Polimineral içerikli seramik bir numunenin lüminesans tekniklerle eşdeğer dozunun belirlenmesinde farklı bir yöntemin kullanımı

Bu çalışmada arkeolojik kazıyla çıkarılmış polimineral içerikli bir seramik numunenin gömü boyunca çevreden soğurduğu radyasyon dozu (eşdeğer doz) bulunmuştur. Eşdeğer dozun belirlenmesi lüminesans yaş tayini araştırmalarında önemlidir. Kullanılan numune feldispat, kuvars gibi minerallere ayrıştırılmadan polimineral içerikli ve ince tanecik tekniğine uygun olarak hazırlanmıştır. Kullanılan numune için ön ısıtma sıcaklığı deneysel işlemler sonucunda belirlenmiştir. Hazırlanan numune 200 °C’de 12 dk. süreyle ön ısıtmaya tutulmuştur. Jeolojik veya arkeolojik numunelerde eşdeğer dozun belirlenmesi için sıklıkla kullanılan yöntemlerden farklı bir yöntem çalışmamızda ilk defa kullanılmıştır. Çalışmamızda bu yöntemin ayrıntılarından ve gözlenen avantajlarından bahsedilmiştir. Elde edilen eşdeğer doz değerleri 5.17±0.09 ile 7.06±0.29 Gy arasında değişmektedir.

Use of a different method in determining the equivalent dose by luminescence techniques of a ceramic sample containing polymineral

In this study the radiation dose absorbed from the surrounding area was determined for a polymineral ceramic sample that was found by an archeological excavation. Determination of equivalent dose is one of the critical points for luminescence dating researches. The sample used was prepared according to the polymeric content and fine grain technique without decomposing into minerals such as feldspar, quartz. The pre-heating temperature for the sample was determined as a result of experimental procedures. The prepared sample was preheated at 200 °C for 12 minutes. A different method was used for the first time in our study, which is different from the methods commonly used for determining the equivalent dose in geological or archaeological samples. The details and observed advantages of this method are mentioned in our study. The equivalent dose values obtained range from 5.17 ± 0.09 to 7.06 ± 0.29 Gy.

