İSTANBUL’UN KÖMÜR İHTİYACI VE YAŞANAN TEMEL SORUNLAR (1855-1872)

İstanbul, Osmanlı devletinin idari ve merkezi olması bulundurduğu nüfus miktarı ve tüketim merkeziolması sebebiyle büyük bir öneme sahiptir. Halkın ihtiyacının ucuz ve bol şekilde temin edilmesiidarenin öncelikli görevlerindendi. Temel ihtiyaç maddelerinden biri olan kömüründe halkınihtiyaçları içinde özellikle kış aylarında büyük önemi bulunmaktadır. İstanbul’un kömür ihtiyacınıntemini, idarenin tutumu arz ve talep piyasasını önemli oranda etkilemiştir. Yaşanılan savaşlar kömürarz miktarını daha da şiddetlendirmiştir. Bu çalışmanın amacı 1855-1872 yılları arasında İstanbul’untemel ihtiyaç maddelerinden olan kömürle ilgili yaşanan sorunlar incelenmiştir. İstanbul’ un kömürtemini, kömür tedariki ve karşılanan bölgeler, kömür tedarikinde yaşanan sorunlar çerçevesindeBaşbakanlık Osmanlı Arşivi kaynakları esas alınarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul, Kömür, Kömür Piyasası

PDF

___

ALTINBAY, Mustafa,” Klasik Dönem Osmanlıda Madencilik’’Türkler Ansiklopedisi,C.10 Ankara Yeni Türkiye Yayınları,2002
GENÇ, Hamdi, “Ereğli Kömür Madenleri (1840-1920)”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007
KARA,Murat,Osmanlı Devletinin Son döneminde Ereğili Kömür Havzası(1829-1920) History Studies, Volume 5/1, January-2013.
KARAL, Enver Ziya Osmanlı Tarihi: Islahat Fermanı Devri (1856-1861). Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1954. 6. C
ÖZTEL, Muharrem “İstanbul’un Temel İhtiyaçlarından Mahrukâtın (Odun Ve Kömür) Önemi Ve Mahrukât Arz Piyasası (1789-1918)”, Turkish Studies, Volume 8/7 Ankara-Turkey, Summer-2013.
OUATAERT, Donald,” 19. Yüzyılda Osmanlı Devletinde Madencilik’’, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi,C.4,İstanbul: İletişim Yayınları,1985
TABAKOĞLU, Ahmet, Türk İktisat Tarihi, İstanbul: Dergah Yayınları, 2005
TAK, İsa, “Osmanlı Döneminde Ereğli Kömür Madenlerinde Faaliyet Gösteren Şirketler”, A.Ü. Türkiyat Enstitüsü Dergisi Sayı.18, Erzurum, 2001
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Sadaret-Mektubi Mühimme (A.MKT.MHM), 82-36, 28 R 1272 / 7 Ocak 1856.
BOA, A.MKT.MHM, 82-36, 26 R 1272 / 5 Ocak 1856.
BOA, A.MKT.MHM, 71-98, 20 L 1271 / 6 Temmuz 1855.
BOA, Sadaret-Mektubi Kalemi Meclis-i Vâlâ (A.MKT.MVL), 12 R 1271 / 2 Ocak 1855.
BOA, A.MKT.NZD, 118-8, 1 M 1271 / 24 Eylül 1854.
BOA, A.MKT.NZD, 127-85, 3 Ra 1271 / 24 Kasım 1854, lef 4
BOA, A.MKT.UM, 298-48, 22 Ra 1274 / 10 Aralık 1857.
BOA, A.MKT.UM, 300-23, 18 R 1274 / 6 Kasım 1857, lef 1.
BOA, A.MKT.NZD, 127-85, 3 Ra 1271 / 24 Kasım 1854, lef 1.
BOA, A.MKT.NZD, 155-47, 20 L 1271 / 6 Temmuz 1855, lef 2.
BOA, A.MKT.NZD, 155-47, 20 L 1271 / 6 Temmuz 1855, lef 2.
BOA, A.MKT.UM, 214-84, 27 S 1272 / 8 Kasım 1855.
BOA, A.MKT.MHM, 127-31, B 1274 / Şubat-Mart 1858, lef 1.
BOA, A.MKT.UM, 314-82, 19 N 1274 / 3 Mayıs 1858.
BOA, A.MKT.UM, 471-6, 28 L 1277 / 9 Mayıs 1861
BOA, A.MKT.MHM, 412-88, Ra 1285 / Haziran-Temmuz 1868.
BOA, A.MKT.MHM, 415-24, R 1285 / Temmuz-Ağustos 1868
BOA, A.MKT.NZD, 169-67, S 1272 / Ekim-Kasım 1855.
BOA, A.MKT.MHM, 95-71, M 1273 / Eylül 1856.
BOA, A.MKT.UM, 434-70, 17 R 1277 / 2 Kasım 1860.
BOA, A.MKT.UM, 437-91, Ca 1277 / Kasım-Aralık 1860.
BOA, A.MKT.UM, 568-61, Za 1278 / Mayıs 1862
BOA, HRT.h, 1598.
BOA, HRT.h, 2084.
BOA, HRT.h, 1160