which were led by Prof. Dr. Mustafa Sahin. The ground surveys carried out in 2008 revealed a monumental structure on Asar Island whereupon first scientific excavation works have started in 2009.* The layers of structures beginning earliest from the Hellenistic period were revealed by the studies on the hill. In the Late Antiquity, basilica and houses and cisterns were built on top of the hill. The most recent layer features fortified walls dating the Late Byzantium Era.Present study is the first that focuses on ceramics that were excavated between the years 2009-2013 from Asar Island (a.k.a. Rabbit Island) which overlooks the Myndos. The ceramics examined in this study are from Late Antiquity of common wares and include cooking and heating pots, lids and Late Roman Red-Slip Wares. The ceramics provide important data concerning Late Antique settlements in the site and clues much needed to understand the fabric of the settlement.

Keywords:

Myndos, Late Antiquity, Common Wares, Phokaian Red-Slip Ware, African Red-Slip Ware,

PDF

___

Adak-Adıbelli, I. (2006), Tarsos Geç Roma Seramiği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı.
Arthur, P. - Patterson, H. (1998), Pottery in Southern Puglia in the 6th and 7th Centuries, L. Saguì (ed.), Ceramica in Italia: VI-VII secolo, 511-530, Firenze.
Arthur, P. (2007), Pots and Boundaries. on Cultural and Economic Areas Between Late Antiquity and the Early Middle Ages, LRCW 2, Late Roman Coarse Wares Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean, ed. M. Bonifay, J.-C. Treglia, Vol. I, BAR Int Ser. 1662 (I), Oxford 2007, 15-27.
Baldoni, D. (2012) Materiali dallo scavo della torre del porto occidentale di Iasos, Atti dell’Accademia delle Scienze di Ferrara 88 (2010-2011), Ferrara, 285-318.
Ballance, M, et.al. (1989), Excavations in Chios 1952- 1955 Byzantine Emporio, Oxford.
Başaran, C. – Ergürer, H. E. (2012), Parion Odeionu (Bouleuterion) 2010 Çalışmaları ve Odeionda Bulunan Seramikler, OLBA XX, 245-289.
Bean, G. E. – Cook, J. M. (1955), The Halicarnassus Peninsula, BSA 50, 85-171, 108- 112.
Beaufort, F. (2002), Karamanya, (Çev. Ali Neyzi - Doğan Türker), Antalya.
Berndt, M. (2003), Funde aus dem Survey auf der Halbinsel von Miletos [1992-1999]. Kaiserzeitliche und frühbyzantinische Keramik, Internationale Archäologie, 79.
Bess, P., vd., (2011), Late Roman Tablewares from the Survey at Ancient Tanagra.Finding the Wider Perspective, in: R. Attoui (Ed.) When did Antiquity end? Archaeological Case Studies in Three Continents. The Proceedings of an International Seminar held at the University of Trento on April 29-30, 2005 on Late Antique Societies, Religion, Pottery and Trade in Germania, Northern Africa, Greece, and Asia Minor, Oxford (BAR International Series 2268) , 129-136.
Crawford, S.C., (1990), The Byzantine Shops at Sardis, London, 1990.
Degeest, R., (2000), The Common Wares of Sagalassos, Studies in Eastern Mediterranean Archaology III
Doğer, L., (2007), “Byzantine Ceramics: Excavation at Smyrna Agora.”, Çanak, Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Seramiği ve Mimari Seramiği (Çanakkale, 1-3 Haziran 2005). First International Symposium on Late, Antique, Byzantine,-Seljuk, and Ottoman Pottery and Tiles in Archaelogical Context (Çanakkale, 1-3 June 2005), (Ed.) B. Böhlendorf Arslan, A. O. Uysal, J. Witte-Orr. Byzas 7 ,İstanbul, 97-122.
Doğer, L., (2008), “Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Kazısı 2001-2007 Yılı Bizans ve Çağdaşı Diğer Seramik Buluntular Üzerine Bazı Gözlemler”, Geçmişten Geleceğe Kuşadası II Sempozyum (4-9 Kasım 2008), 49-63.
