Vidinli Tevfik Paşa Tarafından Mebâhis-i İlmiye’de Yayımlanan Logx ve Arctanx Fonksiyonlarının Türevlerine ve Seriye Açılımlarına Dair Makale ve Değerlendirilmesi

Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa 1868 yılında Mebâhis-i İlmiye’de “Logx ve kavs-i mümâs x’in müştaklarına ve bunların silsileye tevsi‘lerine dair ruhban sınıfından Mösyö Sofle’in hâşiyesi” adlı bir makale yayımlamıştır. Bu makale, Abbé Soufflet’in Nouvelles Annales de Mathématique isimli Fransız dergisinin 12. sayısında 1853 yılında yayımladığı makalenin çevirisidir. Makalede logx’in ve arctanx’in türevleri ve seriye açılımları verilmiştir. Burada logx ve arctanx’in türevleri ve seriye açılımlarının Osmanlı dönemi matematiğine nasıl girdiği hakkında bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Böylece Vidinli’nin yayımlamış olduğu bu makalenin Osmanlı dönemi matematiği açısından değerinin ortaya konulmasına gayret edilmiştir.

The article published by Vidinli Tevfik Pasha in the journal Mebâhis-i İlmiye on the derivatives and series expansions of Logx and Arctanx functions, and its evaluation

In 1868, Vidinli Hüseyin Tevfik Pasha published an article in the journal of Mebâhis-i İlmiye, titled “Postscript of Monsieur Sofle which was about derivatives and series expansions of logx and arctanx”. This article is the translation of the article which Abbé Soufflet published in the journal of Nouvelles Annales de Mathématiques, 12 volume in 1853. In this paper, I could do an assessment about how derivatives and series expansions of logx and arctanx were introduced into the mathematics of Ottoman period. And thus, I tried to indicate why Vidinli’s article is significant for the mathematics of Ottoman period. 

___

  • -