COSO MODELİ: İÇ KONTROL YAPISI - COSO MODEL: INTERNAL CONTROL STRUCTURE
Özetİktisadi ve teknolojik gelişmeler; zaman içinde çok sayıda faaliyetin çok sayıda kişi ve uzun süreçlerleyürütüldüğü, hiyerarşik örgütsel düzenlerin sürekli geliştiği, karmaşık işletme yapılarının ortaya çıkmasınaneden olmuştur. Bunun sonucunda işletmelerin faaliyetleri basit kontrol yöntemleriyle izlenemeyecek halegelmiştir. Amerika’da beş bağımsız meslek kuruluşundan oluşan COSO (The Committe of SponsoringOrganizations), iç kontrolün işletmelerde standartlaşan bir yapı hale gelmesinde öncülük etmiştir. COSOiç kontrol modeli; iç kontrol ortamı, risk değerlendirmesi, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ile izlemefaaliyetlerinden oluşan; işletme faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliği, mali raporların güvenilirliği veyürürlükteki kanun ve düzenlemelerle uyum amaçları etrafında şekillenmiş çok boyutlu bir yapıdır.İç kontrol yapısının başlıca hedefleri; faaliyetlerin etkinlik ve verimliliği, karlılık hedefine ulaşmak vevarlıkların korunması, kamuya açıklanan mali tablolar, geçici ve özet mali raporları da dâhil olmak üzerehazırlanan tüm mali tabloların güvenilirliğinin sağlanması ve tabi olunan kanun ve düzenlemelerle uyumunsağlanmasıdır. Bu çalışmada; COSO’nun iç kontrol yapısına ilişkin geliştirdiği model ve bu modelin beşbileşeni olan kontrol ortamı, risk değerlendirmesi, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim ile izleme faaliyetleriaracılığı ile bu bileşenlerin hem işletme hedefleri hem de işletme yapısı içindeki etkileşimi açıklanmayaçalışılmıştır.AbstractDevelopments in economy and technology have caused enterprises to have sophisticated structuresaffected by developing hierarchical structuring along with the significant number of activities performed via significant number of process and individuals. COSO (The Committee of Sponsoring Organizations)has established a common internal control model against which companies and organizations may assesstheir control systems. Internal control model is a multidimensional structure with the five componentswhich are control environment, risk assessment, control activities, information and communication andmonitoring. These interrelated components have been developed with the objectives regarding effectivenessand efficiency of operations, reliability of financial reporting and compliance with applicable laws andregulations. This study aims to explain the internal control model developed by COSO as well as withthe five components which are control environment, risk assessment, control activities, information andcommunication and monitoring along with their interrelationship.