Tanıma ve Tenfiz Kararlarının Hukuki Niteliği

Yabancı devlet mahkemesi tarafından verilen mahkeme kararları tanıma ve tenfiz sürecinden geçirilmek suretiyle bir başka ülkede kesin hüküm ve kesin delil etkisine sahip olur. Ancak yabancı mahkemede verilen kararın tanıma ve tenfiz sürecinde nitelendirilmesi önemlidir. Zira tanıma ve tenfize ilişkin talebin istemi sürecinde yapılan yargılama faaliyetinde yargılamanın usulü, talebin çekişmeli yoksa çekişmesiz olarak mı ileri sürüleceği, tarafların mahkemeye katılımı, tanıma ve tenfiz isteminin kimler tarafından isteneceği, ispat ve delillerin ne şekilde mahkemede ileri sürüleceği ve nihayet verilen kararın kanun yolu bakımından değerlendirilmesi tanıma ve tenfiz taleplerinin niteliği ile doğrudan ilişkilidir. Bu çalışma esas olarak tanıma ve tenfiz talepleri bakımından belirtilen değerlendirmelerin yapılması amacıyla kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tanıma, Tenfiz, Çekişmeli yargı, Çekişmesiz yargı, İspat, Deliller

The Legal Qualification of Recognition and Enforcement Decisions

The court decisions made by the foreign state court shall be the effective in another country as final judgment and final evidence by means of being undergone a process of the recognition and enforcement decisions. However, it is important that the court decision taken in the foreign court should be described in the process of recognition and enforcement. Likewise, in the process of demand concerning the recognition and enforcement; The judging proceeding, whether demand is to be claimed as controversially, the participation of parties in the court, by whom the demand of recognition and enforcement will be requested, in what way the proof and evidences will be submitted in the court and finally, the evaluation of the court decision in terms of the legal remedy, are directly related to the qualification of recognition and enforcement demands. This study, fundamentally, was performed in order that the mentioned assessments can be carried out in terms of the recognition and enforcement demands.

Keywords:

Recognition, Execution, Adversarial proceedings, Ex Parte proceedings, Evidence, Proof,

