Hemşirelerin Öz Yeterlilik İnanç Düzeylerinin Performansları Üzerindeki Etkisi: Elazığ İli Örneği

Bu çalışma ile Elazığ il merkezindeki hastanelerde görev yapan hemşirelerin öz yeterlilik inanç düzeylerinin ne seviyede olduğunu ve bu inançlarının performanslarına ne şekilde etki ettiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Elazığ il merkezinde faaliyet gösteren hastanelerin hemşireleri, araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Elazığ il merkezinde 4’ü kamuya ve diğer 4’ü özel sektöre ait olmak üzere toplam 8 hastane yer almaktadır. Bu hastanelerde toplam 1535 hemşire istihdam edilmektedir. Araştırmanın örneklemini evreni temsilen tesadüfi seçilen 309 hemşire oluşturmuştur. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve veriler yüz yüze anket tekniği ile elde edilmiştir. Çalışmada kullanılan başlıca analizler; betimleyici istatistikler, güvenilirlik analizleri ve regresyon analizleri şeklindedir. Araştırma sonucunda hemşirelerin öz yeterlilik inanç düzeylerinin (X̅=4,27; ss=0,52) ve performanslarının (X̅=4,11; ss=0,64) yüksek olduğu kanısına varılmıştır. Öz yeterlilik inanç düzeylerinin çalışan performansı üzerindeki etkisinin pozitif yönde ve vasat olduğu saptanmıştır. Öz yeterlilik çalışan performansı üzerinde % 6 oranında etkili olabilmektedir (r=0,253; r2=0,064; p<0,001).

Anahtar Kelimeler:

