OKULLARIN DNA PROFİLLERİ İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırmanın amacı,  okulların DNA profilleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini Uşak ilinde görev yapan 3986 öğretmen,  örneklemini ise 457 ilkokul, ortaokul ve lise öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada basit tesadüfî örnekleme yoluna gidilmiştir. Araştırmada veriler  “Örgüt DNA’sı Ölçeği” ve “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama Pearson Momentler Çarpımı Katsayısı ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenler okulların DNA profillerini, sağlıklı örgüt profillerinden esnek örgüt profili olarak algılamaktadırlar. Yine araştırmaya göre öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı algıları yüksek düzeydedir. Araştırmada öğretmenlerin okulların sağlıklı örgüt profillerine (esnek, askeri, tam zamanlı) yönelik algıları ile örgütsel vatandaşlık düzeyleri arasında pozitif yönlü orta dereceli bir ilişki görülmekteyken, okulların sağlıksız örgüt profillerine (gelişigüzel, yönetim ağırlıklı, pasif-saldırgan) yönelik algıları ile örgütsel vatandaşlık düzeyleri arasında negatif yönlü orta dereceli bir ilişki olduğu görülmüştür. Araştırmaya göre ortaokullarda esnek örgüt ve pasif-saldırgan örgüt profillerinin, liselerde ise esnek örgüt, askeri örgüt ve pasif-saldırgan örgüt profillerinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışını anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir. Okulların sağlıklı esnek ve askeri örgüt özelliklerine sahip olmaları öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışını olumlu yönde yordamakta iken, pasif-saldırgan örgüt özellikleri olumsuz yönde yordamaktadır.

___

  • Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Akademi.
  • Bancar, A. (2016). Örgüt DNA’sı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Bostancı,A.B., Akçadağ,T, Kahraman, Ü.& Tosun, A. (2016). Okulların DNA profili ile okul içi politik davranışlar arasındaki İlişki. Journal of Human Sciences.13(3),1693-5705.
  • Bostancı,A.B., Çelik, K. & Kahraman, Ü. (2017). Okulların DNA profilleri ile öğretmenlerin psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 140-156.
  • Baskin, K.(1998) Corporate DNA-learning from life. Butterworth-Heinemann, Boston/Amerika
  • Çandır, E. (2005). Örgütsel DNA ve bir uygulama(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Cinay, F. (2015). İlkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çetin, R. B. (2014). Okul DNA’sı metaforunun çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
  • Çetin, M., Yeşilbağ. Y. ve Akdağ, B. (2003). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Malatya Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17, 39-54.
  • Döş, İ. (2013). School DNA and it’s transfer. American Journal of Human Ecology, 2(1), 7-15.
  • Döş, İ. ve Çetin, R. B. (2014). Örgüt DNA’sı nin geliştirilmesi ve MEB üzerine bir tarama çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (31), 560-575.
  • Govindarajan, V. & Trimble, C. (2005). Organizational DNA for strategic innovation. California Management Review, 47(3), 47-76.
  • Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
  • İplik F. N. (2015). Örgütsel vatandaşlık davranışı, Ankara: Akademisyen Kitabevi
  • Karacaoğlu, K. ve Güney, Y. S. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının, örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi: Nevşehir ili örneği. Öneri Dergisi, 9(34), 137-153.
  • Kadıbeşegil, S. (1999). Kurumların DNA’sı itibar. http://www.orsa.com.tr/cgi-bin/asp/content.asp?type=normal&lang= TR&id=110adresinden 5 Kasım 2016 tarihinde alınmıştır.
  • Köse, S., Kartal, B. ve Kayalı, N. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve tutuma ilişkin faktörlerle ilişkisi üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 20: 1-19.
  • Kaplan, İ. (2011). Yönetim ve organizasyon bilim dalı örgütsel vatandaşlık davranışı ve iş tatmini ilişkisi: Konya emniyet teşkilatı üzerinde bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Mintzberg, H. (2014). Örgütler ve yapıları. ( Çev. Ed. A. Aypay ). Ankara: Nobel Yayıncılık
  • Neilson, G. L., Pasternak, A. B. & Nuys, K.E.V. (2005). The passive aggressive organization, Harvard Business Review, 2.
  • Neilson, G. L., Pasternack, B. A.& Mendes, D.(2003). The four bases of organizational DNA. Retrieved January 4, 2017, from https://www.strategy-business.com/article/03406?gko=4f638
  • Onay, M. ve Ergüden, S. (2012).Yeni bir metafor: Kurum DNA’sı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1), 203-212.
  • Özdevecioğlu, M. (2009). Örgütler arası vatandaşlık davranışları: teorik çerçeve ve bir ölçek geliştirme çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,33: 47-67.
  • Özler, D. E. (2015). Örgütsel davranışta güncel konular. Bursa: Ekin Yayıncılık.
  • Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
  • Samancı, S. (2006). Örgütsel iklim ve örgütsel vatandaşlık(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Sarı, Ç. (2011). Örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve bir araştırma(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-0493
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN İMAJI: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME VE UYGULAMA ÇALIŞMASI

Özcan DOĞAN, Coşkun BAYRAK

BEŞİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BİYOÇEŞİTLİLİK KONUSUNU ANLAMALARI ÜZERİNE KAVRAM KARİKATÜRLERİNİN ETKİSİ

Hüseyin ARTUN, Emine GÜLSEVEN, Atilla TEMUR

ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLARA DAYALI LABORATUVAR UYGULAMALARININ TÜRKİYE'DEKİ ÖĞRENCİLERİN LABORATUVAR DERSLERİNDEKİ TUTUMLARINA ETKİSİ: BİR META-ANALİZ ÇALIŞMASI

Ali KIŞ, Fatma MUTLU, Yunus Emre BAYSAL

ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Hasan Basri MEMDUHOĞLU, Mevsim ZENGİN

ZİHİN ENGELLİ ÖĞRENCİLERE ÇIKARMA İŞLEMİ ÖĞRETİMİNDE SABİT BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİMLE SUNULAN NOKTA BELİRLEME TEKNİĞİNİN ETKİLİLİĞİ

Tayyibe BADIR POLAT, Ahmet YIKMIŞ

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİMİ TUTUMLARININ UYGULAMALARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Ergün YURTBAKAN, Taner ALTUN

KİŞİLERARASI DUYGU DÜZENLEME ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇE'YE UYARLANMASI

Vildan SARUHAN, Münevver BAŞMAN, Halil EKŞİ

BİR ÇEVRİMİÇİ ÖĞRENME ORTAMININ KULLANILMASI: BAŞLICA STRATEJİLER VE OLANAK SAĞLAYICILAR

Levent DURDU, M. Yaşar ÖZDEN

OKUL ÖNCESİ BİRİNCİ SINIF ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN METAFORLARI

Duygu KOZAN, Elvan ŞAHİN ZETEROĞLU

ÖĞRENME ORTAMINDA QR KOD DESTEKLİ MATERYALLERİN KULLANIMI

Necla DÖNMEZ USTA, Ebru TURAN GÜNTEPE