İSTANBUL AVRUPA YAKASINDAKİ OKUL BAHÇELERİNİN ÖĞRENCİ SAYISINA GÖRE YETERLİLİKLERİNİN MEKÂNSAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmada İstanbul’un Avrupa yakasındaki okul bahçelerinin okullardaki mevcut öğrenci sayısına göre alansal olarak uygunluğu değerlendirilmiştir. Çalışma İstanbul’un Avrupa yakasında yer alan 1.323 okul üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada okulların bahçe alanları CBS ortamında belirlenmiş, okullara ait öğrenci sayıları kullanılarak her okul için bir öğrenciye düşen bahçe alanı metrekare olarak hesaplanmıştır. Öğrenci başına düşen bahçe alanı okul, ilçe ve tüm çalışma alanı ölçeğinde ayrı ayrı hesaplanmış, sonuçlar okulların devlet ve özel olma durumu ile ilk-ortaokul ve lise olma durumuna göre ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Çalışmada ele alınan tüm okullarda öğrenci başına düşen ortalama bahçe alanı 3,17 m2 olarak tespit edilmiştir. Bu alan ilk ve ortaokullarda 2,46 m2 , liselerde ise 5,34 m2 ’dir. Öğrenci başına düşen bahçe alanı devlet okullarında 3 m2 , özel okullarda ise 7,97 m2 olarak tespit edilmiştir. Bu değerler TSE’nin okul bahçeleri için belirlemiş olduğu öğrenci başına 5 m2 alandan oluşan standart ile karşılaştırıldığında İstanbul’daki okul bahçe alanlarının öğrencilerin fiziksel, zihinsel, pedagojik ve sosyal yönden gelişimlerini destekleyecek ölçüde yeterliliğe sahip olmadıkları görülmüştür. İstanbul’daki mevcut ve yeniden yapılacak okulların uygun ölçü ve niteliklerde bahçe alanlarına sahip olabilmesi için farklı anlayış, strateji, plan ve uygulamalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Okul bahçeleri, mekânsal analiz, ilk ve ortaöğretim, İstanbul

-

The aim of this study is to assess how suitable the schoolyards are spatially in terms of the number of students at schools in the European side of Istanbul. The total number of schools assessed in the study is 1323. In the study, first, the areas of the schoolyards were determined on Geographic Information Systems (GIS) and then the average schoolyard area was calculated per student in each school by using the total number of students of the schools. Average schoolyard area per student was calculated separately for each school, district, and entire study area, and then the results were assessed comparatively between the schools at primary and secondary education and between the schools run by the state and private sector. As the study revealed, the average schoolyard area per student in all the schools assessed in the study area is 3,17 m2. This figure is 2,46 m2 in primary schools and 5,34 m2 in secondary schools. The average schoolyard area per student was calculated as 3 m2 for the state schools and as 7,97 m2 for the private schools. If these figures are compared with the 5 m2 per student, which is the standard value determined by the Turkish Standards Institution (TSE) for schoolyards, it is clearly seen that the schoolyards of Istanbul are not sufficient enough spatially to support students’ physical, understandings, strategies, plans, and applications are needed in Istanbul in and

Keywords:

Schoolyards, spatial analysis, primary and secondary education, İstanbul,

PDF

___

Aksu, Ö. V. ve Demirel, Ö. (2011). Trabzon Kenti İlköğretim Okul Bahçelerinde Tasarım ve Alan Kullanımları. Süleyman Demirel Üni. Orman Fakültesi Dergisi 12, 40-46.
Algan, H. (2008). İlköğretim okul bahçelerinin tasarlanmasında paydaş katılımlı yaklaşım. Yüksek Lisans Tezi, ADANA.
Ayaşlıgil, T. ve Turan, Ş. (2009). Okul Yeşil Alanlarının Kent Yaşam Kalitesinde Önemi. 21. Uluslar arası Yapı ve Yaşam Kongresi Bildiriler Kitabı, 278-282.
Başar, M. A. (2003). İlköğretim Kurumlarının Olanakları. Ankara Üni. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi.
Brink, L.A., Nigg, C. R., Lampe, S.M.R., Dingston, B.A., Mootz, A.L. ve Vliet, W.V. (2010). Influence of Schoolyard Renovations on Children’s Physical Activity: The Learning Landscapes Program, American Journal of Public Health, 100(9), 1672- 1678.
Erdönmez, İ. M. (2007). İlköğretim Okul Bahçelerinde Peyzaj Tasarım Normları. İstanbul Orman Fakültesi Dergisi, 1(57), 108-120.
Karadağ, A. A., Mutlu, S. ve Sayın, Ş. (2012). Okul Bahçelerinin Oyun Alanı Olarak Değeri : Düzce Kenti Örneği . Ormancılık Dergisi 8(2), 45-56.
Karatekin, K. ve Çetinkaya, G. (2013). Okul Bahçelerinin Çevre Eğitimi Açısından Dğerlendirilmesi (Manisa İli Örneği). The Journal of International Soical Research 6(27), 308-315.
Karip, E. (2007). Sınıf Yönetimi. PEGEM Yayınları 6.Baskı, s.6.
Kelkit, A. ve Ozel, E. (2003). A Research on the Determination of Physical Planing of School Gardens in Canakkale City. Pakistan Journal of Applied Sciences 3(4), 240-246.
Lındholm, G. (1995). Schoolyards: the significance of place proporties to outdoor activities in schools. Environment and Behavior, S.23(3), 259-293.
MEB. (2013). Milli Eğitim İstatistikleri. Resmi İstatistik Programı Yayını.
Muhacir, E. ve Özalp, A. (2011). Artvin Kenti İlköğretim Okul Bahçelerinin Nitelik ve Niceliksel Durumunun Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 12(2), 172-184.
Özdemir, A. ve Yılmaz, O. (2008). Assessment of outdoor school environments and physical activity in Ankara's primary schools, Journal of Environmental Psychology, 28(3), 287- 300.
Özdemir, A. (2011). Bir Okul Bahçesinin Değişimi: Bartın Akpınar İlköğretim Okulu Peyzaj Projesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 1, Sayı 3, 267-276.
Özdemir, A. ve Yılmaz, O. (2009). İlköğretim Okulları Bahçelerinin Çocuk Gelişimi ve Sağlıklı Yaşam Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Milli Eğitim, Kış, Sayı 181, 121-130.
Resmi Gazete, (1999). Madde 10 Ek 1– RG-02/09/1999-23804 Resmi Gazete, (2006). Madde 153 – RG-02/05/2006-26156.
Sallis, J.F., McKenzie, TL, Conway, T.L., et al. (2003). Environmental interventions for eating and physical activity: a randomized controlled trial in middle schools. Am J Prew Med. 24(3): 209-217.
Strong, W.,B., Malina ,R.M., Blimke, C.J.R., et al. (2005). Evidencebased physical activity fo school-age youth. J Pediatr. 146(6): 732-737.
TSE, (1996). http://www.tse.org.tr/ Adresinden 12.01.2014 tarihinde alınmıştır.
TÜİK, (2013). http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul
Yılmaz, H. (1995). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Yönünden İncelenmesi. Atatürk Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi 26(4), 537-547.
Yomralıoğlu, T. ve Uzun, B. (2001). Okul Alanlarının Bedelsiz Olarak Kamuya Kazandırılması. Milli Eğitim Dergisi 150:1301- 7669.
Wendy, T. (1994). Special Places; Special People: The hidden curriculum of school grounds. World Wide Fund for Nature; Winchester (England).