Öz yeterlilik, Sağlık işletmeleri, Çalışan performansı, Hemşireler

PDF

___

Austin, J. T. ve Vancouver, J. B. (1996). Goal Constructs in Psychology: Structure, Process, and Content. Psychological Bulletin, 120(3), 338-375.
Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia Of Human Behavior (pp. 71-81). New York: Academic Press.
Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. (1986), Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Basım, N.J., Korkmazyürek, H. ve Tokat, A.O. (2008). Çalışanların Öz Yeterlilik Algılamasının Yenilikçilik ve Risk Alma Üzerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi SBE Dergisi, 19, 121-130.
Bayram, Ü. (2014). Turizm Sektörü ve Yöneticileri Arasında Pygmalion Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Benligiray, S. (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Carter, W.L., Nesbit, P.L., Badham, R.J., Parker, S.K. ve Sung, L.-K. (2016). The Effects of Employee Engagement and Self-Efficacy on Job Performance: A Longitudinal Field Study. The International Journal of Human Resource Management, 29(17), 2483-2502. doi: 10.1080/09585192.2016.1244096.
Cattelino, E., Morelli, M., Baiocco, R. ve Chirumbolo, A. (2019). From External Regulation to School Achievement: The Mediation of Self-efficacy at School. Journal of Applied Developmental Psychology, 60, 127-133.
Chang, Y-S., Chen, M.Y-C., Chuang, M-J. ve Chou, C-H. (2019). Improving Creative Self-Efficacy and Performance Through Computer-Aided Design Application. Thinking Skills and Creativity, 31, 103-111.
Chen, G., Gully, S. M. ve Eden, D. (2001). Validation of a New General Self-Efficacy Scale. Organizational Research Methods, 4(1), 62-83.
Chen, G., Gully, S. ve Eden, D. (2004). General Self‐Efficacy and Self‐Esteem, Toward Theoretical and Empirical Distinction between Correlated Self‐Evaluations. Journal of Organizational Behavior, 25(3), 375-395.
Clercq, D.D., Haq, I.U. ve Azeem, M.U. (2018). Self-Efficacy to Spur Job Performance: Roles of Job-Related Anxiety and Perceived Workplace Incivility. Management Decision, 56, 891-907.
Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
Dan, X., Xu, S., Liu, J., Hou, R., Liu, Y. ve Ma, H. (2018). Relationships Among Structural Empowerment, Innovative Behaviour, Self‐Efficacy, and Career Success in Nursing
Field in Mainland China. International Journal of Nursing Practice, 24, 1-9.
Demirel, E.T. (2013). Mesleki Stresin İş Tatminine Etkisi: Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 220-241.
Demirtaş, V.Y. (2018). A Study on Teacher Candidates‟ Self-Efficacy, Motivation and Affection Levels for Children. Journal of Education and Training Studies, 6(12), 111-125.
Doğru, M. (2015). Psikolojik Yıldırma ve Örgütsel Adaletsizliğin Çalışanların Stres ve Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
Emül, E. ve Demirel, E.T. (2018). Etik İklim Algısının Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi: Elazığ Örneği. Turkish Studies, 13(7), 83-122.
Erel, D. (2000). The Concept of Self-Efficacy and Self-Efficacy-Performance Relationship. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 55(4), 13-35.
George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
Gist, M. E. (1989). The Influence of Training Method on Selfefficacy and Idea Generation Among Managers. Personnel psychology, 42(4), 787-805.
Goodwin, E.V. (2016). The Effects of Male Leadership on Workplace Gender Identity, Self-Efficacy, and Career Aspirations of Women Working in College Athletics (Doctoral Dissertation). Miami University, Ohio.
Göksel, A. (2013). İşletmelerde Performans Değerleme Sistem Tasarımı (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Hayran, O. (2012). Sağlık Bilimlerinde Araştırma ve İstatistik Yöntemler, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Heslin, P.A. ve Khele, U.C. (2006). Self-Efficacy. In S. G. Rogelberg (Ed.), Encyclopedia of Industrial / Organizational Psychology (pp. 705-708).
İspir, İ. (2018). Çalışanların İş Tatmini İle Yenilikçi Davranışının Bireysel Performansa Etkisi, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 120-135.
Judge, T.A. ve Bono, J.A. (2001). Relationship of Core Self-Evaluations Traits-Self-Esteem, Generalized Self-Efficacy, Locus of Control, and Emotional Stability-With Job Satisfaction and Job Performance: A Meta-Analysis. Journal of Applied Psychology, 86, 80–92.
Karagöz, Y. (2019). SPSS-AMOS-META Uygulamalı İstatistiksel Analizler (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kılıç, S. (2016). Cronbachs Alpha Reliability Coefficient. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48.
Kotaman, H. (2008). Öz Yeterlilik İnancı ve Öğrenme Performansının Geliştirilmesine İlişkin Yazın Taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 111-133.
Latikka, R., Turja, T. ve Oksanen, A. (2019). Self-efficacy and Acceptance of Robots. Computers in Human Behavior. 93, 157-163.
Lee, T.W. ve Ko, Y.K. (2010). Effects of Self-Efficacy, Affectivity and Collective Efficacy on Nursing Performance of Hospital Nurses. Journal of Advanced Nursing, 66(4), 839-848.
Locke, E.A., Frederick, E., Lee, C. ve Bobko, P. (1984). Effect of Self-Efficacy, Goals, and Task Strategies on Task Performance. Journal of Applied Psychology, 69(2), 241-251.
Locke, E.A., Motowidlo, S.J. ve Bobko, P. (1986). Using Self-efficacy Theory to Resolve the Conflict between Goal-Setting Theory and Expectancy Theory in Organizational Behavior and Industrial/Organizational Psychology. Journal of Social and Clinical Psychology, 4(3), 328-338.
Mathieu, J.E. ve Button, S.B. (1992). An Examination of the Relative Impact of Normative Information and Self Efficacy on Personal Goals and Performance Over Time. Journal of Applied Social Psychology, 22(2), 1758 1775.
McCauley, D.M., Weymouth, B.B., Feinberg, M.E. ve Fosco, G.M. (2019). Evaluating School and Peer Protective Factors In The Effects of Interparental Conflict on Adolescent Threat Appraisals and Self-efficacy. Journal of Adolescence, 71, 28-37.
Mitchell, T. R., Hopper, H., Daniels, D., George-Falvy, J. ve James, L. R. (1994). Predicting Self-efficacy and Performance during Skill Acquisition. Journal of Applied Psychology, 79(4), 506-517.
Muslichah (2018). The Effect of Self Efficacy and Information Quality on Behavioral Intention with Perceived Usefulness as Intervening Variable. Journal of Accounting–Business & Management, 25(1), 21-34.
Orpen, C. (1995). Self-efficacy Beliefs and Job Performance Among Black Managers in South Africa. Psychological Reports, 76(2), 649-650.
Pajares, F. (2002). Overview of Social Cognitive Theory and of Selfefficacy. https://www.uky.edu/~eushe2/Pajares/eff.html (Erişim Tarihi:02/01/2019).
Parker, S.K. (1998). Enhancing Role Breadth Self-Efficacy: The Roles of Job Enrichment and Other Organizational Interventions. Journal of Applied Psychology, 83(6), 835-852.
Randhawa, G. (2004). Self-Efficacy and Work Performance: An Empirical Study. Indian Journal of Industrial Relations, 39(3), 336-346.
Rehman, F-ur, Nawaz, T., Javed, F., Ahmed, I. ve Malik, M.I. (2016). Determining the Influence of Organizational Culture on Employee Performance: The Moderating Role of Self-Efficacy. European Journal of Business and Management, 8(4), 136-143.
Sert, M. ve Traş, Z. (2019). Ergenlerin Duygusal Zekâ Düzeyleri İle Öz-Yeterlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 1239-1254.
Sonnentag, S. ve Frese, M. (2002). Performance Concepts and Performance Theory. In S. Sonnentag (Ed.), Psychological Management of Individual Performance (pp. 4-25). John Wiley & Sons, Ltd.
Spector, P.E. (2008). Industrial and Organizational Psychology: Research and Practice (5th Edition). New Jersey: John Wiley & Sons, Ltd.
Stajkovic, A.D. ve Luthans, F. (1998a). Social Cognitive Theory and Self-Efficacy: Going Beyond Traditional Motivational and Behavioral Approaches. Organizational Dynamics, 26(4), 62-74.
Stajkovic, A.D. ve Luthans, F. (1998b). Self Efficacy and Work Related Performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 124(2), 240-261.
Top, M., Gider, Ö. ve Ünalan, D. (2010). Hastane Sektöründe İş Performansını Etkileyen Örgütsel Değişkenlerin (Faktörlerin) İncelenmesi: Kayseri ve Kocaeli İllerindeki Hemşireler Üzerine Bir Alan Araştırması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(66), 71-96.
Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 195-218.
Vancouver, J. B., Thompson, C. M. ve Williams, A. A. (2001). The Changing Signs in the Relationships among Self-efficacy, Personal Goals, and Performance. Journal of Applied Psychology, 86(4), 605-620.
Yenilmez, K. ve Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Öz Yeterlilik İnanç Düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
Yücel, D. (2013). Pygmalion Etkisi Kapsamında Yönetici Beklentilerinin Astlar Tarafından Algılanmasının Astların Performansı Üzerindeki Etkileri ve Bir Araştırma (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.