İHTİLALİN PEDAGOJİK ZEMİNİ 'EMILE' VE J.J. ROUSSEAU'NUN OSMANLI AYDINLARINA ETKİLERİ

Fransız İhtilali, dünya tarihine sosyal, siyasi, askeri, ekonomik ve pedagojik konularda önemli değişimler ve açılımlar getirmiştir. Bu hadisenin felsefi, sos­yolojik ve eğitimsel temellerinin atılmasında J.J. Rousseau'nun büyük katkıları vardır. Rousseau özellikle telif ettiği Toplum Sözleşmesi ve Emile adlı eseri ile İh­tilal'in hazırlayıcıları arasında yer almıştır. Emile modern eğitim bilimine çok önemli açılımlar getiren ideolojik bir eğitim eseridir. Fransız İhtilali çok geçmeden Osmanlı'da etkisini göstermiştir. Osmanlı baş­langıçta bazı tedbirler aldıysa da akıbet değişmemiştir. Osmanlı aydınları ara­sında, İhtilal'in mimarlarından en çok Rousseau tanınmış ve etkili olmuştur. Tanzimat aydınları onu tanımışlar, okumuşlar ve eserlerini tercümeye girişmiş­lerdir. Jön Türk ve erken Cumhuriyet aydınları da Rousseau'dan farklı açılardan etkilenmişlerdir. Özellikle Emile'in toplumsallık bakımından yanlış anlaşıldığı kanaati bu çalışmanın tezleri arasındadır.

___

  • Bahri Ata, "Rousseau ve Tarih Öğretimi", Milli Eğitim Dergisi, Ankara 2003, S.159.
  • Bekir Berat Özipek, Muhafazakarlık, Akıl, Toplum, Siyaset, Kadim Yay., Ankara 2005 Bernard
  • Lewis, Modern Türkiye'nin Doğuşu, TTK Yay., Ankara 2000.
  • Cemil Meriç, Mağaradakiler, Ötüken Yay., İstanbul 1978.
  • Hilmi Ziya Ülken, Eğitim Felsefesi, Ülken Yay., İstanbul 2001.
  • Cemil Meriç, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yay ., İstanbul 2001.
  • J.J. Rousseau, Toplum Sözleşmesi, Öteki Yay., Ankara 1999.
  • Ömer Çaha, Dört Akım Dört Siyaset, Liberalizm, İslam, Sağ Siyaset, Sol Siyaset, Ka­dim Yay. Ankara 2004.