12075

4-6 Yaş Çocuklarında Kaynak Dağıtımında Eşitsizlikten Kaçınmayı Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi çocuklarda ortak iş yapma, eşitsizlik türü ve bedellilik koşulu faktörlerinin kaynak dağıtımında eşitsizlikten kaçınma üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaçla çalışmaya 50-72 ay (Ort. 62 ay) arasında olan toplam 80 (39 erkek, 41 kız) çocuk katılmıştır. Çalışma, iki deney ve bir kontrol grubundan oluşmaktadır. Deney gruplarından biri tam ortak iş yapmayı, diğeri yarı ortak iş yapmayı içermektedir. Çocuklarda eşitsizlikten kaçınmayı ölçmek için seçime zorlama oyunu kullanılmış, çocukların partnerleri ile arasında eşitsizliğin ve eşitliğin olduğu dağıtım seçeneklerinden hangisini daha çok tercih ettiğine bakılmıştır. Seçime zorlama paradigması ile eşitsizlikten kaçınmanın eşitsizlik türü ve bedellilik koşulu tarafından nasıl etkilendiğine bakılmıştır (Sheskin, Bloom ve Wynn, 2014). Bedellilik koşulu, çocuğun kendi kaynağının eşitliğin ve eşitsizliğin olduğu dağıtım seçeneklerinde aynı sayıda olup olmamasını ifade etmektedir. Eşitsizlik türü ise eşitsizliğin olduğu dağıtım seçeneklerinin dezavantajlı ya da avantajlı olmasını ifade etmektedir. Dezavantajlı eşitsizlik, bir kişinin dağıtımda diğerine göre daha az alma durumu; avantajlı eşitsizlik ise bir kişinin dağıtımda diğerine göre daha fazla alma durumu olarak tanımlanmaktadır (Fehr ve Schmidt, 1999). Analizler için karışık model ANOVA kullanılmış, ortak iş yapma gruplar arası faktör, eşitsizlik türü ve bedellilik koşulu ise grup içi faktör olarak değerlendirilmiştir. Bulgular, ilgili literatüre zıt olarak ortak iş yapmanın eşitsizlikten kaçınma üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığını ve çocukların avantajlı eşitsizlik türünde dezavantajlıya göre eşitsizlikten daha fazla kaçındığını göstermektedir. Ayrıca bedellilik koşulunun eşitsizlikten kaçınma üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu, kaynak dağıtımları bedelsiz olduğunda bedelli olduğu duruma göre çocukların eşitsizlikten daha fazla kaçındığı görülmüştür. Sonuçların, bu yaş çocuklarında genel-evrensel bir eşitsizlikten kaçınma prensibini desteklemediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kaynak dağıtımı, eşitsizlikten kaçınma, ortak iş yapma

Investigation of Factors Affecting Inequality Aversion In Resource Distribution In 4-6 Year Old Children

The aim of this study was to investigate the effects of collaboration, inequality type and cost on inequality aversion in resource distribution in preschool children. With this aim, 80 (39 boys, and 41 girls) children between 50-72 months (M=62 months) old took part in the study. There were two experimental groups and one control group in the study. In one of the experimental groups, there was full collaboration and in the other, there was half collaboration. The forced choice paradigm was used to measure inequality aversion and it was also determined whether equal distribution options between children and their partners were chosen by participants more than unequal ones. Using the forced choice paradigm, the way in which inequality aversion was influenced by inequality type and cost was explored (Sheskin, Bloom & Wynn, 2014). Cost refers to is whether the participant child’s own resource has the same number of equal and unequal distribution options in the game. Inequality type refers to unequal distribution options in the game being either disadvantageous or advantageous. Disadvantageous inequality is the situation where someone receives less than the partner whereas advantageous inequality is the situation where someone receives more than their partner (Fehr & Schmidt, 1999). Mixed model ANOVA was used for data analysis. Collaboration was treated as a between-subjects factor and inequality type and cost were treated as within-subject factors. The findings show (inconsistent with currently available literature), that there is no significant effect of collaboration on inequality aversion and children show more inequality aversion in the advantageous inequality type than the disadvantageous type. Furthermore, it was found that cost has a significant effect on inequality aversion and children show more inequality aversion in no-cost distributions than cost ones. The results do not appear to support a general-universal inequality aversion principle in this age group.

Keywords:

Resource distribution, inequality aversion, collaboration,

PDF

___

Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology içinde (Cilt 2, s. 267-299). New York: Academic Press.
Blake, P. R. ve McAuliffe, K. (2011). “I had so much it didn’t seem fair”: Eight-year-olds reject two forms of inequity. Cognition, 120(2), 215-224.
Blake, P. R., McAuliffe, K. ve Warneken, F. (2014). The developmental origins of fairness: The knowledge–behavior gap. Trends in Cognitive Sciences, 18(11), 559-561.
Brosnan, S. F. ve De Waal, F. B. (2003). Monkeys reject unequal pay. Nature, 425(6955), 297-299.
Case, R. (1985). Intellectual development: Birth to adulthood. New York: Academic Press.
De Ribaupierre, A. ve Bailleux, C. (1994). Developmental change in a spatial task of attentional capacity: An essay toward an integration of two working memory models. International Journal of Behavioral Development, 17(1), 5-35.
Dunn, L. M. (1965). Expanded manual for the Peabody Picture Vocabulary Test. American Guidance Service.
Fehr, E., Bernhard, H. ve Rockenbach, B. (2008). Egalitarianism in young children. Nature, 454(7208), 1079-1083.
Fehr, E. ve Schmidt, K. M. (1999). A theory of fairness, competition, and cooperation. The Quarterly Journal of Economics, 114(3), 817-868.
Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7(2) 117-140.
Hamann, K., Warneken, F., Greenberg, J. R. ve Tomasello, M. (2011). Collaboration encourages equal sharing in children but not in chimpanzees. Nature, 476(7360), 328-331.
Hedtvedt, K. A. (2006). Justice frameworks. P. Burke (Ed.), Contemporary social psychological theories içinde (Cilt 1, s. 46-69). Stanford, CA: Stanford University Press.
Kanngiesser, P. ve Warneken, F. (2012). Young children consider merit when sharing resources with others. PlosOne,7(8), 1-5.
Katz, J., Demir, N., Önen, F., Uzlukaya, A. ve Uludağ, A. (1972). Türkçe konuşan çocuklar için Peabody Resim Kelime Testi Resim Dizisi (Peabody Picture-Vocabulary Test). Ankara: Ankara Rehberlik ve Araştırma Merkezi.
LoBue, V., Nishida, T., Chiong, C., DeLoache, J. S. ve Haidt, J. (2011). When getting something good is bad: Even three‐year‐olds react to inequality. Social Development, 20(1), 154-170.
Loewenstein, G. F., Thompson, L. ve Bazerman, M. H. (1989). Social utility and decision making in interpersonal contexts. Journal of Personality and Social Psychology, 57(3), 426.
McAuliffe, K., Blake, P. R., Kim, G., Wrangham, R. W. ve Warneken, F. (2013). Social influences on inequity aversion in children. PloSone, 8(12), 1-11.
Melis, A. P., Hare, B. ve Tomasello, M. (2006). Engineering cooperation in chimpanzees: Tolerance constraints on cooperation. Animal Behaviour, 72(2), 275-286.
Moore, C. (2009). Fairness in children’s resource allocation depends on the recipient. Psychological Science, 20(8), 944-948.
Öner, N. (2006). Türkiye’de kullanılan psikolojik testlerden örnekler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Paulus, M. (2015). Children’s inequity aversion depends on culture: A cross-cultural comparison. Journal of Experimental Child Psychology, 132, 240-246.
Piaget, J. (2002). Judgement and reasoning in the child (M. Warden, Çev). Londra: Routledge.
Savaşır, I., Sezgin, N. ve Erol, N. (1992). 0–6 yaş Çocukları için Gelişim Tarama Envanteri geliştirilmesi: Ön çalışmalar. Türk Psikiyatri Dergisi, 3(2), 33-42.
Savaşır, I., Sezgin, N. ve Erol, N. (2006). Ankara Gelişim Tarama Envanteri el kitabı (Düzeltilmiş 4. Baskı) Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Schafer, M., Haun, D. B., ve Tomasello, M. (2015). Fair is not fair everywhere. Psychological Science, 26(8), 1252-1260.
Sheskin, M., Bloom, P. ve Wynn, K. (2014). Anti-equality: Social comparison in young children. Cognition, 130(2), 152-156.
Silk, J. B., Brosnan, S. F., Vonk, J., Henrich, J., Povinelli, D. J., Richardson, A. S., ... ve Schapiro, S. J. (2005). Chimpanzees are indifferent to the welfare of unrelated group members. Nature, 437(7063), 1357-1359.
Steinbeis, N. ve Singer, T. (2013). The effects of social comparison on social emotions and behavior during childhood: The ontogeny of envy and Schadenfreude predicts developmental changes in equity-related decisions. Journal of Experimental Child Psychology, 115(1), 198-209.
Thompson, C., Barresi, J. ve Moore, C. (1997). The development of future-oriented prudence and altruism in preschoolers. Cognitive Development, 12(2), 199-212.
Tomasello, M., Melis, A. P., Tennie, C., Wyman, E.,ve Herrmann, E. (2012). Two key steps in the evolution of human cooperation: The interdependence hypothesis. Current Anthropology, 53(6), 673-692.
Tomasello, M. ve Vaish, A. (2013). Origins of human cooperation and morality. Annual Review of Psychology, 64, 231-255.
Warneken, F., Lohse, K., Melis, A. P. ve Tomasello, M. (2011). Young children share the spoils after collaboration. Psychological Science, 22(2), 267-273.
Williams, A. ve Moore, C. (2014). Exploring disadvantageous inequality aversion in children: How cost and discrepancy influence decision-making. Frontiers in Psychology, 5, 1-6.