___

  • Aitken MJ. An introduction to Optical Dating. Oxford, England, Oxford University Press, 1998.
  • Yoshimura EM, Yukihara EG. “Optically stimulated luminescence: Searching for new dosimetric materials”. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B, 250(1-2), 337-341, 2006.
  • Öke G, Yurdatapan E. “Optically stimulated luminescence dating of pottery from Turkey”. Talanta, 53(1), 115-119, 2000.
  • Kortov V. “Materials for thermoluminescent dosimetry: Current status and future trends”. Radiation Measurements, 42, 576-581, 2007.
  • Fleming S. Thermoluminescence Techiques in Archaeology. Oxford, England, Clarendon Press, 1979.
  • Atlihan MA, Koralay T, Şahiner E. “Luminescence dating and mineralogical investigations of bricks from erikli basilica in stratonikeıa ancient city (Sw-Turkey)” Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 18(1), 77-91, 2018
  • Şahiner E, Meriç N, Uygun S. “Luminescence (IRSL) dating of yeni rabat church in Artvin, Turkey”. Radiation Physics and Chemistry, 86, 68-73, 2013.
  • Yanchou L, Prescott JR, Hua Z, Jie C, Lanying W. “Optical dating of colluvial deposits from Xiyangfang, China, and the relation to palaeo-earthquake events”. Quaternary Science Reviews, 21, 1087-1097, 2002.
  • Atlıhan MA, Meriç N. ”Luminescence dating of a geological sample from Denizli, Turkey”. Applied Radiation and Isotopes, 66, 69-74, 2008.
  • Aitken MJ. Thermoluminescence Dating. London, England. Academic Press, 1985.
  • Wintle AG, Murray AS. “A review of quartz optically stimulated luminescence characteristics and their relevance in single-aliquot regeneration dating protocols”. Radiation Measurements, 41, 369-391, 2006.
  • Lu YC, Wang XL, Wintle AG. “A new OSL chronology for dust accumulation in the last 130.000 yr for the Chinese Loess Plateau”. Quaternary Research, 67, 152-160, 2007.
  • Duller GAT, Botter-Jensen L, Mejdahl V. “An automated iterative procedure for determining paleodses using the SARA method”. Quaternary Geochronology, 18, 293-301, 1999.
  • Zhang J, Li SH. “Constructions of standardised growth curves (SGCs) for IRSL signals from K-feldspar, plagioclase and polymineral fractions”. Quaternary Geochronology, 49, 8-15, 2019.
  • Liritzis I, Polymeris GS, Vafiadou A, Sideris A, Levy TE. “Luminescence dating of stone wall, tomb and ceramics of Kastrouli (Phokis, Greece) Late Helladic settlement: Case study”. Journal of Cultural Heritage, 35, 76-85, 2019.
  • Long H, Haberzettl T, Tsukamoto S, Shen J, Kasper T, Daut G, Liping Z, Mausbacher R, Frechen, M. “Luminescence dating of lacustrine sediments from T angra Y umco (southern T ibetan P lateau) using post‐IR IRSL signals from polymineral grains”. Boreas, 44(1), 139-152, 2015.
  • Zhang J, Tsukamoto S, Nottebaum V, Lehmkuhl, F, Frechen M. “De plateau and its implications for post-IR IRSL dating of polymineral fine grains”. Quaternary Geochronology, 30, 147-153, 2015.
  • Schmidt C, Bösken J, Kolb T. “Is there a common alpha-efficiency in polymineral samples measured by various infrared stimulated luminescence protocols?”. Geochronometria, 45(1), 160-172, 2018.
Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-7009
  • Başlangıç: 1995
  • Yayıncı: PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

Geniş başlıklı savağın membasındaki türbülanslı akımın deneysel olarak incelenmesi

Elif Deniz ATLAS, Mehmet Anıl KIZILASLAN, Ender DEMİREL

İnce taneli zeminler için önerilen bulanık sınıflama sürecinin bir uygulaması

Derya TOKSÖZ, Işık YILMAZ

Sızıntı suyu membran konsantre akımının yönetiminde en uygun metodun analitik hiyerarşi prosesi ile belirlenmesi

Nevim GENÇ, Elif DURNA

Hava akışlı elektrokoagülasyon reaktörü ile yeraltı sularından arsenik (V) giderimine işletme parametrelerinin etkisi

Ayşegül Yağmur GÖREN, Mehmet Salim ÖNCEL, Mehmet KOBYA

Kamyon sürücüsünün dahil olduğu yaralanmalı kazalara etki eden faktörlerin incelenmesi

İbrahim Khalil UMAR, Samir BASHIR

Kordon bazlı trafik tıkanıklık fiyatlandırılmasına örnek bir uygulama: Erzurum, Cumhuriyet Caddesi

Muhammed Yasin ÇODUR, Harun COŞKUN

Doğrusal sismik izolasyon parametrelerinin karga arama algoritması ile optimizasyonu

Ali Erdem ÇERÇEVİK, Özgür AVŞAR

Güneş ışığı altında C₃N₄/DEU-51(Fe) kullanılarak Cr(VI)’nın giderimi

Sevil AKÇAĞLAR

Yemişliçay Formasyonu içindeki (sub)volkanik birimlerin 40Ar/39Ar jeokronolojisi, mineral- ve tüm-kayaç jeokimyası, Sinop Güneyi (Orta Pontidler)

Kürşad ASAN, Hüseyin KURT

Yemişliçay Formasyonu içindeki (sub)volkanik birimlerin ${}^{40}Ar/{}^{39}Ar$ jeokronolojisi, mineral- ve tüm-kayaç jeokimyası, Sinop Güneyi (Orta Pontidler)

Kürşad ASAN, Hüseyin KURT