Klasik Realizm-Güvenlik İlişkisi Çerçevesinde Türkiye’nin İç Güvenlik Politikaları (1923-1960)

Devletlerin inşa ettikleri güvenlik kültürü, zamanla sosyal bir gerçeklik haline gelse de değişmesi ve çeşitlenmesi olanaklıdır. Çünkü aktörlerin çıkarları değiştiğinde güvenlik ve tehdit kavramsallaştırmasının da değişmesi beklenmektedir. Türkiye’nin tehdit algıları ve güvenlik politikalarının da dönemsel kırılma noktalarından geçtiğini ifade etmek doğru olacaktır. Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu ile sosyal pratikler (etkileşim) yoluyla inşa etmiş bir aktördür. Bu sebeple yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin tehdit kavramsallaştırması da Osmanlı Devleti ile olan sosyal etkileşimler sonucu oluşmuştur. Bu çalışmada Türkiye’nin erken cumhuriyet döneminden itibaren güvenlik ajandasında yer alan iç güvenlik tehditleri ve bu tehditlere karşı oluşturulan güvenlik politikaları incelenmiştir. Bu kapsamda devlet arşivlerinde yer alan iç güvenlik içerikli belgelere ulaşılarak, devletin güvenlik politikalarını yansıtan birincil kaynaklar kullanılmıştır. Türkiye’nin güvenlik politikalarındaki içe dönük güvenlik politikalarına zemin hazırlayan faktörler özelinde değerlendirmeler yapılmış ve devletin geleneksel güvenlik pratiklerinde meydana gelen değişimler ele alınmıştır. Sonuç olarak çalışmada, Türkiye’nin varlığına yönelik iç tehdit unsurları ve bu tehditlere karşı geliştirilen iç güvenlik politikalarının realizm teorisi çerçevesinde analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Realizm, Tehdit, Güvenlik, Türkiye

Domestic Security Policy of Turkey in the Framework of Classical Realism and Security Relations (1923-1960)

Although the security culture that states have built over time has become a social reality, it is possible to change and diversify. Because when the interests of actors change, the conceptualization of security and threat is expected to change. It will be correct to state that Turkey's threat perceptions and security policy passed the periodic breaking points. Republic of Turkey is an actor who is built through social practices (interactions) with Ottoman Empire. Therefore, the threat conceptualization of the Republic of Turkey was formed interactions with the Ottoman Empire. In this study, Turkey's domestic security threat since the early republican period and security policies created against these threats is explained. In this context, the primary sources reflecting the security policies of the state were used. Factors that affect to domestic security policy in Turkey and the changes in traditional security practices of the state is reviewed. As a result, the internal threat elements to the existence of Turkey is analyzed in the framework of theory of realism.

PDF

___

Akgül A. S. (2011). Algı mı, Söylem mi? Kopenhag Okulu ve Yeni-Klasik Gerçekçilikte Güvenlik Tehditleri, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(30): 43-73.
Aktaş, A. (2011). Güvenlikleştirme Yaklaşımı ve Türkiye’nin Ulusal Güvenlik Anlayışındaki Dönüşüm, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 1(2): 7-47.
Arı, T. (2013). Uluslararası İlişkiler Teorileri, 8. Baskı, Bursa: MKM Yayınları.
Aydın, M. ve Ereker, F. (2014). Türkiye’de Güvenlik: Algı, Politika, Yapı, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 11(43): 127-156.
Aydın, M. (2004). Securitization of History and Geography: Understanding of Security in Turkey, Southeast European and Black Sea Studies, 3(2): 163-184.
Babaoğlu, R. (2015). Türkiye’nin Soğuk Savaş Düşünce Hayatı, Antikomünizm ve Amerika Etkisi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(4): 165-174.
Balkan, A. Z. (2007). Soğuk Savaş Sonrasında Yeni Güvenlik Teorileri ve Türkiye’nin Güvenlik Algılamaları, 21. Yüzyıl Dergisi, 1(3): 35-50.
Balta, E. (2014). Küresel Siyasete Giriş, Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, 1. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bilgin, P. (2005). Turkey’s Changing Security Discourses: The Challenge of Globalisation”, European Journal of Political Research, 44(1): 175-201.
Birdişli, F. (2011). “Ulusal Güvenlik Kavramının Tarihsel ve Düşünsel Temelleri”, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2): 149-169.
Çalkıvık, A. (2014). Soğuk Savaş ve Sonrası Güvenlik Siyaseti, (Ed: E. Balta), Küresel Siyasete Giriş, Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, 1. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 281-299.
Çıtak, E. ve Şen, O. (2014). Uluslararası İlişkilerde Güvenlik, Teorik Değerlendirmeler, 1. Baskı, Ankara: Röle Akademik Yayınları.
Dağı, D. İ., Eralp, A., Keyman, E. F., Polat, N., Tanrısever, F. O., Yalvaç, F. ve Yurdusev, A. Nuri, (2013), Devlet, Sistem ve Kimlik, Uluslararası İlişkilerde Temel Yaklaşımlar, 14. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Dedeoğlu, B. (2014). Uluslararası Güvenlik ve Strateji, 3. Baskı, İstanbul: Yeni Yüzyıl Yayınları.
Emekliler, B. (2011). “Thomas Hobbes ve John Locke’un Güvenlik Anlayışlarının Karşılaştırmalı Bir Analizi”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 13: 99-123.
Eralp, A. (2014). Devlet ve Ötesi, Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar, 8. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Gül, M. (2016). Güvenlikteki Kavramsal Değişim ve Türkiye’nin Güvenlik Yaklaşımı ve Politikalarına Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 21(1): 303-320.
Gün, Ç. (2014). “Ulusal Güvenlik Politikalarının Belirlenmesinde İstihbaratın Rolü ve Önemi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü.
Gürpınar, B. (2016). Türkiye’de Milli Güvenlik Söylemi ve Dış Politika”, 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
Hobbes, T. (2016), Leviathan, (çev.), Semih Lin, Yapı Kredi Yayınları.
Küçükşahin, A. (2006). Güvenlik Bağlamında Risk ve Tehdit Kavramları Arasındaki Farklar Nelerdir ve Nasıl Belirlenmelidir?, Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Güvenlik Stratejileri Dergisi, (4): 7-40.
Miş, N. (2012). Güvenlikleştirme Teorisi ve Türkiye’de Güvenlikleştirme Siyaseti 1923-2003, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Oğuzlu T. (2015). Güvenlik Kültürü ve Türk Dış Politikası, Bilig Dergisi, Kış, Sayı: 72: 233-250.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi, (1932), Belge No: 30-11-1-0 / 71-17-3, “Komünizm propagandası suçundan mahkûm olan Muh. Teğmen. Hamit ve Veysi’nin ordudan ihracı”, 10.06.1932, (Erişim Tarihi: 19.12.2016).
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi, (1940), Belge No: 30-18-1-2 / 91-41-15, “Stalin’in hayatına ait resimler bulunan ve komünizm propagandası yapması sebebiyle daha önce toplattırılmış olan albümün yurda sokulmasının yasaklanması”, 06.05.1940, (Erişim Tarihi: 19.12.2016).
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi, Belge No: 490-1-0-0 / 63-240-4, “Şahıslar hakkındaki istihbarat bilgileri” (Erişim Tarihi: 19.12.2016).
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi, (1948), Belge No: 30-1-0-0 / 42-252-1, “Komünizm propagandası yapan solcu neşriyat hakkında, gereken tedbirleri tespit etmek üzere CHP Komisyonu’nun görevlendirilmesi”, 08.06.1948, (Erişim Tarihi: 19.12.2016).
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Cumhuriyet Arşivi, (1957), Belge No: 30-18-1-2 / 146-41-8, “Türkiye ile Lübnan, Ürdün, Irak ve İran arasında Tahran’da yapılacak komünizmle mücadele toplantısına Emin Çobanoğlu ile Turhan Deniz’in katılmaları”, 28.08.1957, (Erişim Tarihi: 19.12.2016).
Thukydides, (2017), Peloponnessos Savaşları, (çev: F. Akderin), Belge Yayınları.