Ali UZUN, Halil ZEYBEK, Halil İbrahim ZEYBEK, Cevdet YILMAZ, Muhammet BAHADIR, Muhammet BAHADIR

AKSU ÇAYI HAVZASI TRAVERTEN MAĞARALARI, GİRESUN

Bu çalışmaya konu olan traverten mağaraları 892 km2 su toplama alanına sahip Aksu Çayı Havzası’nın orta kesiminde, Pınarlar ile Yüce köyleri arasında yer alır. Aksu Çayı ise Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümü’nde ve Giresun ili sınırları içinde bulunur. Bu çalışmanın amacı Aksu Çayı Havzası traverten mağaralarını tanıtmak, oluşumlarını açıklamak ve sürdürülebilir yararlanma açısından potansiyellerini tartışmaktır. Arazi çalışmaları sırasında mağaralar sahasının çevresel özellikleri araştırılmış, mağaraların morfolojik özellikleri ve yerleri belirlenerek haritalanmış ve fotoğraflama işlemleri gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada ArcGIS.10 yazılımı ile 15 m yersel çözünürlüğe sahip ASTER uydu görüntüleri kullanılmış ve sahanın sayısal yükseklik modeli (DEM) haritası üretilmiştir. Ayrıca, 1/50.000 ölçekli MTA Türkiye jeoloji haritasının ilgili paftaları ile arazi verileri birleştirilerek sahasının jeoloji haritası hazırlanmıştır. Mağaraların bulunduğu alanda anakaya çoğunlukla iç püskürük kayaçlardan oluşmaktadır. Ancak bu sahada küçük parçalar halinde mermerlere de rastlanır. Bu mermerlerden süzülerek yeraltına inen meteorik sular yüzeye çıktıkları üç ayrı alanda traverten birikimine ve dört traverten mağarası oluşumuna sebep olmuştur. Bu çalışmaya konu olan traverten mağaraları ve onları çevreleyen traverten alanları havza içindeki diğer turistik çekiciliklerle birlikte ciddi bir turistik potansiyel oluşturmaktadır. Turizme kazandırılmaları durumunda Giresun ilinin ve bölge turizminin gelişmesine ve çeşitlendirilmesine önemli katkı yapabilirler

Anahtar Kelimeler:

Aksu çayı, traverten mağarası, Giresun, Karadeniz

-

The travertine caves which are the subject of this study are located between Pınarlar and Yüce villages in the central part of Aksu creek drainage basin that has catchment area of 892 km2. Aksu creek is located in Giresun province in the Eastern Black Sea Subregion of the Black Sea Region in Turkey. The aim of this study is to explain the formation of the caves in the Aksu creek drainage basin and to discuss their potential for sustainable use. We investigated and mapped the environmental conditions of the caves area during the field studies. In addition we determined and photographed the locations and morphological characteristics of these caves. We used the satellite images ASTER-DEM (15 m resolution) and software ArcGIS.10 in this study. We produced the geological map of the caves area using the field survey data and the related parts of the geological map of Turkey (1/50.000) by MTA. The bedrock in the caves area consists mostly of igneous volcanic rocks, but there are some small marble parts. Meteoric waters infiltrated in these marbles have surfaced as sources in three separate areas, and they formed travertine deposition and four prominent travertine caves. These travertine caves and the travertine depositions surrounded them have an important tourism potential with other touristic attractions in the Aksu Creek drainage basin. We think that all of these natural touristic attractions will contribute to development and diversification of the tourism in Giresun province and the region

Keywords:

Aksu Creek travertine caves, Giresun, The Black Sea, Turkey,

PDF

___

Altunel, E. (1996). Pamukkale travertenlerinin morfolojik özellikleri, yaşları ve neotektonik önemleri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 118, 47–64.
Brusa, G., ve Cerabolini, B. E. (2009). Ecological factors affecting plant species and travertine deposition in petrifying springs from an Italian ‘Natura 2000’site. Botanica Helvetica, 119/2, 113- 123.
Ekinci, D. (2010). The noticeable geomorphosites of Turkey. International Journal of Arts and Sciences 3/15, 303-321.
Elmacı, S. ve Sever, R. (2011). Doğal bir anıt: Akçalı travertenleri Van- Başkale. Doğu Coğrafya Dergisi 15, 137-153.
Emig, W. H. (1918). Mosses as rock builders. The Bryologist. 21/2, 25- 27.
Erinç, S. (1971). Jeomorfoloji II. 2. Baskı. İstanbul Üniversitesi Yayın no.1628, İstanbul.
Glover, C., ve Robertson, A. H. (2003). Origin of tufa (cool‐water carbonate) and related terraces in the Antalya area, SW Turkey. Geological Journal 38, 329-358.
Gradzinski, M., Szulc, J., Motyka, J. Stworzewicz, E. ve Tyc, A. (2001). Travertine mound and in a village of Laski, Silesian-Cracow Upland. Annales Societatis. Geologorum Poloniae 71, 115- 123.
Halliday, W. R. (2004). Caves in history: The eastern Mediterraneean. Encyclopedia of Caves and Karst Science, Ed. John Gunn, 207-209, Taylor & Francis Books.
Pentecost, A. (2005). Travertine. Springer-Verlag Berlin, Heidelberg. http://link.springer.com/book/10.1007/1-4020-3606-X, 11.03.2014.
Polat, S. (2011). Türkiye’de traverten oluşumu, yayılış alanı ve korunması. Marmara Coğrafya Dergisi 23, 389-428.
Sayhan, H. (2005). Aktif fay hatları boyunca gelişen traverten konilerine Kırşehir’den bir örnek. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi 6/2, 115-132.
Uzun, S. (1990). Kağızman ve Çevresinin Fiziki Coğrafyası. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış doktora tezi. Erzurum.
Weijermars, R., Mulder-Blanken, C. W. ve Wiegers, J. (1986). Growth rate observation from the moss-built Checa travertine terrace, central Spain. Geological Magazine 123, 279-286.
www.maps.google.com, 20.02.2014.