Doğrudan Yabancı Yatırımların Türkiye’deki Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi

Bu çalışmada, doğrudan yabancı yatırımların Türkiye’deki vergi gelirleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışmada kullanılan bağımsız değişkenler doğrudan yabancı yatırımlar(DYY), istihdam edilen kişi başı gayrisafiyurtiçihasıla iken bağımlı değişken olarak vergi geliri kullanılmaktadır. Türkiye’ye ait yıllık verilerin kullanıldığı çalışmada 1974-2016 arasındaki dönem incelenmiştir. Zaman serisi analizinin kullanıldığı çalışmada entegrasyon düzeyini bulmak için ADF ve PP birim kök testlerinden yararlanılmıştır. Çalışmada yer alan değişkenlerin durağanlık düzeyleri farklı olduğu için Pesaranvd’nin (2001) geliştirmiş oldukları ARDL Sınır Testi yaklaşımı kullanılmıştır. Bulgular, hem kısa dönemde hem de uzun dönemde doğrudan yabancı yatırımların vergi gelirlerini pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. Bu sonuçtan yola çıkarak Türkiye’nin doğrudan yabancı yatırımları (DYY) arttırmak için politikalar ortaya koymasının vergi gelirlerini arttırabileceği ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

DYY, ARDL, Vergi Geliri, Durağanlık

The Effect of Foreign Direct Investment on Tax Revenues in Turkey

In this study, the effect on tax revenues of foreign direct investments in Turkey was examined. While the independent variables used in the study are foreign direct investments (FDI), the gross domestic product per capita employed, tax income is used as the dependent variable. In this study, the annual data of Turkey was used and the period between 1974-2016 was examined. ADF and PP unit root tests were used to find the integration level in the study in which time series analysis was employed. Since the stationarity levels of the variables in the study were different, Pesaran et al. (2001) developed ARDL Boundary Test approach. The findings show that both foreign direct investments have positive effects on tax revenues both in the short term and long term. Based on this result, it can be said that tax revenues can be increased through Turkey's foreign direct investment (FDI).

Keywords:

FDI, Tax Revenue, ARDL, Stationary,

PDF

___

Akel, V. ve Gazel, S. (2014). Döviz Kurları ile BİST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 23-41.
Aktan, C. C. (2009). Arz–Yönlü İktisat Teorisi ve Haldun–Laffer Etkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 1(2), 40-54.
Altintaş, H. (2008). Türkiye'de Para Talebinin İstikrarı ve Sınır Testi Yaklaşımıyla Öngörülmesi: 1985–2006. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(30).
Balıkçıoğlu, E., Dalgıç, B. and Fazlıoğlu, B. (2016). Does Foreign Capital Increase Tax Revenue: The Turkish Case. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(2).
Barış, S. ve Uzay, N. (2015). “Yurtiçi Tasarruflar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (46):119-151.
Bond, E. and Samuelson, L. (1986). Tax Holidays as Signals. American Economic Review, 76, 820-826.
Bozdağlıoğlu, E. Y. U. (2007). Türkiye’nin İthalat ve İhracatının Eşbütünleşme Yöntemi ile Analizi (1990-2007). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1-12.
Brander, J. and Spencer, B. (1987). Foreign Direct Investment with Unemployment and Endogenous Taxes and Tariffs. Journal of International Economics, 22, 257-279.
Caves, R.E. (1971). International Corporations: The Industrial Economics of Foreign Investment. Economica, 38, 1-27.
Dunning, J.H. (1993). MNEs, the Balance of Payments and the Structure of Trade. In: Dunning, J.H. (ed.). Multinational Enterprises and the Global Economy. AddisonWesley, Wokingham, UK and Reading, MA.
Durkaya, M. ve Ceylan, S. (2006). “Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme”, Maliye Dergisi, 150, 79-89.
Eriçok, R. E. ve V. Yılancı (2013), “Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1), 87-101.
Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica: journal of the Econometric Society, 251-276.
Granger, C. W. and Newbold, P. (1974). “Spurious Regressions in Econometrics”. Journal of econometrics, 2(2):111-120.
Gropp, R. and Kostial, K. (2000). The Disappearing Tax Base: Is Foreign Direct Investment Eroding Corporate Income Taxes? ECB Working Paper No. 31. European Central Bank, Frankfurt.
Gujarati, D. (2011). Örneklerle Ekonometri (Çev: Bolatoğlu, N.). Ankara. BB101 Yayını, 2016.
Güler, A., & Karaca, C. (2017, September). Türkiye’de Etkin Bir Vergi Sisteminin Kurulmasına İlişkin Politika Önerileri. In Proceedings of 2 nd International Conference on Scientific Cooperation for the Future in the Economics and Administrative Sciences (p. 165).
Güney, S. (2008). Türkiye için Nominal Döviz Kurunun Belirlenmesinde Net Uluslararası Rezerv Modelinin Geçerliliği: Sınır Testi Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.
Horstmann, I.J. and Markusen, J.R. (1992). Endogenous Market Structures in International Trade. Journal of International Economics, 32, 109–129.
IMF 2006, Kenya, Uganda, and United Republic of Tanzania: Selected Issues; IMF Country Report 353; December 1, 2006 p.11.
Jeza, M.,T., Hassen, A.,A. and Ramakrishna, G. (2016). The Relationship between FDI flows and Tax Revenues in Ethiopia: an Evidence based on ARDL Model with a Structural Break, International Conference on Ethiopian Economy, organized by EEA during 21-23, July 2016, Addis Ababa, Ethiopia.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of economic dynamics and control, 12(2-3), 231-254.
Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration—with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 52(2), 169-210.
Kemp, M.C. (1962). The Benefits and Costs of Private Investment from Abroad: Comment. Economic Record, 38, 108-110. Reprinted in: J. H. Dunning (ed.). 1972. International Investment. Harmondsworth: Penguin Books, 159-162.
Keskin, N. (2008). Finansal Serbestleşme Sürecinde Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Makroekonomik Etkileri: Türkiye Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2008.
Kopits, G.F. (1976). Intra-Firm Royalties Crossing Frontiers and Transfer-Pricing Behaviour. Economic Journal, 86, 781-805.
MacDougall, G.D.A. (1960). The Benefits and Costs of Private Investment from Abroad: A Theoretical Approach. Economic Record, 36, 13-35.
Mahmood, H., & Chaudhary, A. R. (2013). Impact of FDI on tax revenue in Pakistan. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 7(1), 59-69.
Markusen, J.R. (1984). Multinationals, Multi-Plant Economies, and the Gains from Trade. Journal of International Economics, 16, 205-266.
Markusen, J.R. (1997). Trade versus Investment Liberalisation. NBER Working Paper No. 6231, Cambridge, MA.
Markusen, J.R. (2001). Contracts, Intellectual Property Rights, and Multinational Investment in Developing Countries. Journal of International Economics, 53, 189-204.
Markusen, J.R. (2002). Multinational Firms and the Theory of International Trade. MIT Press, Cambridge, MA.
Markusen, J.R., Venables, A.J., Konan, D.E., and Zhang, K.H. (1996). A Unified Treatment of Horizontal Direct Investment, Vertical Direct Investment, and the Pattern of Trade in Goods and Services. NBER Working Paper No. 5696, Cambridge, MA.
Mudambi, R. (1999). Multinational Investment Attraction: Principle-Agent Considerations. International Journal of Economics of Business, 6, 65-79.
Mutlu, A. ve Çelen, M. (2012). Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin Türk Mali Sistemi İçerisindeki Yeri: Siyasal, Sosyal Ve Ekonomik Sonuçları. TÜSİAD Yayın No: TÜSİAD, 2012-10.
Nguyen, H. T. T., Nguyen, M. H., & Goenka, A. (2013). How does FDI affect corporate tax revenue of the host country?. Document De Recherche Epee, Centre D’etudes Des Politiques Economiques De L’universite D’evry, Retrieved August, 10(2014), 13-03.
Okey, M. K. N. (2013). Tax revenue effect of foreign direct investment in West Africa. African Journal of Economic and Sustainable Development, 2(1), 1-22.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
Raff, H. and Srinivasan, K. (1998). Tax Incentives for Import-Substituting Foreign Investment: Does Signaling Play a Role? Journal of Public Economics, 67, 167–193.
Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi Üçüncü Baskı. Ankara: Nobel Yayınları.
Skeie, Ø. B. (2017). International differences in corporate taxation, foreign direct investment and tax revenue.
Streeten, P. (1969). New Approaches to Private Investment in Less Developed Countries. J.H. Dunning (ed.), International Investment. Penguin Books, Harmondsworth, 436-452.
Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2011). “Türkiye’nin İthalat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yaklaşimi Ile Eşbütünleşme Analizi: 1970 – 2002”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (1), 27-34. Tanrıöver, B. ve Yamak, N. (2015). Nominal Faiz Oranı-Genel Fiyat Düzeyi İlişkisinin Gibson Paradoksu Çerçevesinde Analizi. Maliye Dergisi, 168, 186-200.
Temiz, D. (2008). Türkiye’de Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1960-2006 Dönemi. 2. Ulusal İktisat Kongresi, 20-22.
Utkulu, U. (1997). “How To Estimate Long-Run Relationships In Economics: An Overview Of Recent Approaches”. DEÜ İİBF Dergisi, 12(2): 39-48.
Yıldırım, S. (2013). Türkiye’de Para Ve Sermaye Piyasalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2013.