İbrahim DEMİRBAŞ, Duran AYDINÖZÜ, F. Betül DEMİR

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNE YÖN VE YÖN BULMA İLE İLGİLİ KAZANIMLARIN KAZANDIRILMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Araştırmanın amacı, ilkokul öğrencilerine yön ve yön bulma ile ilgili kazanımların kazandırılmasına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerini tespit etmektir. Araştırma, nitel araştırma modeli ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Kastamonu ilinde görev yapmakta olan 35 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veriler yapılandırılmış açık uçlu görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin yön kavramını tanımladıkları görülmektedir. Öğretmenler yön ve yön bulma ile ilgili konuların en fazla sosyal bilgiler dersinde ele aldıkları; yön bulma tekniklerinden en fazla pusulayı kullandıkları; öğrencilerin ise güneşi kullandıkları tespit edilmiştir. Öğretmenler yön öğretimi kapsamında en fazla teknolojik aletler ile haritaya başvurduklarını; yön ve yön bulma ile ilgili kazanımların kazandırılmasında karşılaşılan engellerin başında konunun soyut olması ve yön kavramlarının öğrenciler tarafından karıştırıldığını belirtmektedir. Ayrıca öğrencilerin kroki çizmede zorlandıklarını ifade edilmektedir. Sonuçlar doğrultusunda öğrencilerin etkin olduğu faaliyetlerin yapılması, yön bulma etkinliklerinin diğer derslerle ve günlük hayatla ilişkilendirmesi, yön bulma ile ilgili öğretmen yeterliliklerini arttırılması gibi önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yön, Yön Bulma, İlkokul Öğrencileri, Öğretmen Görüşleri

CLASSROOM TEACHERS' OPINIONS ON GAINING GAINS RELATED TO DIRECTION AND DIRECTION FINDING IN PRIMARY SCHOOL STUDENTS

The aim of this study is to determine the opinions of primary school students towards classroom teachers in order to gain direction and direction gains. The research was conducted with a qualitative research model. The study group consists of 35 classroom teachers working in Kastamonu province. The data was collected in a structured open-ended interview form. The data obtained were analyzed by content analysis. As a result of the research, it is seen that teachers define the concept of direction. It was determined that the teachers dealt with the most topics related to direction and direction finding in social studies courses; they used the most compass in their direction finding techniques; and the students used the sun. Teachers stated that they applied to the map with the most technological tools in the direction teaching; that the subject is intangible and the concepts of direction are confused by the students at the beginning of the obstacles encountered in gaining the gains related to direction and direction finding. In line with the results, suggestions such as carrying out activities in which students are active, linking direction finding activities with other courses and daily life, and increasing teacher competencies related to finding direction were included.

Keywords:

Direction, Direction Finding, Primary School Students, Teachers’ Opinions,

PDF

___

Akengin, H., Tuncel, G. & Cendek, M. E. (2016). Öğrencilerde harita okuryazarlığının geliştirilmesine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 61-69.
Akkuş, Z. & Kuzey, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin harita ve yön becerilerine sahip olma ve bu becerileri yaşama aktarabilme durumları üzerine bir değerlendirme. Millî Eğitim, 218, 201-233.
Aktürk, V., Yazıcı, H. & Bulut, R. (2013). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 1-17.
Bahar, H. H., Sayar, K. & Başıbüyük, A. (2010). İlköğretim öğrencilerinin kroki okuma becerilerinin incelenmesi (Erzincan Örneği), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 229- 246.
Başoğlu, Z. (2007). İlköğretim çağındaki çocukların yön bulma davranışlarının biçimlenmesinde iç mekân renk uygulamalarının etkileri. (Sanatta Yeterlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Çepni, O. & Aydın, F. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı okul ortamlarına ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 39, 317-335.
Çiftçi, B. & Akça, D. (2019). 2005 ve 2018 sosyal bilgiler öğretim programlarının coğrafi beceri ve coğrafi kazanım alanlarının karşılaştırılması. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 33-59.
Demiralp, N. (2006). Coğrafya öğretiminde gösteri yöntemi kullanılarak harita ve küre kullanım becerilerinin geliştirilmesi. (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Demirkaya, H., Çetin, T. & Tokcan, H. (2004). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yön kavramı öğretiminde kullanılabilecek metotlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 39-70.
Dönmez, C. & Yazıcı, K. (2008). T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Dunn, J. M. (2011). Location knowledge: Assessment, spatial thinking, and new national geography standards. Journal of Geography, 110(2), 81-89.
Gersmehl, P. & C. Gersmehl. (2006). Wanted: A concise list of neurologically defensible and assessable spatial thinking skills. Research in Geographic Education 8, 5–38.
Hyerle, D. (1996). Thinking maps: Seeing is understanding. Educational Leadership, 53(4), 85-89.
Karatekin, K. (2006). İlköğretim 4.sınıf sosyal bilgiler dersinde yön ve yön bulma yöntemleri konusunun çoklu zekâ kuramına göre öğretilmesinin öğrenci başarısına etkisi. (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Koç, H. & Aksoy, B. (2009). Harita Becerileri ve 11-14 Yaş Grubundaki Öğrencilerin Yapabilecekleri Harita Becerileri. M. Safran (ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 361-387). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Köşker, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının mekânsal biliş yeterliliklerine ilişkin düşünceleri. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 4(3), 161-173.
Kuzey, M. & Değirmenci, Y. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının harita ve yön okuryazarlığına ilişkin kavramları anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 207-230.
Kuzey, M. (2017). Cumhuriyetin ilanından günümüze hayat bilgisi öğretim programlarında harita ve yön okuryazarlığı. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 1-18.
Malkoç, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanılma durumları (Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
MEB. (2018a). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar) 12 Nisan 2019 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden erişilmiştir.
MEB. (2018b). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6. ve 7. sınıflar) 19 Mayıs 2019 http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden erişilmiştir.
Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. (2nd Edition). Calif.: SAGE Publications.
Milkova, E., Vymetalkova, D. & El-Hmoudova, D. (2015). Practising and reinforcing skills using puzzles. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 182, 660 – 667.
Oğuz, S., Kurnaz, M. A., Karatekin, K. & İbret, B. Ü. (2012). Temel astronomi konularına ilişkin sınıf öğretmen adaylarının algılarının belirlenmesi. XI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunuluştur, Rize, Türkiye.
Patton. M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. Ed: M. Bütün, S. Beşir Demir). (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Preston R. C. & Herman W. L. Jr. (1983). Teaching Social Studies in the Elemantary School fourth edition. New york: Holt, rinehart and winston, ınc.
Safi, H. (2010). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan mekânı algılama becerisinin geliştirilmesi hakkında öğretmen görüşleri. (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Sönmez, Ö. F. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde harita becerileri. (Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
TDK. (2019). Genel Türkçe Sözlük. 21 Haziran 2019 tarihinde http://sozluk.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Tuna, F., Demirci, A. & Gültekin, N. (2012). Temel coğrafi bilgi ve beceriler toplumda ne ölçüde kullanılıyor? Yön, konum ve harita becerilerinde mevcut durum analizi. Milli Eğitim Dergisi. 41(195), 211-227.
Ünlü, M. & Yıldırım, S. (2017). Coğrafya dersi öğretim programına bir coğrafi beceri önerisi: mekânsal düşünme becerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 13-20.
Yaylacı, Z. & Aksoy, B. (2017). Zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere yön bulma becerisinin kazandırılması. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 35-50.
Yaylacı, Z. (2016). Sosyal bilgiler dersinde, zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere yön bulma becerisinin kazandırılması. (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.