İnme tanısı ile hastaneye yatırılan hastalara bakım verenlerin depresyon durumu ve yaşam kalitesi algıları

Amaç: İnme geçirmiş olan hastalara bakım verenlerinin akut dönem ve kronik dönem hasta bakımına ilişkin depresyon ve yaşam kalitelerini karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel tipte planlanan bu çalışmaya, Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin Nöroloji ve Fizik Tedavi kliniklerinde inme tanısı ile yatan 86 hastaya bakım veren yakınları katılmıştır. Hastaya bakım verenlerin demografik bilgileri için kişisel bilgi formu, psikolojik durumlarını değerlendirmek için Beck Depresyon Ölçeği ve yaşam kalitelerini ölçmek için de WHOQOL-Bref-TR Yaşam Kalitesi Skalası kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizlerinde SPSS 21.0 paket programı kullanılmış, önemlilik testi olarak Ki-kare ve Student t testleri uygulanmıştır. Bulgular: Hastaya bakım verenlerin %46.5’i erkek (n=40), %53.5’i kadın (n=46), %48.8’i evli, %29.1’i lise mezunu, %53.5’i hastanın çocuğu, %12.8’i hastaların eşleri idi. Hasta bakım verenlerinin yaş ortalaması 33.5±12.6 yıl idi. Kronik dönemde, Beck depresyon ölçeğine göre şiddetli derecede depresyonu olanlarda artış olduğu görülmüş, akut ve kronik grup arasında depresyon açısından anlamlı bir istatiksel fark bulunmuştur (p=0.024). Hasta bakım verenlerin akut dönem ve kronik dönemdeki yaşam kalitesi skorlarından fiziksel sağlık (p=0.063), psikolojik sağlık (p=0.212) ve çevre alanı (p=0.114) skorları anlamlı değilken, sosyal ilişkiler (p=0.001) skorunun istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Sonuçlar: Hem akut hem de kronik dönemde bakım verenlerin depresyon sıklığı belirgin şekilde artmış ve yaşam kaliteleri ise düşmüştür. İnme rehabilitasyonunda yalnızca hasta odaklı yaklaşım yerine hasta ve bakım veren bireylere odaklı bir yaklaşım benimsenerek doktor, hemşire, fizyoterapist, psikolog ve sosyal çalışmacıdan oluşan multidisipliner bir rehabilitasyon ekibinin eğitim, danışmanlık ve tedavi hizmeti sunması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Depresyon, İnme, Yaşam Kalitesi

Depression status and life quality perceptions in caregiver of patients hospitalized with the diagnosis of stroke

Aim: This study was conducted to compare depression and quality of life in caregiver of stroke patients in the acute and chronic period. Methods: The study included 86 caregiver of stroke patients hospitalized the Neurology Clinic and Physical Therapy Clinics of Diyarbakır Gazi Yasargil Hospital. Personal Information Form for demographic information, Beck Depression Scale for assessing psychological status, and WHOQOL-Bref Quality of Life Scale for measuring quality of life were used by patient caregivers. Results: Caregivers were 46.5% male (n=40), 53.5% female (n=46), 48.8% married, 29.1% primary school graduate, 53.5%'s patients children, 12.8% were spouses of patients. The average age of caregivers was 33.48±12.59 years. In the chronic period, it was found that there was an increase in depressive patients with severe depression, and a significant statistical difference was found between the two groups in terms of depression (X2=5.079, p=0.024). While the scores of physical health (p=0.063), psychological health (p=0.212) and environment area (p=0.114) were not significant in the acute and chronic life quality scores of the patients caregivers, the social relations (p=0.001) score was statistically significant. Conclusion: The frequency of depression of caregivers increased both in acute and chronic periods, and their quality of life decreased. In stroke rehabilitation, a multidisciplinary rehabilitation team consisting of doctors, nurses, physiotherapists, psychologists and social workers needs to offer education, counseling and treatment services by adopting a focused approach to patients and caregivers instead of only patient-centered approach.

Keywords:

Stroke, depression, quality of life,

PDF

___

1. Karadakovan A. Bilinç Düzeyi Değişiklikleri: Kardakovan A, Eti Aslan F. Editör. 2. Ed. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Adana: Nobel Kitabevi; 2010. p. 1204-16.
2. Zarit S. Family care and burden at the end of life. CMAJ 2004; 170:1811-1812.
3. Özyeşil Z, Oluk A, Çakmak D. Yaşlı hastalara bakım verme yükünün durumluk-sürekli kaygıyı yordama düzeyi. Anadolu Psikiyatri Derg 2014;15:39-44.
4. Smith LN, Lawrence M, Kerr SM, Langhorne P, Lees KR. Informal carers’ experience of caring for stroke survivors. J Adv Nurs 2004;46:235–44.
5. O’Connell B, Baker L, Prosser A. The educational needs of caregivers of stroke survivors in acute and community settings. J Neurosci Nurs 2003;35:21–28.
6. Hinojosa MS, Rittman M. Association Between Health Education Needs and Stroke Caregiver Injury. J Aging Health 2009;21:1040–58.
7. Chadda, Rakesh K. "Caring for the family caregivers of persons with mental illness." Indian journal of psychiatry 56.3 (2014): 221.
8. Bergström AL, Eriksson G, von Koch L, Tham K. Combined life satisfaction of persons with stroke and their caregivers: associations with caregiver burden and the impact of stroke. Health Qual Life Outcomes 2011; 11(9):1.
9. Lutz BJ, Young ME. Rethinking intervention strategies in stroke family caregiving. Rehabil Nurs 2010 Jul-Aug;35(4):152-60.
10. Pinto, Sara, et al. "Comfort, well-being and quality of life: Discussion of the differences and similarities among the concepts." Porto Biomedical Journal 2.1 (2017): 6-12.
11. Bandura, Albert. "Health promotion by social cognitive means." Health education & behavior 31.2 (2004): 143-164.
12. McCullagh E, Brigstocke G, Donaldson N, Kalra L. Determinants of caregiving burden and quality of life in caregivers of stroke patients. Stroke 2005; 36:2181-2186. 13. Morimoto T, Schreiner AS, Asano H. Care giver burden and healthrelated quality of life among Japanese stroke caregivers. Age and Ageing 2003; 32:218-223.
14. Beck Depression Scale, https://www.psychcongress.com/saundras-corner/scales-screenersdepression/beck-depression-inventory-ii-bdi-ii Erişim Tarihi: 24.07.2019
15. Eser S, Saatli G, Eser E, Baydur H, Fidaner C. Yaşlılar için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Modülü WHOQOLOLD: Türkiye alan çalışması Türkçe sürüm geçerlilik ve güvenilirlik sonuçları. Türk Psikiyatri Dergisi 2010; 21: 37-48.
16. Hong GS, Kim H. Family caregiver burden by relationship to care recipient with dementia in Korea. Geriatr Nurs 2008;29:267-74.
17. Taşdelen P, Ateş M. Evde Bakım Gerektiren Hastaların Bakım Gereksinimleri ile Bakım Verenlerin Yükünün Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2012;9:22-9.
18. Şirzai, Hülya, et al. İnme ve Bakım Verme Yükü. Journal of Physical Medicine & Rehabilitation Sciences/Fiziksel Tup ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi 2015;18.3.
19. Yıldırım S, Engin E, & Başkaya VA. İnmeli hastalara bakım verenlerin yükü ve yükü etkileyen faktörler. Archives of Neuropsychiatry/ Nöropsikiatri Arşivi Dergisi; 2013;50(2):169-174.
20. Bahar A, Parlar S. Yaşlılık ve evde bakım. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; 2(4):32-39.
21. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat A. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Piskiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011;3(3):513-52.
22. Rinaldi P, Spazzafumo L, Mastriforti R. Study group on brain aging of the Italian society of gerontology and geriatrics. Predictors of high level of burden and distress in caregivers of demented patients: results of an Italian multicenter study. Int J Geriatr Psychiatry 2005;20(2):168–74.
23. Pang FC, Chow TW, Cummings JL, Leung VP, Chiu HF, Lam LC, et al. Effect of neuropsychiatric symptoms of Alzheimer’s disease on Chinese and American caregivers. Int J Geriatr Psychiatry 2002;17:29-34.
24. Toseland RW, Smith G, Mccallion P. Family caregivers of the frail elderly, Handbook of Social Work Practice with Vulnerable and Resilient Populations. Columbia University Pres; 2001;.p.324-332.
25. Çivi S, Kutlu R, Çelik HH. Kanserli hasta yakınlarında depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Gulhane Medical Journal 2011; 53(4).
26. Karahan AY, İslam S. "Fiziksel engelli çocuk ve yaşlı hastalara bakım verme yükü üzerine bir karşılaştırma çalışması". Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2013;3.1:1-7.
27. Bumin G, Günal A, Tükel Ş. Anxiety, depression and quality of life in mothers of disabled children. SDÜ Tıp Fak Derg 2008; 15(1):6-11.
28. KOÇ C, Altuntaş O. Demanslı Hastaya Bakım Veren Aile Bireylerinin Aktivite Performanslarının İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2015; 3.1: 35-44.
29. Tel H, et al. KOAH'lı Hastaların Bakım Vericilerinde Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesi. Turk Toraks Dergisi/Turkish Thoracic Journal 2012;13(3).
30. YILDIZ, EMEL, Özden Dedeli, and SEZGİ ÇINAR PAKYÜZ. "Kanser Hastalarına Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi." (2016).