PDF

___

AKINCI, Ziya/ DEMİR-GÖKYAYLA, Cemile, Milletlerarası Aile Hukuku, İstanbul 2010.
ALANGOYA, Yavuz, Medeni Usul Hukukunda Vakıalar ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul, 1979.
ALBAYRAK, Ahmet, Medeni Usul ve İcra İflas Hukukunda Yaklaşık İspat, Ankara, 2013.
ANSAY, Sabri Şakir, Hukuk Yargılama Usulleri, 7. Baskı, Ankara 1960.
ARAT, Tuğrul, Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1-4, Ankara, 1964, s. 421-422.
ARSLAN, A. Serkan, Medeni Usul Hukukunda Delillerin Toplanması ve Doğrudanlık İlkesi, Ankara, 2013.
AYGÜL, Musa, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Davalarında Bazı Usul Hukuku Problemleri, Milletlerarası Hukuk Bülteni, C: 31, S: 2, T. 2011, s. 83-121.
AYGÜN, Mesut, Yabancılık Unsurunun Mahiyeti ve Yargılamadaki Rolü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, C. 16, Özel Sayı 2014, s. 1025-1066.
BAŞÖZEN, Ahmet, Medeni Usul Hukukunda İlk Görünüş İspatı, Ankara, 2010;
BAYRAKTAROĞLU-ÖZÇELİK, Gülüm, Milletlerarası Usul Hukukunda Paralel Davalar, Ankara: Yetkin Yayıncılık 2016. BELGESAY, M. Reşit, HUMK Şerhi, I Teoriler, C.III, İspat ve Hüküm Teorileri, İstanbul, 1951.
BERKİ, O. Fazıl, Devletler Hususi Hukuku, C. II, 4. Bası, Ankara, 1961.
ÇELİKEL, Aysel/ ERDEM, B. Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, 14. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2016.
DEMİR GÖKYAYLA Cemile, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, Ankara 2001.
DOĞAN, Vahit, Türk Hukukunda Yabancı Derdestliğin Nazara Alınması, Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni Ergin Nomer’e Armağan, 2002, C. 22, S. 2.
DOĞAN, Vahit, Milletlerarası Özel Hukuk, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
EKŞİ, Nuray, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2000.
EKŞİ, Nuray, 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna İlişkin Mahkeme Kararları, (Yargıtay Kararları) İstanbul 2009.
EKŞİ, Nuray, Yabancı Boşanma Kararının Türkiye'de Tanınması Davasının Mirasçılar Tarafından Açılabileceğine İlişkin Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 3.4.2012 Tarihli Kararının Değerlendirilmesi (Karar Değerlendirmesi), Milletlerarası Hukuk Bülteni, C: 32, S: 1, T. 2012, s. 33-50.
EKŞİ, Nuray, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (Tanıma ve Tenfiz), İstanbul, 2013.
EKŞİ, Nuray, Milletlerarası Tahkimde Paralel Davalar, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, 2013, S. 2, s. 1-30.
ERİŞİR, Evrim, Geçici Hukuki Korumanın Temelleri ve İhtiyati Tedbir Türleri, İstanbul: XII Levha, 2013. ERMAN, Eyüp Sabri, Hüküm Nedir, Nasıl İttihaz ve Tefhim Olunmalıdır?, Adalet Dergisi (AD), Sayı 1, 1974, s.1. GÜVEN, Pelin, Tanıma-Tenfiz: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Ankara, 2013. HUYSAL, Burak, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu İle Getirilen Yenilikler Işığında Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Konusunda Bazı Tespitler, Milletlerarası Hukuk Bülteni, Y. 32, S. 1, 2012, s. 70-101. KARSLI, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2014. KONURALP, Haluk, Medeni Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları, Ankara, 1999. Baki KURU, Nizasız Kaza, Ankara 1961.
KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. 2, 6. Baskı, İstanbul 2001.
KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. 6, 6. Baskı, İstanbul 2001.
KURU, Baki, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Güncellenmiş 25. Baskı, Ankara: Yetkin, 2014.
KURU Baki/ARSLAN, Ramazan/ YILMAZ, Ejder, Medeni Usul Hukuku, 25. Baskı, Ankara 2014.
NAZİKİOĞLU, Işık, Yabancı Memleket Mahkemelerinden Verilen Kararların Tanınması ve Tenfizi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VII, S. 3 - 4, 1950, s. 460-481.
NOMER, Ergin, Devletler Hususi Hukukunda Milletlerarası Yetki Mefhumu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1974, C. 40, S. 1-2.
NOMER, Ergin, Yargıtay Kararlarında Devletler Özel Hukuku Kanunu, Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Armağan, İstanbul 1998, s. 685-730. (Yargıtay Kararları).
NOMER, Ergin, Devler Hususi Hukuku, Beta Yayınevi, 21. Bası, İstanbul (DHH).
ÖKÇÜN, Ahmet Gündüz, Devletler Hususi Hukukunun Kaynakları ve Kamu Düzeni, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayını, Ankara, 1967.
ÖNAL, Yabancı Unsurlu İflâs Davalarında Türk Mahkemelerinin Yetkisi Sorunu, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, C. 16, Özel Sayı 2014, s. 2881-2907.
ÖZEKES, Muhammed, İcra ve İflâs Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara: Seçkin, 1999
ÖZUĞUR Ali İhsan, Evlilik Birliğini Sona Erdiren Nedenler Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Milletlerarası Sözleşmeler ve İlgili Mevzuat, Son Yargıtay Kararlarıyla Güncelleştirilmiş 3.Bası, Ankara 2008.
PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ ÖZEKES, Muhammed, Medeni Usul Hukuku, Ankara 2015.
SAKMAR Atâ, Devletler Hususi Hukukunda Boşanma, 1972 (Boşanma).
SAKMAR, Atâ, Yabancı İlamların Türkiye’deki Sonuçları, İstanbul, 1982. (İlam)
SİRMEN, K. Sedat, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Taraf Sıfatı Sorunu ve Hukuki Yarar: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Selin Aslı Öz-Türk/Türkiye Kararı, Prof. Dr. Tuğrul Arat’a Armağan, 2012, s. 1013-1023.
ŞANLI, Cemal, Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Davalarında Tahsil Olunacak “Karar ve İlam Harcı”na ve Ticaret Mahkemelerinin Bulunduğu Yerlerde “Görevli Mahkeme”ye İlişkin Bazı Sorunlar (Sorunlar), İBD, C. 69, S. 10-12, 1993, s. 763-772.
ŞANLI, Cemal ,Türk Hukukunda Çocukların Velayetine ve Korunmasına İlişkin Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, MHB 1996, Yıl 16, Sayı 1-2, 1996, Çocuk Hakları ve Çocukların Korunmasına İlişkin Ağırlıklı Sayı, İstanbul, s. 71-82 (Velayet).
ŞANLI, Cemal / ESEN, Emre / FİGANMEŞE-ATAMAN, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, 4. Bası, İstanbul, 2015. ŞANLI, Cemal, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (Ticari Akitler), 6. Bası, İstanbul, 2016.
ŞENSÖZ, Ebru, Aile Hukukuna İlişkin Yabancı Kararların Tanınması (Yayımlanmamış doktora tezi), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TİRYAKİOĞLU, Bilgin, Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye'de Tanınması ve Tenfizi, Ankara 1996.
TOPUZ, Gökçen, Medeni Usul Hukukunda Karineler ile İspat, Ankara, 2012.
TORAMAN, Barış, Medeni Usul Hukukunda İspat Hakkına Dair Bazı Tespit ve Değerlendirmeler, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, C. 16, Özel Sayı 2015, s. 1483-1523.
TÜRKÇAPAR, Tahsin, Mahkeme Kararlarında Gerekçe Zorunluluğu ve Takdir, Yargıtay Dergisi (YD), Sayı 3-4, 1977.
TÜTÜNCÜBAŞI, Uğur, Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Türk Hukukunda Tanınması, Ankara: Adalet Yayınları 2015.
YILDIRIM, M. Kamil, Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul, 1990.