Şeffaflığı Arttırmaya Yönelik Mekanizmalar ve Finansal Başarının Şeffaflık Üzerindeki Etkisi: BIST XKURY’de Bir Araştırma

Çalışmada şeffaflığı arttıran mekanizmalar teorik olarak ele alınmakta ve finansal başarının şeffaf olma üzerinde etkisi olup olmadığı araştırılmaktadır. Öncelikli olarak muhasebe/finansal raporlama standartları ve denetim standartları açısından işletmelerin şeffaflığı ve daha sonra kurumsal yönetim açısından şeffaflık ve kamuyu aydınlatma konuları ele alınmıştır. Daha sonra ise, hem BIST Kurumsal Yönetim Endeksinde hem de BIST 100 Endeksinde işlem gören işletmelerin 5 yıllık finansal verileri (2011-2015) kullanılarak TOPSIS yöntemi ile finansal performansları standart ve tek bir ölçü haline getirilmiştir. Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık Notları (KASN), İşletme Büyüklükleri, İşletme Borçlanma Oranları ve İşletme Yaşları araştırmanın diğer değişkenleridir. Yapılan analizler sonucunda, işletmelerin finansal başarısının, işletme büyüklüklerinin, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık uygulamaları üzerinde pozitif anlamlı bir etkisinin olduğu, borçlanma oranlarının ise; işletmelerin kamuyu aydınlatma ve şeffaflık uygulamalarının üzerinde anlamlı negatif etkisi olduğu görülmüştür. Firma yaşının ise, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık uygulaması üzerinde pozitif ancak anlamlı olmayan etkisi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları, Şeffaflık, TOPSIS, Panel Veri Analizi

The Impact Analyses of Financial Success on Disclosure and Transparency Score: Istanbul Stock Exchange Corporate Governance Index (ISE XKURY)

In the study, the mechanisms increasing transparency are addressed and it was investigated that whether financial success has impact on transparency or not. Begin with transparency of companies with regard to accounting/financial reporting standards and auditing standards. And then, the subject of transparency and public disclosure is addressed. Afterwards, financial success of firms (being dealt in both BIST XKURY and BIST 100) has been calculated by TOPSIS Method as using five-year financial data (2011-2015). As using TOPSIS Method, making a sole proxy for financial success is aimed. Disclosure and transparency score, company size, debt ratio and company age are other variables of the study. As a result of the analysis, the impact of financial success (TOPSIS Score) and Company size on the disclosure and transparency has been identified as significant and positively. And the impact of debt ratio on the disclosure and transparency has seen as significant and negatively. As for the company age, positively but insignificant impact of it on the disclosure and transparency has been identified.

Keywords:

Accounting/Financial Reporting Standards, Transparency, TOPSIS, Panel Data Analysis,

PDF

___

Kaynakça
Abay, R. (2013). “Denetim Yapısı ile Finansal Şeffaflık Üzerine Bir İnceleme”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:22, Sayı:2
Abdullah, W. Z., W. S. Ismail, N. Jamaluddin, (2008). “The Impact of Board Composition, Ownership and CEO Duality on Audit Quality: The Malaysian Evidence”, Malaysian Accounting Review, Vol:7, No:2
Acar, D. ve M. Mortaş, (2011). “İşletmelerin Hesap Verebilirlikleri ile Performans Arasındaki İlişki: İMKB–30 Endeksinde Yer Alan İşletmeler Üzerine Bir Araştırma”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Yıl:13, Sayı:21, Aralık
Akbar, S., J. Poletti-Hughes, R. El-Faitouri, S. Z. Ali-Shah, (2016). “More on The Relationship Between Corporate Governance and Firm Performance in The UK: Evidence From The Application of Generalized Method of Moments Estimation”, Research in International Business and Finance, Vol:38, September
Akyüz, Y., T. Bozdoğan, E. Hantekin, (2011). “TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:13, Sayı:1
Aracı, H. ve F. Yüksel. (2016). “Şeffaflık ve Hesap Verebilirliğin Sağlanmasında Sürdürebilirlik Raporları: BIST Sürdürebilirlik Endeksindeki Şirketlerin Sürdürebilirlik Raporlarının İncelenmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı-1,
Arı, M. (2009). “Finansal raporlama Skandalları ve Mali Tabloların Güvenirliliği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:23, Nisan
Arsoy, A.P. (2008). “Kurumsal Şeffaflık ve Muhasebe Standartları”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:10, Sayı:2
Artiach, T., D. Lee, D. Nelson, J. Walker, (2010). “The Determinants of Corporate Sustainability Performance”, Accounting&Finance, Vol:50, Issue:1, March
Asteriou, D. and S. G. Hall, (2015). Applied Econometrics. Palgrave Macmillan.
Atakan, M. G. S. Ve T. E. İşçioğlu, (2009). “Türk Tüketicilerinin Bakış Açısıyla İşletmelerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Cilt:8, Sayı:32, Temmuz
Aysan, M. A., (2007). Kurumsal Yönetim ve Risk, Elit Ofset, İstanbul
Başar, A. B., M. Başar. (2006). “Sosyal Sorumluluk Raporlaması ve Türkiye’deki Durumu”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:6, Sayı2
Beekes, W. and P. R. Brown. (2006). “Do Better Governed Australian Firms Make More Informative Disclosure?”, Journal of Business Finance&Accounting, Vol:33, No:3-4, s.422-450, April
Botosan, C. A. and M. A. Plumlee, (2002). “A Re-Examination of Disclosure Level and The Expected Cost of Equity Capital”, Journal of Accounting Research, Vol 40
Brennan, M. J. and C. Tamarowski, (2000). “Investor Relations, Liquıdity, And Stock Prıces”, Journal of Applied Corporate Finance, Vol:12
Büyükşalvarcı, A. ve H. Abdioğlu, (2010). “İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’nde İşlem Göre Şirketlerin Finansal ve Finansal Olmayan Belirleyicileri: İMKB İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:12, Sayı:3
Cheung, Y. L., P. Jiang and W. Tan. (2010). “A Transparency Disclosure Index Measuring Disclosures Chinese Listed Companies”, Journal of Accounting and Public Policy, Vol:29, Issue:3, June
Çarıkçı, H. İ., Ş. Kalaycı, İ. Y. Gök, (2009). “Kurumsal Yönetim-Şirket Performansı İlişkisi: İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:1, Sayı:1
Çelik, O. (2011). “Kurumsallaşmanın Sağlanmasında TMSK’nın Rolü”, 10. Muhasebe Denetim Sempozyumu 5-9 Ekim, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/Sempozyum/10/TR/ORHANCelik.pdf14.01.2017
Çelik, S., E. Zeytinoğlu, Y. D. Akarım, (2016). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Finansal Performans Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı-1
Çonkar, M. K., C.Elitaş, G. Atar, (2011). “İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’ndeki (XKURY) Firmaların Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Ölçümü ve Kurumsal Yönetim Notu ile Analizi”, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:61, Sayı:1
Çürük, T. (2004). “Bağımsız Dış Denetimin Muhasebe Şeffaflığına Etkisi Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma: Türkiye Örneği”, ODTÜ Gelişme Dergisi, Sayı:31, Aralık
Dağlı, H., H. Ayaydın, K. Eyyüboğlu, (2010). “Kurumsal Yönetim Endeksi Performans Değerlendirmesi: Türkiye Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:48, Ekim
Demireli, E. (2010). “TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt:5, Sayı:1
Demirkan, A. (2016). “Bağımsız Denetim Kuruluşları Şeffaflık Raporları”, Muhasebe ve Denetim Dünyası, Yıl:1, Sayı:1, Nisan-Haziran
Devalle, A., F. Rizzato, D. BUSSO, (2016). “Disclosure Indexes and Compliance with Mandatory Disclosure — The Case of Intangible Assets in The Italian Market”, Advances in Accounting, Vol:35,
Diamond, D. W., and R. E. Verrecchia.(1991).“Disclosure, Liquidity, and The Cost Of Capital”, The Journal of Finance, Vol:46, Issue:4
Doğan, M., B. L. Elitaş, G. Mecek, (2015). “Bankaların Şeffaflık Düzeyleri ile Finansal Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:17, Sayı: 2, Haziran
Gençoğlu, Ü. G. ve Y. Ertan, (2012). “Muhasebe Kalitesini Etkileyen Faktörler”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:53, Ocak
Gör, Y., S. Terzi, İ. K. Şen, (2016). “Şeffaflık Açısından Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Finansal Raporlamanın Süresi Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Örneği”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı – I
Güler, E. (2011). “Faaliyet Alanlarının Kapsamına Göre Ayrılmış Bağımsız Denetim Firmalarının Uluslararası Denetim Standartlarına (ISA’s) ve Kurumsal Yönetim Uygulamaları Hakkındaki Görüşlerine İlişkin Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:21,
Güneş, Ş. ve S. Teker. (2010). “Türk Enerji Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi Farkındalığı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt:11, Sayı:1
Güredin, E. (2014). Denetim ve Güvence Hizmetleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul
Iskander, M. R. and N. Chamlaou. (2000). Corporate Governance: A Framework for Implementation, The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, Washington USA
Kalmış, H.2006. “Geleneksel Finansal Raporlama, Muhasebeden Beklentiler ve Sorunlar”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt:, Sayı:2
Karamustafa, O., İ. Varıcı, B. Er, (2009). “Kurumsal Yönetim ve Firma Performansı: İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Firmalar Üzerinde Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:17, Sayı:1
Kayacan, M. (2006). Küreselleşen Dünyamızda Yeni Şirket Gündemi: Kurumsal Yönetim, Türkiye Etik Değerler Yayın Merkezi Vakfı (TEDMER), Yayın No:1, İstanbul
KGK, Finansal Raporlamaya İlişkin Kavramsal Çerçeve, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2015/TFRS/F_R_I_K_C(1).pdf, 20.08.2016
KGK, TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2015/TMS/TMS1.pdf , 20.08.2016
Koç, F. Ö. ve A. Özkan, (2016). “Şeffaflık İlkesinin Gereği Olarak Gönüllü Risk Açıklama: İngiltere Örneği”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı:I
Leuz, C. and R. E. Verrecchia. (2000).“The Economic Consequences of Increased Disclosure (Digest Summary)”, Journal of Accounting Research, (38)
Levent, C. E. (2015). “Küresel Finans Krizi Sonrasında Sermaye Piyasalarında Şeffaflığın Arttırılması: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurasian Economies
Liu, X. and V. Anbumozhi. (2009). “Determinant Factors of Corporate Environmental Information Disclosure: An Empirical Study of Chinese Listed Companies”, Journal of Cleaner Production, Vol:17, Issue:6, April
Lourenço, I. C. and M. C. Branco, (2013). “Determinants of Corporate Sustainability Performance in Emerging Markets: The Brazilian Case”, Journal of Cleaner Production, Vol:57, Issue:15, October
Mortaş, M. (2011). İşletmelerin Hesap Verebilirliklerinin Performanslarına Etkisi: İMKB – 30 Endeksinde Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi
OECD, G20/OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri, OECD’nin G20 Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanlarına Raporu, Eylül 2015, https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-TUR.pdf 01.10.2106
OECD, Kurumsal Yönetim İlkeleri, Eylül 2015, http://www.tkyd.org/files/images/content/faaliyet_alanlari/haberler/Corporate-Governance-Principles-TUR.pdf, 15.08.2016
Oliver, R. (2004). What is Transparency?, McGraw Hill Professional,
Öztürk, E. ve B. Öktem, (2016). “Sosyal Sorumluluk Raporlamasından Kısa ve Uzun Dönemli Faydaların Kurumsal Sosyal Sorumluluk Boyutları Çerçevesinde Tartışılması”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı:I
Parlakkaya, R., H. Akmeşe, K. Akmeşe, (2016). “Türk Bankacılık Sektöründe Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlaması Farkındalık Düzeyi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı:I
Sakarya, Ş. (2011). “İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Şirketlerin Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu ve Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Olay Çalışması (Event Study) Yöntemi ile Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt:7, Sayı:13
Sandeep, A. P., A. Balic, L. Bwakira, (2002). “Measuring Transparency and Disclosure at Firm-Level in Emerging Markets”, Emerging Market Review, Vol:3
Sayar, A. R. Z. ve M. Karataş, (2016). “Şeffaflığın Sağlanmasında ve Denetimin Kalitesinin Artırılmasında Kamu Gözetiminin Rolü: Avrupa Birliği ve Üye Ülkelerin Uygulamaları”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:18, Özel Sayı-1
Sevim, Ş. (2014). “Kurumsal Muhasebe Derecelendirilmesi ve Halka Açık Şirketlerde Uygulaması”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt:6, Sayı:2
Tanç, Ş. G. ve A. Cingöz. (2011). “Kurumsal Yönetim ve Çevresel Performans: İMKB’de İşlem Gören Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Sayı:4
Terzi, S., İ. K. Şen, B. Solak, (2014). “Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Denetim Kalitesine Etkisi: Borsa İstanbul’da Ampirik Bir Araştırma”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt:10, Sayı:23
Tuna, A. K. (2013). Bankalarda Kurumsal Yönetim, Nobel Yayıncılık, Ankara
Türkiye Bankalar Birliği Bankacılık ve Araştırma Grubu, Ocak 2002. Şeffaflığın Önemi Üzerine Bir Değerlendirme
Uzay, Ş., A. Tanç, M. Erciyes. (2009). “Türkiye’de Muhasebe Denetimi: Geçmişten Geleceğe”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı:95
Yanık, S. ve İ. Türker. (2012). “Sürdürülebilirlik ve Sosyal Sorumluluk Raporlamasındaki Gelişmeler Tümleşik Raporlama”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:47, Ekim
Yenice, S. ve T. Dölen. (2013). “İMKB’de İşlem Göre Firmaların Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyumunun Firma Değeri Üzerine Etkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt:9, Sayı:19