TÜRKİYE’DE BELEDİYELERDE OPTİMUM BÜYÜKLÜĞÜN BÜTÇE VE VERİMLİLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yerel hizmetlerin görülmesinden sorumlu olan mahalli idareler Türkiye’de kanunlar tarafından türlerine göre ayrılmaktadır. En kapsamlı görev ve sorumluluğa sahip olan mahalli idare türü ise belediyelerdir. Belediye türleri hizmet verdikleri alanın genişliği, gelirlerin ve hizmetlerin çeşitliliği gibi değişkenlere göre belirlenmektedir. Belediyelerin çeşitli türlerde olması bir optimal büyüklüğe sahip olma arayışıdır. Belediyelerin farklı nüfus ve hizmet alanı gibi konularda çeşitli ölçeklerde hizmet vermesinin hizmeti veren belediyeler açısından bir takım mali sonuçları bulunmaktadır. Harcamalarını başta vergiler ile finanse eden belediyelerin mümkün olduğu kadar az mali kaynakla daha fazla hizmet vermesi vatandaşlar tarafından beklenmektedir. Bu anlamda Türkiye’deki belediyelerin türlerine ve dolayısıyla hizmet ölçeği büyüklüğüne göre harcamalarını etkin ve verimli bir şekilde yapması değerlendirmeye alınması gereken bir konudur. Bu nedenle çalışmada Türkiye’de bulunan mahalli idareler sistemi içerisinde yer alan büyükşehir belediyeleri ve normal il belediyeleri bütçeleri ve devamında harcamalarında verimlilik açısından kıyaslanacak ve bu kıyaslama ile belediyelerde optimum büyüklük konusunda çeşitli açılardan değerlendirmelerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ölçek ekonomileri, Bütçe, Verimlilik

PDF

___

Çetinkaya Ö. (2004), “Türkiye deki Belediyelerin Nüfus Büyüklüğüne Harcama ve Gelir Yapılarının İncelenmesi ve Bu Yapının Etkin Kaynak Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi, 59-4.
Çetinkaya Ö. (2015) Mahalli İdareler Maliyesi, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
Dinler Z. (2005) İktisada Giriş, Bursa: Ekin Kitapevi.
Karagel H. (2012) “Mülki İdare Sınırlarının Belirlenmesi ile İlgili Kuramsal Yaklaşımlar ve Türkiye’deki Geçerli Uygulamalar”, AÜ. TÜCAUM VII. Coğrafya Sempozyumu, 96-106.
Kayalıdere G. (2016) “Maliye Politikası Araçlarının İç Göçteki Rolü: Tiebout Hipotezi”, Yazgan,P.,Tilbe,F. (der.) Türk Göçü 2016 Seçilmiş Bildiriler I. London: Transnational Press London, 87-93.
Kızılboğa Ö. R. (2015) “Belediyelerin Birleşmesinin “Nüfus, Gelir, Kamu Harcamaları, Katılım, Hizmet Kalitesi ve Vatandaş Memnuniyeti” Üzerindeki Etkisi”, International Journal of Alanya Faculty of Business, 7-1, 151-163.
Musgrave P. B. (1991) “İdareler Arası Mali İlışkilerin Prensipleri”, VII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 140-165.
Nadaroğlu H. (2001) Mahalli İdareler, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Oates W. E. (1999) “An Essay on Fiscal Federalism”, Journal of Economic Literature, 47, 1120-1149.
Özdemir A. R. (2007) “Desentralizasyon Kamu Sektöründeki Hantallaşmayı Önler mi? Bir OECD PanelVerileri Regresyon Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 17: 1-21.
Sağbaş İ. (2003) “Türkiye’de Yerel Yönetim Harcamaları ve Ölçek Ekonomileri”, Maliye Dergisi, 143, 1-14.
Slack E. & Richard B. (2013) “Merging Municipalities: Is Bigger Better?”, Editör: Philippa Campise. IMFG Papers on Municipal Finance and Governance, 14, 1-34.
Swianiewicz, P. (2002) “Size of Local Government, Local Democracy and Efficiency in Delivery of Local Services-International Context and Theoretical Framework” (Editor: Pawel Swianiewicz). Consolidation or Fragmentation? The Size of Local Governments in Central and Eastern Europe. Local Government and Public Service Reform Initiative, Open Society Institute, Budapest. 5-29.
Tekinbaş E. & Üstün D. (1991) “Merkezi İdare İle Mahalli İdareler Arasındaki Mali İlişkilerin Dünü ve Bugünü (Türkiye Örneği)” Yorum, VII. Türkiye Maliye Sempozyumu, 86-109.
Tiebout, C. (1956) “A Pure Theory of Local Expenditure”, Journal of Political Economy, 64: 416-424.
Topal A. K. (2011) “Kırsal Belediyelerde Optimal Büyüklüğü Belirlemeye Yönelik Bir Model Denemesi: Trabzon Örneği”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XXXI- II, 367-380.
Çin'de trafik işkenceye döndü, https://t24.com.tr/haber/cinde-trafik-iskenceye-dondu,93366, (12.02.2019) https://www.muhasebat.gov.tr, (12.02.2019).
İstanbul, dünyada en çok trafik sıkışıklığı yaşanan kentler listesinde 2. sıraya yükseldi, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47211181 (12.02.2019).
T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü (2014) “2013 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu”, Ankara.
T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü (2018) “2017 Yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu”, Ankara.
1580 Sayılı Belediye Kanunu.
3030 Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun.
3306 Sayılı Kanun Adana İlinde Seyhan Ve Yüreğir Adıyla İki İlçe Kurulması Hakkında Kanun.
3391 Sayılı Bursa İli Merkezinde Osmangazi, Yıldırım ve Nilüfer Adıyla Üç İlçe Kurulması Hakkında Kanun.
3398 Gaziantep İli Merkezinde Şehitkâmil ve Şahinbey Adıyla İki İlçe Kurulması Hakkında Kanun.
3399 Konya İli Merkezinde Karatay, Selçuklu ve Meram Adıyla Üç İlçe Kurulması Hakkında Kanun.
3508 Sayılı Kayseri İl Merkezinde Melikgazi Ve Kocasinan Adıyla İki İlçe Kurulması Hakkında Kanun.
504 Sayılı Yedi İlde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu.
5393 Sayılı Belediye Kanunu.
593 Sayılı Sakarya İlinde Büyükşehir Belediyesi Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
6447 Sayılı Kanun On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun.