BURSA KENTİ HAVA KALİTESİNİN ZAMAN İÇERİSİNDEKİ DEĞİŞİMİ

Hava kirliliği canlı ve cansız ortamı tehdit eden bir durumdur. Etkileri sadece günümüzde değil, gelecek nesilleri de kapsamaktadır. Araştırmanın amacı kentlerde hızla artan hava kirliliği problemini doğuran nedenleri ve hava kirliliğine etki eden fiziki coğrafya faktörlerini değerlendirerek; Bursa Kenti hava kalitesinin zaman içerisindeki değişimini incelemektir. Öncelikle çalışma sahasında literatür taraması yapılarak Kentin hava kalitesini irdeleyen çalışmalar incelenmiştir ve Bursa Kenti hava kalitesi verileri 1990 – 2007 yılları arasında olan TUİK resmi sitesi üzerinden Sağlık Bakanlığı Hava Kalitesi ölçümlerinden, 2007-2011 yılına kadar olan veriler ise yine TUİK üzerinden “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi” ölçümlerinden temin edilmiştir. 2011-2016 yılları arasındaki veriler ise “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı” sistemi üzerinden sağlanmıştır. Elde edilen veriler Microsoft Excel kullanılarak tablo ve grafik haline getirilmiştir. Çalışmada kullanılan haritaların yapımında ise ArcGIS 10.5 kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda son yıllarda partiküler madde oranlarının öngörülen limit değerleri aştığı görülmektedir. 1990-2008 yılları arasında yakıt kalitesindeki kontroller sayesinde zamanla düşüşe geçen partiküler madde konsantrasyonlarının 2008-2016 yılları arasında arttığı gözlemlenmiştir. Kükürt dioksit oranları ise 90’ların başında yüksek seyrederken, 2000’lerden itibaren ise öngörülen limit değerleri aşmamaktadır. 

Change of Air Quality of Bursa City in Time

Air pollution is a situation that threatens the living and nonliving environments. Effects of that pollution involve not only in our days but also in next generations. The purpose of the study is that evaluating the causes of the air pollution problem which is increasing rapidly in the cities and the physical geographical factors affecting the air pollution. In addition, the variation of air quality of Bursa City examines in time. First of all, Bursa City air quality data between the years of 1990 - 2007 was obtained from the Ministry of Health Air Quality measurements through TUIK. The data between the years of 2007-2011, data was provided from "Ministry of Environment and Urbanization Air Quality" again via TUIK. The data between the years of 2011-2016 was procured through the "National Air Quality Monitoring Network" system of the Ministry of Environment and Urbanization. As a result of the study, the particulate matter ratios exceeded the prescribed limit values in recent years. Between 1990 and 2008, it was observed that the concentrations of particulate matter, which declined over time due to fuel quality controls, but between the years of 2008 and 2016 increased. Sulfur dioxide ratios were high at the beginning of the 90s and from the 2000s it does not exceed the anticipated limit values.

___

  • Borrego, C., Tchepel, O., Barros, N. & Miranda, A. (2000). Impact of traffic emissions on air quality of the Lisbon region. Atmospheric Environment, 4683-4690.
  • BTSO, (2015). Açılan ve KapananFirma İstatistikleri. Bursa: BTSO.
  • Bursagaz, (2015). Bursagaz Sürdürebilirlik Raporu. Bursagaz.
  • Çevre Bakanlığı, (1986). Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği. 17 Mayıs 2017 tarihinde SGK.BİZ: http://www.sgk.biz.tr/mevzuat/20742.html adresinden edinilmiştir.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2017). Hava Kalitesi İzleme İstasyonları. 17 Mayıs 2017 tarihinde http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx adresinden edinilmiştir.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2017). Raporlar. Ocak 2017 tarihinde http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx adresinden edinilmiştir.
  • DOSAB, (2015). Haberler- Kamoyuna Duyuru. DOSAB Buhar ve Elektrik Üretim Santrali. 24 Ekim tarihinde http://www.dosabsantral.com/Detay/104/DOSAB%60DAN-KAMUOYUNA-DUYURU adresinden edinilmiştir.
  • Garipağaoğlu, N. (2014). Türkiye Ortam Sorunları Coğrafyası. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
  • HKDY, (2008). Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği. EK 1.
  • HKİ, Ç. V. (2017). Hava Kalitesi İndeksi. Hava İzleme. 20 Mart 2017 tarihinde http://www.havaizleme.gov.tr/hava.html adresinden edinilmiştir.
  • HKKY, (1986). Hava Kalitesinin KorunmasI Yönetmeliği. Hava Kalitesi Sınır Değerleri.
  • İHK, (1987-2003). İl Hıfzısıhha Kurulu Kanunları.
  • Mevzuatı Geliştirme ve Genel Yayın Müdürlüğü, (2008). Hava Kalitesi Değerlendirme Ve Yönetimi Yönetmeliğİ. 17 Mayıs 2017 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx? MevzuatIliski=0&MevzuatKod=7.5.12188&sourceXmlSearch adresinden edinilmiştir.
  • Özer, S. (2003). Bursa'da Hava kirliliği sorunu ve alternatif enerji kaynakları. (Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Kentleşme ve Çevre Sorunları Bilim Dalı, Bursa).
  • TUİK, (2016). Haber Bülteni. TUİK, Çevre İstatistikleri.
  • TUİK. (2017). Hava Kalitesi İstatistikleri. 15 Mayıs 2017 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/cevredagitimapp/hava.zul adresinden edinilmiştir.
  • TUİK-EGM. (2015). Motorlu Kara Taşıtları . 2015 Ekim ayı Haber Bülteni.
  • UÇES, (2006). AB Entegre Çevre Uyum Stratejisi 2007-2023. Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı.