DEĞİŞKENLERİN DİKOTOM HALE GETİRİLMESİ VE FAKTÖR ANALİZİ

Sosyal saha araştırmalarında çoğunlukla anket çalışmaları yapılmakta ve bu ölçekler genellikle sıralı ölçek olan Likert ve semantik farklar tarzında olmaktadır. Bazı çalışmalarda ise cevaplayıcıların belli özelliklere katılımı, iki uçlu cevaplarla araştırılmaktadır. Likert tarzındaki ölçeklerin iç tutarlılığı Cronbach a katsayısı ile tahmin edilirken dikotom ölçeklerde K-20 katsayısı kullanılmaktadır. Saha araştırmalarında boyut indirgeme ve bağımsızlaştırma amacıyla kullanılan faktör analizi bilindiği gibi oransal ölçekli verilere uygulanmaktadır. Çalışmanın amacı, bu tür araştırmalarda sıklıkla kullanılan faktör analizinin dikotom ölçeklere de uygulanabilir olduğunu göstermek ve ayrıca araştırmacıların Likert ölçeğindeki soruları iki karşıt sonuçta gruplandırarak çeşitli konulardaki tutum farklılıklarını incelemeleri durumunda ortaya çıkan problemleri ortaya koymaktır. Bu amacın desteklenmesi için Likert ölçeğindeki bir veri setine güvenilirlik ve faktör analizi uygulanacak ve iki farklı yaklaşıma göre dikotom hale getirilmiş verilerden elde edilecek sonuçlara da aynı analizler uygulanarak, elde edilen sonuçlar birbirleriyle karşılaştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Dikotom Hale Getirme, Likert Ölçeği, Faktör Analizi

PDF

___

[1] Beyea, S.C. & Nicoll, L.H. (1997). Measurement Reliability and Validity. AORN Online Journal Research Corner. (www.aom.org/joumal/research/rcl297.htm). [01.12.2006]
[2] Tezbaşaran, A.A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
[3] Green, S.B.; Akey, T.M.; Fleming, K.K.; Hershberger, S.L. & Marquis, J.G. (1997). Effect of the number of scale points on chi-square fit indices in confirmatory factor analysis. Structural Equation Modeling, 4(2), 108-120.
[4] Muthen, B. & Kaplan, D. (1985). A comparison of some methodologies for the factor analysis of nonnormal Likert variables. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 171-189.
[5] MacCallum, R.C.; Zhang, S.B.; Preacher, K.J. & Rucker, D.D. (2002). On the practice of dichotomization of quantitative variables. Psychological Methods, 7(1), 19-40.
[6] Sezgin, M. & Taşaltın, R. (2000). A new dichotomization technique to multilevel thresholding devoted to inspection applications. Pattern Recognition Letters, 21, 151-161.
[7] Hunter, J.E. & Schmidt, F.L. (1990). Dichotomization of Continuous Variables: The Implications for Meta-Analysis. Journal of Applied Psychology, 75(3), 334-349.
[8] Cumsille, F.; Bangdiwala, S.I.; Sen, P.K. & Kupper, L.L. (2000). Effect of dichotomizing a continuous variable on the model structure in multiple linear regression models. Communications in Statistics-Theory and Methods, 29(3), 643-654.
[9] Wang, M.D. & Geisser, S. (2005). Optimal dichotomization of screening test variables. Journal of Statistical Planning and Inference, 131(1), 191-203.
[10] Friedman, N.P. & Miyake, A. (2005). Comparison of four Scoring Methods for the Reading Span Test. Behavioral Research Methods, 37(4), 585-590.
[11] Likert, R. (1932). A Technique For The Measurement of Attitudes. Archives of Psychology, 22(140), 5-55.
[12] Clason, D.L. & Dormody, T.J. (1994). Analyzing data measured by individual likert-type items. Journal of Agricultural Education, 35(4), 31-35.
[13] Cronbach, L.J. (1971). Test Validation. Educational Measurement. 2.Ed. Washington D.C.: American Council on Education.
[14] Jones, C.E. & Bearley, W.L. (1996). Managing your energy. Amherst: HRD Press.
[15] Armor, D.J. (1973-1974). Theta Reliability and Factor Scaling. (Ed.: Costner, H.L.). Sociological Methodology. San Francisco: Jossey-Bass.
[16] Bamberg, G. & Baur, F. (2001). Statistik. llth Ed. München: R. Oldenbourg Verlag.
[17] Chiang, L.H. & Pell, R.J. (2004). Genetic algorithms combined with discriminant analysis for key variable identification. Journal of Process Control, 14(2), 143-155.
[18] Zysno, P.V. (1997). The Modification of the Phi-coefficient Reducing its Dependence on the Marginal Distributions. Methods of Psychological Research Online, 2(1), 41-53.
[19] Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 1.Baskı. Ankara: Asil Yayınları