Doksanaltı, E., (2006), Knidos Kap- Krio Kazı Alanı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Selçuk Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü Konya.
Dumankaya, O., (2015), “Myndos Doğu Liman Mendireği” TİNA, Sayı 3, 12-45.
Ergürer E., (2016), Parion Tiyatrosunda Bulunan Seramikler, Sigillata ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikleri, Parion Roma Tiyatrosu, 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları, (Ed).Başaran, C., Ergürer, E.
Gassner, V. (1997), “Das Südtor der Tetragonas-Agora. Keramik und Kleifunde.”, Forschungen in Ephesos, XIII: 1/1, Wien.
Gülsefa, G. (2016), “2006-2013 Myndos Kazılarında Bulunan Amphoralar ve Amphora Mühür Buluntuları” Myndos Araştırmaları I, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Derya Şahin, (Ed.) Bursa, 35-160
Hayes, J. W. (1972), Late Roman Pottery, The British School at Rome, London.
Hayes J. W. (1983), The Villa Dionysos Excavations, Knossos: The Pottery, BSA 78, 97-169.
Hayes J. W. (1992), The Pottery; Excavations at Saraçhane in İstanbul, Vol. II: Princeton.
Hayes, J.W., (2001), “Early Pottery from Knossos: The 1978- 1981 from the Knossos Medical Faculty Site”, BSA 96, 97-169.
Hdt. Herodot, Herodotos Tarihi III, M. Ökmen (Çev.), (İstanbul).
Heth, S - Tekkök, B. (2007-2008), Greek, Roman and Byzantine Pottery at İlion (Troia), Project Troia, 73, 16-17. (http://classics.uc.edu/troy/grbpottery/, (03.10.2017)
Hoffman, E.R. (Ed.), (2007), Late Antique and Medieval Art of the Mediterranean World, UK.
Isler, H. P.,(1969), Heraion von Samos: Eine frühbyzantinische Zisterne, Mitteilungen des Deutschen Archaeologischen Instituts, Athenische Abteilung 84, 202-237.
якобсон A.л, (1979) Керамика и керамическое производство средневековой Таврики.
Japp, S. (2008), Late Roman, Byzantine and Ottoman Pottery from Alexandria Troas, Çanak, Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Seramiği ve Mimari Seramiği, Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediternean Archaeological Contexts, (Çanakkale, 1-3 Haziran 2005). First International Symposium on Late, Antique, Byzantine,-Seljuk, and Ottoman Pottery and Tiles in Archaelogical Context (Çanakkale, 1-3 June 2005), (Ed.) B. Böhlendorf Arslan, A. O. Uysal, J. Witte-Orr. BYZAS 7, Ege Yayınları, 55-72.
Jay, P., (1981), “INA’s 1980 Turkish Underwater Survey”, IJNA 10.4, 277-286.
Jones, F., (1950), The pottery: Excavations at Gözlü Kule, Tarsos, The Hellenistic and Roman Periods., Vol. I, Princeton, New Jersey.
Kenrick, P., M. (2013), “Pottery Other Than Transport Amphorae”, Excavations at Zeugma, Conducted by Oxford University, (Ed.) William Aylward, The Packard Humanities Institute Los Altos, California, 1-81.
Ladstätter, S. Sauer, R., (2005), “Late Roman C Ware und lokale spätantike Feinware aus Ephesos”, in F. Krinzinger ed., Spätantike und mittelalterliche Keramik aus Ephesos, AForsch 13 = DenkschrWien 332 (Wien) 143–210.
Ladstätter, S., (2008), “Römische, spatantike und byzantinische Keramik”, 2 in: M. Steskal – M. La Torre, Das Vediusgymnasium in Ephesos, FiE XIV, 1 Wien, 97- 189.
Leake, W., (1824), M., Journal of a Tour in Asia Minor, London.
Lüdorf, G., (2006), Römische und frühbyzantinishe Gebrauchskeramik im westlichen Kleinasien, Rahden/Westf.: VML, M. Leidorf.
Malamidou, V., (2005), “Roman Pottery in Context, Fine and Coarse wares from five sites in north-eastern Greece”, BAR İnternational Series 1386
Mimaroğlu, S., (2009), “Panaztepe Bizans Dönemi Sırsız Seramikleri” XIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 14-16 Ekim, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Yayınları No: 1, 443-451.
Mimaroğlu, S., (2015), "Kadıkalesi/Anaia Kırmızı Astarlı Geç Roma Seramikleri", Uluslararası XIX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, (21-24 Ekim 2015), Celal Bayar Üniversitesi, Manisa,(Basım Aşamasında)
Mimaroğlu, S. (2016), Myndos Asar Adası Geç Antik Dönem Kandilleri” Myndos Araştırmaları I, Uludağ Üniversitesi Yayınları, (Ed.) Derya Şahin, Bursa, 161-176.
Młynarczyk, J., (2014),“LRC (Phocaean) ware pottery in the urban context of Hippos – Susita” Late Hellenistic to Mediaeval Fine Wares of the Aegean Coast of Anatolia, their Production, Imitation and Use, (Ed). by Henryk Meyza, Krzysztof Domzalski, Institut des Cultures Mediterraneennes et Orientales de l`Academie Polonaise des Sciences, Varsovie, 193-200. Niewöhner, P.(Ed.), (2017), The Archaeology of Byzantine Anatolia: From the End of Late Antiquity until the Coming of the Turks, USA.
Özdemir, B.,(2009), Patara Roma Dönemi Günlük Kullanım Seramikleri, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Antalya.
Paskal, M.O., (2008), “Excavations at Bat-Galim: The Pottery” Contract Archaeology Reports III, Haifa, 32-53.
Paton, W. R., (1887), “Excavation in Caria”, JHS VIII, 65-66
Pliny the Elder, The Natural History, çev. John F. Healy, London 1991, Book V, Chap. 29;
Poblome, J.,(1995), “Sherds and Coins. A question of Chronology”, Sagalassos III, Report on the fourth Excavation Campain of 1993, Leuven University Pres, Belgium.
Pülz, S., (1987), “Miletos 1986. Vorberict über die Arbeiten des Jahres 1986.2. Zwei Keramikkomplexe aus dem Heroon III”, IstMitt 37 (1987), 34-69.
Riley, J.A.,(1979), Excavations at Sidi Khrebish, Benghazi (Berenice): Economic life at Berenice. Sculpture and terracottas. Coarse pottery, Department of Antiquities, Libya.
Robinson, H. S., (1959), Pottery of the Roman Period. Chronology. The Athenian Agora. Results of excavations conducted by the American School of Classical Studies, vol. V. Princeton : American School of Classical Studies at Athens.
Romancuk, A.I., (2005), Studien zur Geschichte und Archäologie des byzantinischen Cherson, von Alla I. Colloquia Pontica 11.
Rosloff, Jay P.(1981), “INA’s 1980 Turkish Underwater Survey”, IJNA 10.4.
Smokotina A. V., (2009), “Stamps on Early-Byzantine Red-Slip Wares from Excavations of the City of Bosporus” Materials in Archaeology, History and Ethnography of Tauria, Vol. XV.
Смокотина, А. В., (2011),“Керамика группы Африканская краснолаковая из раскопок в Керчи // МАИЭТ”. Вып. XVII, 328-361.
Strabon, (2000), Geographika, Antik Anadolu Coğrafyası, çev. A. Pekman, İstanbul.
Σταύρος, Z., (2008), Η επιτραπέζια κεραμική από την οικοδομική νησίδα του Υαλουργείου στην παλαιοχριστιανική πόλη των Φιλίππων, Αριστοτελικό πανεπιστημιακό τμήμα σχολής Θεσσαλονίκη ςφιλοσοφικό ιστορίαςτομέας τηςαρχαιολογίας της κατεύθυνσηςαρχαιολογίας τηςβυζαντινής αρχαιολογίας ένας κύκλος τηςμεταπτυχιακής μελέτης, Θεσσαλονίκη. Synecdemus Hierocles, Synecdemus, (Ed.) A. Burckhardt (1893).
