Kategorik Verilerin Analizinde Logaritmik Doğrusal Modellerin Kullanımı: İntihar Olasılığı Verileri Üzerine Bir Uygulama

Sosyal bilim alanlarında yapılan araştırmalar sonucu elde edilen veriler genellikle kategorik veriler olup, parametrik analiz varsayımları sağlanmadığından parametrik olmayan yöntemler kullanılmaktadır. Kategorik değişkenler arasındaki ikili ilişkilerin test edilmesinde Pearson test istatistiği yeterli olmakta ancak ikiden fazla değişken olması durumunda bu istatistik kullanılamamaktadır. Bu nedenle çalışmada iki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkilerin test edilmesine olanak sağlayan Logaritmik Doğrusal Modeller (Log-Lineer) kullanılarak cinsiyet, sosyoekonomik düzey ve intihar olasılığından oluşan değişkenlerin birbirleri ile olan etkileşim yapısı 15-25 yaş grubu arasındaki öğrenciler için incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre erkeklerin intihar olasılığı yüksek grupta olma oranı kadınlara göre daha fazladır ve gruplar arasındaki bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır.

Anahtar Kelimeler:

Kategorik Veri, Logaritmik Doğrusal Modeller, İntihar Olasılığı

Use of Logarithmic Linear Models in Analysis of Categorical Data: An Application on Suicide Risk Data

The data obtained as a result of researches in social sciences are generally categorical, and nonparametric methods are used since the assumptions of parametric analysis are not provided. The Pearson test statistic is sufficient to test the binary relationships between categorical variables, but this statistic cannot be used if there are more than two variables. Therefore, in the study, using the Logarithmic Linear (Log-Linear) Models that allow testing the relationships between two or more variables, the interaction structure of variables consisting of gender, socioeconomic level, and suicide probability were examined for students between the ages of 15-25. Based on the results, it was found that, the rate of men being in the high-risk suicide group is higher than the rate of women in the same group and this difference between the groups is statistically significant.

Keywords:

Categorical Data, Log-Linear Models, Suicide Risk,

PDF

___

Agresti, A. (1990). Categorical Data Analysis, John Wiley & Sons Inc, New York.
Agresti, A. (1996). An Introduction to Categorical Data Analysis. John Wiley and Sons, Inc., Canada.
Andersen, E. (1990). The statistical analysis of categorical data. Springer-Verlag, Berlin, 520 (1990).
Bülbül, S. (2006). Üç Boyutlu Çapraz Tablolarda Logaritmik Doğrusal Analiz: Çocuk İşgücü Değişkenleri Arasındaki Etkileşimler. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 41-70.
Cull, JG, & Gill, WS (1988). Suicide Probability Scale (SPS) Manual. . Western Psychological Services, Los Angeles.
Dağalp, R. (2018). ST 431 (Klinik Deneylerde İstatistiksel Yöntemler) Ders Notları. Ankara Üniversitesi, Açık Ders Malzemeleri: https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=5015 adresinden "15.11.2018" tarihinde alındı.
Erdem, A. (2014). Uygunluk Analizinde Logaritmik Doğrusal Modellerin Kullanımı: Televizyon İzleme Eğilimleri Üzerine Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstatistik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2014.
Erdugan, F., & Türkan, A. H. (2017). Üç Yönlü Kontenjans Tablolarında Log-Lineer Model ile İş Kazası Verilerinin İncelenmesi. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi , 462-468.
Eskin, M. (1993). Age specific suicide rates and the rates of increase, and suicide methods in Sweden and Turkey. A comparison of the official suicide statistics. . Reports from the Department of Psychology, Stockholm University , No: 772.
Filiz, Z. (2007). Üç Yönlü Log-Lineer Modeller İle Üniversite Öğrencilerinin Sigara, Alkol ve Nargile İçme Nedenlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. DergiPark Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2) , 225-250.
Hisli Şahin, N., & Durak Batıgün, A. (2009). Lise ve Üniversite Öğrencilerinde İntihar Riskini Belirlemeye Yönelik Bir Modelin Sınanması. Türk Psikiyatri Dergis , Türk Psikiyatri Dergisi 2009; 20(1):28-36.
Karabulut, E. (1998). Log Linear Modeller ve Bir Uygulaması. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Türkiye.
Kaşkır, F. (2012). Logaritmik Doğrusal Modeller ve Uygunluk Analizinin Birlikte Kullanımı: Lise Öğrencilerinin Sigara İçme Alışkanlıklarına Uygulanması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik Anabilim Dalı, Eylül 2012.
Köleoğlu, N. (2018). ULUSLARARASI ÖĞRENCİLERİN SOSYAL UYUM PROBLEMİNİ BELİRLEMEDE LOGLİNEER MODEL KULLANIMI . Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi , UİİİD-IJEAS, 2018 (18. EYİ Özel Sayısı):101-116.
Mete, S., & Ünsal, A. (2010). Kategorik Veriler İçin Logaritmik Doğrusal Modeller ve Göç İstatistikleri Üzerine Bir Uygulama. DergiPark Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 9-20.
Şahin, N., & Batıgün, AD. (2000). Yaşamı sürdürme nedenleri ve intihar olasılığı, (Yayınlanmamış Çalışma).
Şimşek Kandemir, A., & Şimşek, M. (2019). Geçici İş Göremezlik Süresi, Cinsiyet, Çalışılan Ortam ve İş Kazası Türleri Etkileşimlerinin İstatistiksel Analizi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 7 (1) 239-245.
Tang, W., He, H., & Tu, X. M. (2012). Applied Categorical and Count Data Analysis. Boca Raton, London, New York: CRC Press, Taylor & Francis Group.
Uygun, H. (1990). Çapraz Tabloların Çözümlenmesi ve Log-Linear Modeller . Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:1 , (s:299-308).
Yılmaz, V., & Şıklar, E. (2002). İntiharlarla İlgili Çok Değişkenli Kategorik Verilerin Analizinde Logaritmik Doğrusal Modellerin Kullanılması. Anadolu Üniversitesi, Bilim ve Teknoloji Dergisi , Cilt.3 , Sayı.2 , 271-280.
Yurt Öncel, S., & Erdugan, F. (2015). Kontenjans Tablolarının Analizinde Log-Lineer Modellerin Kullanımı ve Sigara Bağımlılığı Üzerine Bir Uygulama. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 19 Sayı 2 , 221-235.