ÖĞRETMEN ADAYLARININ DOĞAL AFET OKURYAZARLIK DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Araştırmanın amacı, sosyal bilgiler, fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği 4. sınıf öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve çeşitli değişkenlerin doğal afet okuryazarlığı üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Tarama modelindeki araştırmada veriler 8 üniversitedeki 1218 öğretmen adayından ‘Doğal Afet Okuryazarlığı Anketi’ ile toplanmıştır. Sonuçlara göre öğretmen adaylarının doğal afet bilgileri ve davranışları orta, duyuşsal eğilimleri kısmen yüksek, genel doğal afet okuryazarlıkları ise kısmen yüksek düzeydedir. Cinsiyet, yerleşim birimi, baba eğitim ve aile gelir durumu öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlıkları üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturmaz iken, eğitim görülen bölüm, üniversite, akademik ortalama ve anne eğitim durumu anlamlı fark oluşturmaktadır. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara bağlı olarak program, müfredat, uygulayıcı ve araştırmacı odaklı bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Doğal Afet Okuryazarlığı, Doğal Afet, Okuryazarlık, Öğretmen Adayları

EXAMINING THE NATURAL DISASTER LITERACY LEVELS OF PRE-SERVICE TEACHERS ACCORDING TO SOME VARIABLES

The purpose of this study is to determine the natural disaster literacy levels of pre-service teachers of social studies, primary-school and science in the 4th grade and to demonstrate the effects of the several variables on the natural disaster literacy. In the survey model, data were collected from 1218 pre-service teachers from 8 universities by ‘Natural Disaster Literacy Survey’. According to the [1]findings, the natural disaster knowledge and behaviours of pre-service teachers are at a moderate level, and their affective tendencies towards natural disasters are partially high. The overall natural disaster literacy rate is relatively high. While gender, settlement, father education and family monthly income status do not make a significant difference, the department, university, grade point average and mother education status cause a significant difference on the natural disaster literacy of pre-service teachers. At the end of the study, some suggestions based on the findings were made focusing on the curriculum, the practitioners and the researchers.

Keywords:

Natural Disaster Literacy Pre-Service Teachers, Natural Disaster, Literacy, Pre-Service Teachers,

PDF

___

AFAD (2014). Türkiye, afet farkındalığı ve afetlere hazırlık araştırması, 10. 01. 2018 tarihinde https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3923/xfiles/turkiye-afet-farkindaligi-ve-afetlere-hazirlik-arastirmasi_-2014-edited.pdf. adresinden erişilmiştir.
Altın, B. N. (2017). Afetler Coğrafyası. O. Yılmaz ve E. Özcan (Ed.) içinde, Genel Coğrafya (Ders Kitabı), I. Baskı. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
Ardos, M. (1987). Volkan Coğrafyası. İstanbul: Türkiyat Matbaacılık.
Atalay, İ. (2001). Genel Fiziki Coğrafya. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Carmichael, R. S. & Bradford, M. (2007). Notable natural disasters. Pasadena, Calif: Salem Press. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx? direct=true&db=e000xww&AN=201907&lang=tr&site=ehost-live
Chung, S. C. & Yen, C.-J. (2016). Disaster prevention literacy among school administrators and teachers: A study on the plan for disaster prevention and campus network deployment and experiment in Taiwan. Journal of Life Sciences, 10, 203-214.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
DeVellis, R. F. (2014). Ölçek Geliştirme: Kuram ve Uygulamalar (Çev.Tarık Totan). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Doğanay, H. (2002). Coğrafyaya giriş 1: Genel ve Fiziki Coğrafya (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Dölek, İ. (2015). Türkiye’de doğal afetler, İçinde H. Akengin ve İ. Dölek (Ed.), Türkiye Fiziki Coğrafyası (s. 291-342), Ankara: Pegem Akademi.
Erinç, S. (1984). Klimatoloji ve Metotları (3. Baskı) İstanbul: İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
Erinç, S. (2000). Jeomorfoloji I (Güncelleştirenler: Ertek, A. ve Güneysu, C.) Güncelleştirilmiş 5. Basım. İstanbul: Der Yayınları.
Goddard, S. (2017). Disaster preparedness knowledge, beliefs, risk-perceptions, and mitigating factors of disaster preparedness behaviors of undergraduate students at a Large Midwest University (Doctoral dissertation), AT Still University of Health Sciences).
Gökçe, O., Özden, Ş. & Demir, A. (2008). Türkiye’de afetlerin mekansal ve istatistiksel dağılımı afet bölgelere envanteri. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü. Afet Etüt ve Hasar Tespit Daire Başkanlığı.
Güneş, F. (1994). Okur-yazarlık kavramı ve düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2), 499-507.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Gürbüz Yayınları.
Kadıoğlu, M. (2008). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri. M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Ed.) içinde, Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri (s. 1-34), JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara.
Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (23. Basım). Ankara: Nobel.
Kimura, R., Hayashi, H., Kobayashi, K., Nishino, T., Kenshin, U., & Satoshi, I. (2017). Development of a disaster management literacy hub for collecting, creating, and transmitting disaster management content to ıncrease disaster management literacy". Journal of Disaster Research, 12(1), 42-56.
McBeth, W., Hungerford, H., Marcinkowski, T., Volk, T. ve Meyers, R. (2008). National environmental literacy asesment project: Year 1, National baseline study of middle grade students; final research report. Unpublished Project Report. Florida Institute of Technology, Melbourne, USA.
MGM (2018). Meteorolojik karakterkli doğal afetler: 2017 yılı değerlendirmesi. 09.12.2018 tarihinde https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/kitaplar/2017MeteorolojikAfetlerDegerlendirmesi.pdf adresinden erişilmiştir.
Özey, R. (2011). Afetler Coğrafyası. (2. Baskı). İstanbul: Aktif yayınevi.
PAHO (Pan American Health Organization) (2014). Doğal Afetler Toplum Sağlığını Koruma. (Çev. N. Sarp). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Priyowidodo, G. ve Luik, J. E. (2013). Communicating disaster mitigation literacy to coastal communities in Pacitan Indonesia (Doctoral dissertation, Petra Christian University). 03.08.2017 tarihinde http://repository.petra.ac.id/16596/ adresinden erişilmiştir.
Rahim, N. B. A. & Wu, B. S. (2015). Disaster prevention literacies: assessing the knowledge, skills and attitude of taiwanese students for an earthquake disaster. 15.07.2018 tarihinde https://www.hsseonline.edu.sg/sites/default/files/uploaded/journal_articles/6Disaster%20educationv1.pdf adresinden erişilmiştir.
Sözcü, U. (2019). Öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu).
Şahin, C. & Sipahioğlu, Ş. (2003). Doğal Afetler ve Türkiye. (Genişletilmiş 2. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Tkachuck, M. A. (2016). Natural disaster preparedness in college students: ımplications for ınstitutions of higher learning (Doctoral dissertation, University of Mississippi). Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMİ No: 1809118529).
Türkeş, M. (2010). Klimatoloji ve Meteoroloji. Birinci Baskı, Kriter Yayınevi - Yayın No. 63, Fiziki Coğrafya Serisi No. 1, ISBN: 978-605-4613-26-7, 650 + XXII sayfa, İstanbul.
UNESCO (2006). Understandings of literacy, 29.01. 2018 tarihinde http://www.unesco.org/education/GMR2006/full/chapt6_eng.pdf adresinden erişilmiştir.
Wang, M., Weı, D. Y., Zhu, X. L., & Yı, N. (2012). An investigation on disaster prevention literacy of secondary school teachers in China. Journal of Educational Studies, 5, 12.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Genişletilmiş Baskı). Ankara: Seçkin.