Şahin, D.,-Tok, E.,:(2012), “Myndos Asar/Tavşan Adası Ekmek Mühür Kalıbı ve Hacı Pulları” TÜBA-KED 10/2012, 9-20.
Şahin, M., (2005), Myndos 2004 Yılı Yüzey Araştırması, AST, 23/1, 171-184.
Şahin, M., (2007), Myndos 2005 Yılı Yüzey Araştırması, AST, 24/1, 293-306.
Şahin, M., ( 2009), “Alt-Myndos: Einige Betrachtungen zu Lokalisation und Stadtmauern” Die Karer und die Anderen Internationales Kolloquium an der Freien Universität Berlin 13. bis 15. Oktober 2005, 503-516.
Şahin, M., (2010), “Myndos 2008: Tavşan Adası Jeofizik Çalışmaları”, 25. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 25-29 Mayıs 2009, Ankara, 227-236.
Şahin, M., Ciner, C., (2014), “Myndos İç Liman Sualtı Araştırmaları 2014”, TINA Denizcilik Arkeoloji Dergisi 2, 76-84.
Taşlıalan, M., Drew-Bear, T. et al., (2005), “Fouilles de l’agora de Smyrne: rapport sur la campagne de 2005”, Anatolica Antiqua 14, 309-361.
Tekocak, M., (2006), “Kelenderis Roma Çağı Seramiği”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Tekocak, M., (2010), “The Cooking Wares from Kelenderis” LRCW3. Late Roman coarse wares, cooking wares and amphorae in the Mediterranean: archaeology and archaeometry, BAR, S 2185, Oxford, 827-837.
Topoleanu, F., (2000), Ceramica romana si romano-bizantina de la Halmyris, sec. I-VII d. Chr. (The Early and Late Roman pottery from Halmyris, 1st-7th century). Tulcea: Ministerului Culturii.
Tréglia, J.C. - Rigoir,Y., (2006), “Vaisselles de table, céramiques communes et amphores de la zone 41 (Ed.), M. Bats, Olbia de Provence (Hyères, Var) à l‟époque romaine (Iers. av. J.-C.)-VIIe s. ap. J.-C.), (Etudes Massaliètes, 9, 69-92.
Yeşilova, H., (2007), Allianoi Antik Ilıcası Erken Bizans Dönemi Seramikleri (Kırmızı Astarlı Kaplar ve Günlük Kullanım Kapları,1995-2005), (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Ankara.
Yıldırım, D. Ş., (2012), “Hurmalık Hamamı Buluntuları Işığında Patara’nın Geç Roma-Erken Bizans Dönemi Kuzey Afrika Kökenli Seramikleri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 12- 4, 151-171.
Yılmaz, Z., (2008), “Spätantike Sigillaten aus Priene”, Çanak, Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Seramiği ve Mimari Seramiği Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediternean Archaeological Contexts, (Çanakkale, 1-3 Haziran 2005). First International Symposium on Late, Antique, Byzantine,-Seljuk, and Ottoman Pottery and Tiles in Archaelogical Context (Çanakkale, 1-3 June 2005), (Ed.) B. Böhlendorf Arslan, A. O. Uysal, J. Witte-Orr. BYZAS 7, Ege Yayınları, 123-130.
Waage F. O., (1933), “Excavations in the Athenian Agora: The Roman and Byzantine Pottery”, Hesperia 2, s.293-294
Waage F. O., (1948),“Hellenistic and Roman Tableware of North Syria”, Antioch on the Orontes IV. I, Ceramics and Islamic Coins, Menasha, Wisconsin.
Williams, C. (1989), Anemurium: The Roman and Early Byzantine Pottery. Subsidia Mediaevalia 16, Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.
Quercia, A. ve diğerleri (2011), “Roman Pottery from an Intensive Survey of Antikythera, Greece”, BSA,106, 47-98.