Merhamet Eğitiminin Saldırganlık Davranışını Azaltmadaki Rolü

Çocuklar bazen saldırgan davranırlar ve bunun nedenini tam olarak anlamak da bizim için zordur. Saldırganlığın nedenlerini açıklayan pek çok yaklaşım ve araştırmanın yanı sıra saldırganlığın nasıl azaltılacağı üzerine de çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışma merhamet değerinin çocukların saldırganlık davranışını azaltmada etkisi olup olmayacağının anlaşılması için yapılmıştır. Benzer sosyo-demografik özelliklere sahip iki ayrı grup uygulama için seçilmiştir. Deney grubuna sekiz oturumluk merhamet eğitimi verilmeden önce ve verildikten sonra saldırganlık ölçeği uygulanmıştır. Aynı zamanda kontrol grubuna da saldırganlık ölçeği uygulanmıştır. Hem deney hem de kontrol grubunun ön-test ve son-test puanları arasındaki fark hesaplanmıştır. Deney grubunda saldırganlık puanı manidar bir şekilde azalırken, kontrol grubunda fark olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Merhamet Eğitimi, Saldırganlık, Maneviyat, Yardımseverik, Değerler Eğitimi

The Role of the Mercy Education in Reducing Aggressive Behavior

Children sometimes behave in aggressive ways and sometimes it is difficult to understand the reasons behind it. Besides many approaches and research explaining the reasons for the aggression, there are also studies on how to reduce it. This study was conducted in order to understand whether the value of compassion would have an effect on reducing children's aggression. Two groups with similar socio-demographic characteristics were selected for implementation. The aggression scale was conducted before mercy education session wasn’t given and after giving eight these sessions to the experimental group. Aggression scale was also used in the control group. The difference between pre- test and post- test scores of both groups was calculated. While aggression score in the experimental group decreases, a difference hasn’t been detected in the control group.

Keywords:

Mercy Education, Aggression, Spirituality, Benevolence, Values Education,

PDF

___

Altıntaş, M. Esat. Öğretmenler Gözüyle Değerler Eğitimi. Konya: Değer Eğitimi Merkezi Yayınları, 2016.
Arslan, C.- Hamarta, E.- Arslan, E.- Saygın, Y.. “Ergenlerde Saldırganlık ve Kişilerarası Problem Çözmenin İncelenmesi”. İlköğretim Online 9/1 (2010): 379-388.
Atkinson, R.L.- Atkinson, R.C. - Smith, E.E. - Nolen-Hoeksema, S.. Psikolojiye giriş. Terc. Y. Alogan. 12. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayınları,1999.
Avcı, Ahmet. Eğitimde Şiddet Olgusu Lise Öğrencilerinde Şiddet, Saldırganlık ve Ahlaki Tutum İlişkisi Küçükçekmece İlçesi Örneği. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2010.
Ayan, Sezer. “Aile İçinde Şiddete Uğrayan Çocukların Saldırganlık Eğilimleri”. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 8 (2007): 206-214.
Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat, 2006.
Bandura; A., Ross, D.- Ross, S.A.. “Imitation of Film-Mediated Agressive Models”. Journal of Abnormal and Social Psychology 66 (1963):3-11.
Budak, S.. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2000.
Burnukara, Pınar- Uçanok, Zehra. “A Descriptive Study on Opportunities of Adolescents’ Use of Information and Communication Technologies And Cyberbullying”. Toplum ve Sosyal Hizmet 21/2 (2010).
Büyüköztürk, Şener – Akgün, Özcan – Karadeniz, Şirin – Demirel, Funda – Kılıç, Ebru. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara:PegemA Yayıncılık, 2013.
Cengiz, Seyhan. Ergenlerde Saldırganlık ve Problem Çözme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Coşkuner, Ela. Barış Eğitim Programının Öğrenci Şiddeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
Crick, Nicki R. – Grotpeter, Jennifer K... “Relational Aggression, Gender, And Social-Psychological Adjustment”. Child Development 66 (1995):710-722.
Çağrıcı, Mustafa. “Merhamet”. TDV İslam ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayın ve Ticaret İşletmesi, 2004.
Çıplak, Ersun. İlköğretim 2. Kademe Öğrencilerinin Saldırgan Davranışlar Gösterme Düzeylerine Göre Boş Zaman Değerlendirme Etkinliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2004.
Dilekmen, Mücahit- Ada, Şükrü- Alver, Birol. “İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Saldırganlık Özellikleri”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/2 (2011): 927 -944.
Dizman, Hatice- Gürsoy, Figen. “Anne Yoksunu Olan Çocukların Saldırganlık Eğilimlerinin İncelenmesi”. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 27/2 (2004): 7-17.
Ekşi, Halil – Yaman, Erkan. Çocuk ve Ergenlerde Şiddet. İstanbul: Kaknüs Psikoloji, 2010.
El-İsfehani, Rağıb. Kur’an’ın Istılahları Sözlüğü Müfredat. terc. Abdulbaki Güneş,-Mehmet Yolcu. İstanbul:Çıra Yayınları, 2006.
Erdoğdu, M. Yüksel. Suça Yönlendirilen ve Yönlendirilmeyen Çocukların Aile İlişkileri İle Saldırganlık Davranışlarının Karşılaştırılması. Çocuk Ve Gençlik Ruh Sağlıği Dergisi 12/3 (2005): 106-114.
Ergül, Aysun. Bir Grup Süreci Olarak Akran Zorbalığı: Katılımcı Rolü Gruplarında Tepkisel-Amaçlı Saldırganlık ve Toplumsal Konum. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2009.
Farmer, Thomas W.- Petrin, Robert- Brooks, Debbie Sprott- Hamm, Jill V. - Lambert, Kerrylin- Gravelle, Maggie. “Bullying Involvement And The School Adjustment of Rural Students With And Without Disabilities”. Journal of Emotional and Behavioral Disorders 20/1 (2012):19– 37. Fromm, Erich; Sevginin ve Şiddetin Kaynağı, İstanbul: Payel Yayınları,1994.
Genç, M.Fatih. Öğretmenler Gözüyle İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Değerler Eğitimi. Samsun: Etüt Yayınları, 2013.
Gençöz, Faruk. “Öfke”. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları,. Ed.Ayla Soykan Aysev - Yasemen Işık Taner, Ankara: Golden Print. 2007.
Gökbüzoğlu, Burcu. Ergenlerin Saldırganlık Düzeyleri İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2008.
Gökçiçek, Sercan. Ortaöğretim Kurumlarında Spor Yapan ve Yapmayan Öğrencilerin Saldırganlık Tutumlarının Araştırılması (Samsun İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, 2015.
Güçkıran, Reşit Yalın. İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları İle Saldırganlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2008.
Gültekin, F.. Saldırganlık ve Öfkeyi Azaltma Programının İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Saldırganlık ve Öfke Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2008.
Gündoğdu, Rezzan. “9. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme, Öfke ve Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19/3 (2010): 257-267.
Güneş, Adem; Lise Öğrencilerinin Şiddet ve Değer Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Rize İli Örneği) – Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2015.
Hotaman, Davut- Yüksel, Fulya. “Okulun ögelerine ve bazı değişkenlere göre ilköğretim öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi”. E-Journal of New World Sciences Academy, Education Sciences 4/3 (2009):833-858.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem-Cemalcılar, Zeynep. Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınları 2014.
Kaplan, Bilge-Aksel- Eda Şeyda. “Ergenlerde Bağlanma Ve Saldırganlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Nesne Psikoloji Dergisi 1/1 (2013):20-49.
Karaca, Faruk. “Violence and Religion From The Psycho-Social Perspective” EKEV Akademi Dergisi 30 (2007):3-4.
Karahan, T. Fikret- Özcan, Kemal- Ağlamaz, Turabi. “Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Anne Babanın Birliktelik Durumu, Öz Üvey Oluşu Ve Yaşamda Öncelikli En Önemli Değer Algısı Açısından İncelenmesi”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22/1 (2009): 211-229.
Karaman, Fikret- Karagöz, İsmail- Paçacı İbrahim- Canbulat, Mehmet- Gelişgen, Ahmet- Ural, İbrahim. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkalığı Yayınevi, 2006.
Karataş, Zeynep Bolat. Anne Baba Saldırganlığının Lise Öğrencilerinin Saldırganlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2002.
Karataş, Zeynep. “Bilişsel Davranışçı Teknikler Kullanılarak Yapılan Öfke Yönetimi Programının Ergenlerin Saldırganlığını Azaltmadaki Etkisi”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 26 (2009):12-24.
Kayan, Hatice Gül. İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Saldırganlık ve Boyun Eğici Davranışlarının Algılanan Anne-Baba Tutumları Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2012.
Koç, Bozkurt. Okullarda Şiddet: Lise Öğrencilerinde Şiddet, Saldırganlık ve Dindarlık İlişkisi. 2. Baskı, İstanbul: E-Yazı Yayınları, 2011.
MEB İlköğretim 6. Sınıflar DKAB Klavuz Kitabı. Ankara: Öğretim Programı ve Klavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü, 2012.
MEB İlköğretim 7. Sınıflar DKAB Klavuz Kitabı. Ankara: Öğretim Programı ve Klavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü, 2012.
MEB İlköğretim 8. Sınıflar DKAB Klavuz Kitabı. Ankara: Öğretim Programı ve Klavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü, 2012.
MEB, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Öğretim Programı ve Klavuzu. Devlet Kitapları Müdürlüğü, 2010.
Mustafa Metin (Ed). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık, 2015.
Mutçalı Serdar. Arapça-Türkçe Sözlük. İstanbul:Dağarcık Yayınları, 2012.
Nair, Bilge. Ergenlerin Saldırganlık Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2014.
Omay, Havva. İlköğretim Okulları Ögrencilerinin Okul İklimi Algıları İle Saldırganlık Ölçeği Puanları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2008.
Öz, Emine Seda. İlköğretim I. Kademe 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, 2007.
Rathus, Spencer A. Childhood. New York: Thomson-Wadsworth, 2006.
Sağkal, Ali Serdar. Barış Eğitimi Programının İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Eğilimleri, Empati Düzeyleri ve Barışa İlişkin Görüşleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2011.
Sarıcı, Bulut. İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Sınav Kaygıları, Saldırganlık Eğilimleri ve Problem Çözme Becerilerindeki Yetersizliklerin Sağaltımında Grupla Çözüm Odaklı Kısa Terapinin Etkileri. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2008.
Schopenhaur Arthur. Merhamet. terc. Zekai Kocatürk. İstanbul: Dergah Yayınları, 2014.
Senemoğlu, Nuray. “Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğrenme yaklaşımları ve çalışma becerileri”. Eğitim ve Bilim 36/160 (2011):65-80.
Sezer, Ayşe- Kolaç, Nurcan- Erol, Saime. “Bir İlköğretim Okulu 4, 5 ve 6. sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Anne Baba Tutumları ve Bazı Değişkenler İle İlişkisi”, Müsbed 3/4 (2013):184-190.
Şahin, Hülya. “Saldırganlık Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi 5/7 (2004):180–190.
Tuzgöl, Meliha. Ana-baba Tutumları Farklı Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 1998.
Türk Dil Kurumu. Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları, 1998.
Uz Baş, Aslı. “Sınıf-Temelli Bir Sosyal Beceri Eğitimi Programının İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Güvengenlik Ve Saldırganlık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi”. Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi 7/2:2010.
Uz Baş, Aslı- Öz, F. Selda- Topçu Kabasakal, Zekavet. “İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarında Reaktif ve Proaktif Saldırganlık: Okul Psikolojik Danışmanlarının Görüş ve Yaklaşımları”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12/23 (Haziran 2012):354 – 370.
Yasankul, Nurcan. İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Eğilimleri ile Eğitim Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2007.
Yatkın, Şirin. Grupla Psikolojik Danışma Programının Tutuklu ve Hükümlü Gençlerin Sosyal Becerilerine ve Özsaygı Düzeylerine İlişkin Algılarına Etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2012.
Yavuz, Şehriban. Son Çocukluk Dönemi Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2007.
Yavuzer, Yasemin. “Investigation of Relationship Between Aggression And Sociometric Popularity in Adolescents”. Educational Sciences: Theory & Practice 13/2 (Spring 2013):775-780.
Yelpaze, İsmail. The Effectiveness of Social Skills Training Program Told Via Peer Tutoring on The Level of Aggression of Secondary School Students. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, 2012.
Yılmaz, Macid. Ergenlerde Şiddetin Önlenmesinde Din Eğitiminin Rolü. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2010.