ÇAY ATIKLARININ TOPRAKTA ENZİM AKTİVİTESİ VE NİTRİFİKASYON ÜZERİNE ETKİLERİ

Araştırmada, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Çaykur)'ne ait fabrikalardan 1992 kampanya dönemi sonunda elde edilen çay atıkları üzerinde çalışılmıştır. Yaş çay yapraklarının fabrikalarda siyah çaya işlenmesi sırasında açığa çıkan kaba ve ince atık ile birlikte, çay atığından hazırlanan kompost ve zenginleştirilmiş kompostun topraktaki enzim aktivitesi ve nitrifikasyon üzerine etkileri bu araştırmada belirlenmeye çalışılmıştır. Çay atıkları, 200 g toprak alabilen saksılara ağırlık esasına göre % 0, % 2.5 ve % 5.0 dozlarında uygulanmıştır. Ayrıca saksılara amonyum sülfat halinde 200 µg/g N verilmiş ve 1., 7., 14., 28. gün inkübasyon sürelerinin sonunda toprağın enzim analizleri yapılmıştır. Nitrifikasyonun belirlenebilmesi için de 1., 7., 14., 28. gün sonunda NH+4-N ve NO-3 -N'u tayin edilmiştir. Toprağın incelenen biyolojik özelliklerinden üreaz enzim aktivitesi, ince ve kaba çay atığı dozlarına ve 1., 2. ve 3. haftalık inkübasyon süresine bağlı olarak artarken 4. haftada azalmış olup, alkali fosfotaz enzim aktivitesi inkübasyon süresi boyunca artmıştır. Toprağın NH+4 -N'u miktarı farklı çay atıkları ve dozlarına bağlı olarak azalmış, buna karşılık NO-3 -N'unda çay atığı ilavesinde zamana bağlı olarak dikkate değer bir artış meydana gelmiştir.

THE EFFECTS OF TEA WASTES ON SOIL ENZYME ACTIVITY AND NITRIFICATION

The research was carried out on tea wastes supplied from factories of General Directorate of Tea Enterprises. The aim of this study is to determine the effects of composted, enriched composted tea wastes along with coarse and fine tea wastes released by tea factories processing raw tea leaves into black tea, on soil enzyme activity and nitrification. Tea wastes were applied to pots of 200 g-soil capacity, at the rate of 0 %, 2.5 % and 5.0 % of the pot capacity in addition, 200 µg/g N, in the form of ammonia sulphate, was given to each pot. Soils were analysed for enzyme activities at the end of 1., 7., 14., and 28. day of incubation. Amount of NH+4 N and NO-3 N were determined for nitrification at the end of 1., 7., 14. and 28. day of incubation. Urease enzyme activity increased, depending on coarse and fine tea waste doses at the incubation periods of 1., 2. and 3. weeks, but decrease was monitored at 4.. week of the incubation. Whereas, alkaline phosphatase enzyme activity increased throughout the incubation period. The amount of NH+4 N in the soil diminished depending on different tea wastes and doses, yet NO -3 N in the soil showed no significant augmentation.