Siyaset Teorisine Antropolojik Bir Katkı: İbn Halduncu Perspektif Bağlamında Siyasal Bağın Çözümlenmesi

Sözleşme kuramları, siyasal bağı – ve onun belirli bir iktidar alanı ile özdeşleşmiş olan Devlet olgusunu – varsayımsal biçimde türetmeye eğilimlidir. Buna göre siyasal bağ, hipotetik bir akıl yürütme yoluyla keşfedilen bir “doğal hukuk” düşüncesi ve onun tarafından sınırlandırılmış bir Devlet kavramı üzerinden geliştirilmektedir. Bu teorik mülahazaya getirilen eleştirilerin başında siyasal antropolojinin önerdiği varsayımlar bulunmaktadır. Siyasal antropoloji, siyasal bağın öncelikle doğa durumundan kesin bir biçimde koparılamayacağını, bu nedenle “devletsiz hal” (doğa durumu) ile “devletli hal” (sivil-siyasal toplum) arasında belli sürekliliklerin, benzerliklerin ve geçişlerin olduğunu öne sürer. Bu makale, siyasal antropolojinin sözleşme kuramlarına dair eleştirilerini İbn Haldun’un katkıları üzerinden okumayı amaçlamaktadır. İbn Haldun, Mukaddime adlı eserinde, siyasal antropolojinin kendini temellendirdiği bir perspektifle siyasal bağı çözümlemekte ve devlet olgusunu bu bağın içerisinden türetmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Siyasal Antropoloji, Sözleşmeci Kuram, Devlet, Siyasal, İbn Haldun

PDF

___

Akay, A. (2016). Armağan, İstanbul: Doğu Batı Yayınları
Alatas, S. F. (2006). “Ibn Haldun and Contemporary Sociology”, International Sociology, vol. 21 (6), s. 782-795.
Arslan, A. (1987). İbn Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
Balandier, G. (2010). Siyasal Antropoloji, çev. Devrim Çetinkasap, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları
Buksh, S. K. (1927). “Ibn Khaldun and History of Islamic Civilization”, Islamic Culture, vol. 1 (1), s. 567-607
Carrithers, D. W; M. A. Mosher, P. A. Rahe. (2001). Montesquieu’s Science on Politics: Essays on The Spirit of Laws, New York: Rowman&Littlefield
Claessen, H. J. M.; Skalnik, P. (1993). Erken Devlet: Kuramlar-Veriler-Yorumlar, çev. Alaeddin Şenel, Ankara: İmge
Clastres, P. (1992). Vahşi Savaşçının Mutsuzluğu: Siyasal Antropoloji Araştırmaları, çev. Alev Türker ve Mehmet Sert, İstanbul: Ayrıntı
Clastres, P. (2011). Devlete Karşı Toplum, çev. Mehmet Sert ve Nedim Demirtaş, İstanbul: Ayrıntı
De Boer, T. J. (2001). İslam’da Felsefe Tarihi, çev. Yaşar Kutluay, İstanbul: Anka
Durkheim, E. (2011). Dini Hayatın İlkel Biçimleri, çev. Fuat Aydın, Ankara:Eskiyeni Yayınları
Evans-Pritchard; E. E.;Fortes, M. (1950). African Political Systems, New York: Oxford University Press
Gauche, M. (2000). “Anlam Borcu ve Devletin Kökenleri: İlkellerde Din ve Siyaset”, çev. O. Erözden, Cemal Bali Akal (der), Devlet Kuramı (içinde), Ankara: Dost, s. 33-67
Gellner, E. (1961). “From Ibn Khaldun to Karl Marx”, The Political Quarterly, vol. 32 (4), s. 385-392
Gellner, E. (1983). Muslim Society, Cambridge: Cambridge University Press
Hassan, Ü. (2011). İbn Haldun: Metodu ve Siyaset Teorisi, Ankara: Doğu Batı
Hobbes, T. (2017). Leviathan, çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Holy, L. (2016). Antropolojinin Akrabalık Yaklaşımları, çev. Çağlar Enneli, Ankara: Heretik
İbn-Haldun (2005). Mukaddime: Cilt I, yay. haz. ve çev. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah
İbn-Haldun (2009). Mukaddime: Cilt II, yay. haz. ve çev. Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah
Lewellen, T. C. (2011). Siyasal Antropoloji, çev. A. Erkan Koca, Ankara: Birleşik
Locke, J. (2012). Hükümet Üzerine İki İnceleme, çev. Fahri Bakırcı, Ankara: Liberte
Maine, H. J. S. (1908). Ancient Law: Its Connection with the Early History of Society and Its Relation To Modern Ideas, London: Oxford University Press
Malinowski, B. (2001). Sex and Repression in Savage Society, New York: Routledge
Malinowski, B. (2013). Methods of Study of Culture Contact in Africa, London: ReadBooks
Malinowski, B. (2015). Yabanıl Toplumda Suç ve Gelenek, çev. Şemsa Yeğin, İstanbul: İthaki
Mauss, M. (2005). Sosyoloji ve Antropoloji, çev. Ö. Doğan, Ankara: Doğu Bat ı Morgan, L. H. (1994). Eski Toplum I, çev. Ünsal Oskay, İstanbul: Payel
Moyn, S. (2004). “Of Savagery and Civil Society: Pierre Clastres and the Transformation of French Political Thought”, Modern Intellectual History, 1 (1), s. 55-80
Pines, S. (1971). “The Societies Providing for the Bare Necessities of Life According to Ibn Khaldūn and to the Philosophers”, Studia Islamica, No. 34, s. 125-138
Rosenthal, E, I, J. (1968). Political Thought in Medieval Islam: An Introductory Outline, Cambridge: Cambridge University Press
Sahlins, M. (2011). “What Kinship Is”, Journal of the Royal Anthropological Institute, no:17:2, s. 227-42
Sahlins, M. (2015). Akrabalık Nedir, Ne Değildir?, çev. Asena Pala, Ankara: Dipnot
Schmitt, C. (2006). Siyasal Kavramı, çev. Ece Göztepe, İstanbul: Metis
Spengler, J. J. (1964). “Economic Though of Islam: Ibn Khaldun”, Comparative Studiesn in Society and History, vol. 6 (3), s. 288-306
Strathern, A. (1973). “Kinship, Descent and Locality: Some New Guinea Examples”, J. R. Goody (der), The Character of Kinship (içinde), Cambridge: Cambridge University Press, s. 21-35
Strauss, C. L. (2012). Yapısal Antropoloji, çev. Adnan Kahiloğulları, Ankara: İmge
Waldron, J. (1989). “John Locke: Social Contract Versus Political Anthropology”, The Review of Politics, vol. 51 (1), s. 3-28
Weiss, D. (1995). “Ibn Khaldun on Economic Transformation”, International Journal of Middle East Studies, vol. 27 (1), s. 29-37