KAĞIZMAN İLÇESİNDE KAYISI ÜRETİMİ VE YÖRE EKONOMİSİNE KATKILARI

Dünya kayısı üretiminin yaklaşık beşte biri Türkiye tarafından karşılanmaktadır. Kayısı meyveciliği ülkemizde geniş bir yayılış alanına sahiptir. Hemen her bölgemizde tarımı yapılmakla birlikte, üretimin yaklaşık % 85’ini Malatya, Mersin ve Kahramanmaraş illeri gerçekleştirmektedir. Kayısı adı ile özdeşleşen Malatya ise ülke üretiminin yarısından fazlasını sağlamaktadır. Ülkemizin önemli kayısı yetiştiriciliği alanlarından birini de Kars-Iğdır yöresi oluşturmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi’nin sert karasal iklim sahası içerisinde meyvecilik için elverişli bir mikro klima özelliğine sahip olan bu yöre, ülke üretiminin yaklaşık % 7 gibi bir oranını karşılasa da bazı özellikleri bakımından öne çıkmaktadır. Ağaç başına yüksek verimi, kaliteli sofralık yaş türü, özellikle de aromatik özelliği nedeniyle yurt dışından talep gördüğü için ihracata yönelik olması önemli üstünlükleridir. Kars ilindeki üretimin tamamı Aras Vadisi ve kolları üzerinde yapılır. Kars ilindeki kayısı üretiminin tamamına yakınını Kağızman ilçesi sağlar. İlçede; abrigoz, şekerpare, Malatya ve ham kayısı türleri yetiştirilir. Abrigoz ve şekerpare cinsleri, ekonomik değere sahip olanlardır. Yayılış alanı en fazla olan ve daha çok taban arazilerde yetiştirilen abrigoz, tamamına yakını sofralık olarak yurt dışına pazarlanan ve yüksek gelir getiren bir türdür. Yörede üretilen kayısının bir kısmı ise çeşitli illerdeki meyve suyu fabrikalarına gönderilir. Kağızman yöresinde kayısı üretimi önemli bir gelir kaynağı olmakla birlikte, üretimden pazarlamaya çeşitli aksaklıklar da söz konusudur. Bu çalışmada Kağızman ilçesinde kayısı üretim durumu ve yöre ekonomisine katkıları ele alınmış, üretim ve pazarlama ile ilgili sorunlar tespit edilerek bu sorunlara yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Apricot Producing in Kağızman District and Its Contribution to the Economy of Territory

Approximately one fifth of the World’s apricot producing is being supplied with Turkey. Apricot orcharding has wide range field in our country. Besides, its agriculture being done almost in our every culture, %85 of the production is carried out by Malatya, Mersin, and Kahramanmaras.  Malatya, which is identified to apricot, on the other hand, provides more than the half of the country’s production.Kars- Igdir territory brings into existence one of the important apricot cultivation areas of our country. This territory, which has got a convenient feature of microclimate for orcharding in rough continental climate in Eastern Anatolia Region, comes to the fore in terms of some features even if it supplies like approximately %7 rate of the production of the country. Its essential superiority is devoted to exportation for being demanded from abroad is because of its high productiveness per tree, kind of age for qualified edible, especially of its aromatic feature. In Kars province, the absolute amount of this production is made on Aras Valley and on its affluent. Kagizman district provides almost all the production of apricot in Kars province. In the province; apricots, şekerpare (small cakes with syrup), Malatya and unrefined kinds of apricot are cultivated. Types of apricos and şekerpare are the ones that have economic value. Apricos, which has the widest range field and cultivated at the bottom land the most, is the kind commercialized abroad as edible almost all and is produced high income. Some part of the apricot that is produced at the territory is sent to the juice factories in various provinces. Besides apricot producing in Kagizman is an important source of income, there are various flaws in question from producing to marketing as well. In this study, production situation of apricot and its contribution to the economy of territory is handled, by identifying the problems which are related to production and marketing, solution offers that are aimed at these problems are developed.

___

  • Asma, B. M. (2014). Dünyada ve Türkiye’de kayısı yetiştiriciliği. Malatya: Kayısı Çalıştayı, 18 – 19 Kasım, 2014.
  • Bulut, İ. (2011). Genel Tarım Bilgileri ve Tarımın Coğrafi Esasları (Ziraat Coğrafyası). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
  • Doğanay, H. & Coşkun, O. (2012). Tarım Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Doğanay, H. (2007). Ekonomik Coğrafya 3 Ziraat Coğrafyası. Erzurum: Aktif Yayınevi.
  • Ergene, A. (1997). Toprak Biliminin Esasları. Konya: Öz Eğitim Yay. Dağ. Ltd. Şti.
  • Koçal, H. (2011). Kayısı Yetiştiriciliği. Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 7.
  • Koday, S., Karakuzulu, Z. & Sevindi, C. (2004). Kağızman (Kars) Kayatuzu Tuzlası. Doğu Coğrafya Dergisi, 12, 167- 188.
  • Koday, S., Koday, Z. & Karakuzulu, Z. (2004). Kale İçinde bir köy yerleşmesi “Tunçkaya”. Doğu Coğrafya Dergisi, 12, 221-236.
  • Koday, Z. (2004). Kağızman ilçesinde meyvecilik. Doğu Coğrafya Dergisi, 12, 189-206.
  • MEB, (2011). Kayısı Yetiştiriciliği. Bahçecilik, Ankara.
  • Sevindİ, C., Kopar, İ. & Kaya, G. (2004). Akdam (Kağızman-Kars) heyelanı. Doğu Coğrafya Dergisi, 11, 167-188.
  • Sobutay, T. (2003). Kayısı Sektör Araştırması. İstanbul Ticaret Odası Dış Ticaret Şubesi Araştırma Servisi, İstanbul.
  • URL 1, (2017). 08.04.2017 tarihinde http://www.kayisi.com/kayisi-tarihce.html, adresinden edinilmiştir.
  • URL 2, (2017). 08.04.2017 tarihinde file:///C:/Users/beu/Downloads/Sert_Cekirdekli_Meyve_Turleri_Ders_Notu.pdf, adresinden edinilmiştir.
  • URL 3, (2017). 08.04.2017 tarihinde http://www.kayisi.com/kayisi-tarihce.html, adresinden edinilmiştir.
  • URL 4, (2017). 20.05.2017 tarihinde http://www.fotokritik.com/1657923/kagizman-deresi-cicek-acmis, adresinden edinilmiştir.
  • Uzun, S. (1995). Kağızman’da (Kars) doğal çevre sorunları. Doğu Coğrafya Dergisi, 1, 434-447.
  • Uzun, S.( 1991). Kağızman ve Çevresinin fiziki coğrafyası.(Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum).