COĞRAFYA 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN “KURAKLIK” KAVRAMIYLA İLGİLİ BİLİŞSEL YAPILARININ BELİRLENMESİ

Bu çalışma, Coğrafya 4. Sınıf öğrencilerinin “kuraklık” anahtar kavramıyla ilgili bilişsel yapılarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması kullanılmıştır. Çalışmanın verileri; Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı 4. Sınıf’ta öğrenim gören 32 öğrenciden kelime ilişkilendirme testi kullanılarak temin edilmiştir. Sağlanan veriler içerik analizine göre değerlendirilmiştir. Bulgular toplam 6 kategoriye ayrılmıştır. Her kategorideki cevap kelimelerin frekans değerleri ve yüzdeleri hesaplanarak tablo halinde ortaya konulmuştur. Bu kategorilerde 2 ve üzerinde frekansa sahip olan cevap kelimeler tabloda gösterilmiştir. Çalışmada cevap kelimelerin sınıflandırılmasında; “kuraklığın olası etkileri” isimli kategori baskın olarak ön plana çıkmıştır. Diğer kategoriler sırasıyla “kuraklığın insana etkileri”,“kuraklığın nedenleri”, “kuraklığı tanımlama”, “kurak bölgeler” ve “kuraklıkla ilişkili canlılar” şeklindedir. Çalışmada bütün kategorilerde yer alan “cevap kelimelerin” çoğunlukla akademik bilgi gerektiren kelimeler olduğu düşünüldüğü zaman öğrencilerin önemli ölçüde kuraklıkla ilgili kavramları doğru yapılandırdıkları ve kelime düzeyinde kavram yanılgılarının fazla olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca KİT’in (Kelime İlişkilendirme Testi) öğrencilerin; doğru ders kaynaklarına ulaşmasında, yanlış kavramı/bilgiyi düzeltmesinde ve önceden doğru öğrendikleri kavrama/bilgiye yoğunlaşmalarında kullanılabilecek çok pratik bir yöntem olduğu da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafya, Kuraklık, Kelime İlişkilendirme Testi, Bilişsel Yapı

THE DETERMINATION OF THE COGNITIVE STRUCTURES OF YEAR 4 GEOGRAPHY STUDENTS IN RELATION TO THE CONCEPT OF 'DROUGHT'

This study was conducted with the aim of determining the cognitive structures of Year 4 students related to the key concept of “drought”. The case study approach, from among the approaches to qualitative studies, was used in the study. The data for the study was obtained by using the word association test on 32 students studying in Year 4, in the Department of Geography Teaching, at the Ahmet Keleşoğlu Faculty of Teaching of Necmettin Erbakan University. The data, which was obtained, was assessed according to content analysis. The findings were separated into a total of 6 categories. The frequency values and percentages of the response words in each category were calculated and presented in the form of a table. The response words with a frequency of 2 or higher were shown in the table, in these categories. While the words which were repeated only once were not included in the table, these responses were evaluated within the text in the relevant category. In the classification of the response words in the study, the category entitled “the probable impacts of drought”, came to the forefront as the dominant category. The other categories, in order of prominence, were, “the effects of drought on humanity”, “the causes of drought”, “the definition of drought”, “arid regions” and “living creatures associated with drought”. When it is considered that the “response words” in all of the categories in the study were mostly words which required academic knowledge, the conclusion was reached that the students had structured the concepts related to drought correctly, to a significant extent, and that the level of false notions in respect of the words was not high. It was also seen that the WAT (Word Association Test) was a very practical method.

Keywords:

Geography, Drought, Word Association Test, Cognitive Structure,

PDF

___

Akbaş, Y. & Gençtürk, E. (2011). Coğrafya eğitiminde hava basıncı kavramıyla ilgili yanılgıların giderilmesinde kavramsal değişim yaklaşımının etkinliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (Educational Sciences: Theory&Practice), 11(4), 2207-2222.
Atasoy, B. (2004). Fen Öğrenimi ve Öğretimi. 2. Baskı, Ankara: Asil Yayınevi.
Bahar, M. & Özatlı, N. S. (2003). Kelime iletişim testi yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 75-85.
Bahar, M. (2003). Biyoloji eğitiminde kavram yanılgıları ve kavram değişim stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 27- 64.
Bahar, M., Johnstone, A. H. & Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
Başıbüyük, A., Doğar, Ç., Gürses, A. & Yazıcı, H. (2004). Yüksek öğrenim öğrencilerinin hava ve iklim olaylarını anlama seviyeleri ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 162, 255-270.
Geçit, Y. & Gençer, G. (2010). Meslek lisesi 10. sınıf öğrencilerinin coğrafya öğretim programındaki bazı kavramları algılama düzeyleri ve kavram yanılgıları. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 108-113.
Görmez, K. (1997). Çevre Sorunları ve Türkiye. Ankara: Gazi Kitapevi.
Güneş, H. & Gözüm, İ. C. (2013). İlköğretimde işlenen ekoloji konusunun 10. sınıf öğrencilerin ekosistem ekolojisi konusundaki hazır bulunuşluk düzeyleri üzerindeki etkisinin saptanmasında kelime ilişkilendirmenin kullanılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 252-264.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Thousand Oaks. 2nd Edition. California: Sage.
Özatlı, N. S. & Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 9-26.
Polat, G. (2013). 9. Sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme test tekniği ile tespiti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 7(1), 97-120.
Semenderoğlu, F. & Aydın, H. (2014). Öğrencilerin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği konularını kavramsal anlamalarına yapılandırmacı yaklaşımın etkisi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 751-773.
Şahin, C. (2006). Türkiye Fiziki Coğrafyası, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Şahin, C. (2010). Genel Coğrafya. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Turan, İ. (2002). Lise coğrafya derslerinde kavram ve terim öğretimi ile ilgili sorunlar. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 67-84.
Turoğlu, H. (2006). Orta öğretim coğrafya müfredatında yapılandırmacı öğrenme. Türk Coğrafya Dergisi, 47, 115-130.
Türkeş, M. (2012). Türkiye’de gözlenen ve öngörülen iklim değişikliği, kuraklık ve çölleşme. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 1-32.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.