ICSID Hakem Kararlarında “Yol Ayrımı” (“Fork in the Road”) Kayıtları

İki taraflı yatırım anlaşmalarında sıklıkla yer verilen hükümlerden biri yatırımcıya ev sahibi devlet mahkemelerinde dava açmak veya tahkime başvurmak konusunda bağlayıcı bir seçim imkânı tanıyan “yol ayrımı (fork in the road)” kayıtlarıdır. Söz konusu kayıtlar yatırım anlaşmalarından doğabilecek uyuşmazlıkların çözüm yöntemleri arasındaki ilişkiyi düzenlemelerinin yanı sıra, aynı uyuşmazlığın farklı yargı mercileri önüne getirilmesinden doğacak paralel yargılama sorununa karşı da bir araç olarak görülmektedir. Uygulamada yol ayrımı kayıtlarına ilişkin temel sorun, davacının ulusal mahkemede herhangi bir dava açmış olmasının, söz konusu kayıtta düzenlenen seçimlik hakkını kullanmış olduğu anlamına gelip gelmediğidir. Çalışmada, bu sorun Devletler ve Diğer Devletlerin Vatandaşları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Hakkında Sözleşme ile kurulan Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkez (International Centre for the Settlement of Investment Disputes (ICSID)) bünyesinde verilen hakem kararlarıyla sınırlı olarak ele alınmış ve söz konusu kararlarda benimsenen temel yaklaşımların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, konu, iki farklı yaklaşımı temsil eden 2001 tarihli Alex Genin, Eastern Credit Limited, Inc. and A.S. Baltoil Genin v Republic of Estonia ve 2009 tarihli Pantechniki S.A. Contractors & Engineers (Greece) v Republic of Albania kararları çerçevesinde ele alınmış ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yol ayrımı kayıtları, Paralel yargılamalar, ICSID, İki taraflı yatırım anlaşmaları, Yatırım tahkimi

The Fork in the Road Clauses in ICSID Arbitral Awards

The fork-in-the-road clauses in bilateral investment treaties provide for a right for the plaintiff to apply to the national courts of the host state or to arbitration as regards disputes arising from such treaties. However under such clauses, by initiating proceedings before the court or tribunal the plaintiff makes an irrevocable choice, thus, once one of the dispute resolution mechanisms is initiated by the plaintiff, then he is bound by his choice. As such the fork-in-the-road clauses not only regulate the relationship between different methods of dispute resolution but are also accepted as a tool against parallel proceedings that may arise from taking the same action before different courts and tribunals. In fact the main question is whether the plaintiff must be deemed to have exercised his choice under such a clause by bringing any action before the courts of the host state. This paper aims to determine the answers to this question as regards decisions given by International Centre for the Settlement of Investment Disputes (ICSID) arbitral tribunals. In this regard decisions of Alex Genin, Eastern Credit Limited, Inc. and A.S. Baltoil Genin v Republic of Estonia of 2001 and Pantechniki S.A. Contractors & Engineers (Greece) v Republic of Albania of 2009 shall be explained and discussed as the main examples of two different approaches.

Keywords:

Fork in the road clauses, Parallel proceedings, ICSID, Bilateral investment treaties, Investment arbitration,

PDF

___

Ataman Figanmeşe İ, ‘Manufacturing Consent to Investment Treaty Arbitration by Means of the Notion “Arbitration Without Privity”’ (2011) Annales de la Faculte de Droit dIstanbul 187-201.
Aydoğmuş Y, ‘İki Taraflı Yatırım Anlaşmalarındaki En Ziyade Müsaadeye Mazhar Millet Kaydına İstinaden ICSID’e Başvuru İmkânı’ (2009) 29 Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 21-84.
Baklacı P, Uluslararası Yatırım Hukukunda En Çok Gözetilen Ulus Muamelesi (Beta 2010).
Bayraktaroğlu Özçelik G, Milletlerarası Usûl Hukukunda Paralel Davalar (Yetkin 2016).
Çal S, Uluslararası Yatırım Tahkimi ve Kamu Hukuku İlişkisi (Seçkin 2009).
Dimsey M, The Resolution of International Investment Disputes- Challenges and Solutions (Eleven 2008).
Ekşi N, ‘Milletlerarası Tahkimde Paralel Yargılamalar (Parallel Litigation)’ (2013) 2(2) Legal Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi 15-51.
Fontanelli F, Jurisdiction and Admissibility in Investment Arbitration- The Practice and the Theory (Brill 2017).
Giray F K, Milletlerarası Yatırım Tahkiminde Kamulaştırmadan Doğan Tazminat ve Tazminatın Hesaplanmasında Kullanılan Yöntemler (Beta 2013).
Giray F K, ‘Türkiye’nin Taraf Olduğu İki Taraflı Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmalarında Öngörülen İhtilaf Çözüm Yolları’ (1999) 1 Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 217-228.
Lee S and Phua M, ‘Supervision y Control v Costa Rica: Developing the Pantechniki v Albania Standard for ‘Fork in the Road’ Provisions in Investment Treaties’ (2019) 34(1) ICSID Review 203- 223.
Marshall F, ‘Risks for Host States of the Entwining of Investment Treaty and Contract Claims: Dispute Resolution Clauses, Umbrella Clauses, and Forks-in-the-Road’ (2009) Erişim Tarihi 6 July 2019.
Marshall F, ‘Commentary: Pantechniki v Albania decision offers pragmatic approach to interpreting fork-in-the-road clauses’ (2009) Erişim Tarihi 6 July 2019.
McLachlan C, Lis Pendens in International Litigation (Brill 2009).
McLachlan C, Shore L and Weiniger M, International Investment Arbitration: Substantive Principles (Oxford 2017). Petsche M A, ‘The Fork in the Road Revisited: An Attempt to Overcome the Clash Between Formalistic and Pragmatic Approaches’ (2019) 18(2) Washington University Global Studies Law Review 391- 428.
Pohl J, Mashigo K and Nohen A, ‘Dispute Settlement Provisions in International Investment Agreements: A Large Sample Survey’, OECD Working Papers on International Investment (2012) 2 Erişim Tarihi 6 July 2019.
Schreuer C, ‘Travelling the BIT Route of Waiting Periods, Umbrella Clauses and Forks in the Road’ (2004) 5 The Journal of World Investment and Trade 231-256.
Steven LA, ‘Two Roads- Two Tribunals: Recent “Fork-in-the- Road” Interpretations’ (2009) Erişim Tarihi 6 July 2019.
Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yöntemleri (5th edn, 2013 Beta).
Tiryakioğlu B, Doğrudan Yatırımların Uluslararası Hukukta Korunması (Dayınlarlı 2003).
Wehland H, The Coordination of Multiple Proceedings in Investment Treaty Arbitration (Oxford 2013).
Wang G, International Investment Law: A Chinese Perspective (Routledge 2014). Erişim Tarihi 6 July 2019. ‘Fork-in-the-road Provisions in Investment Treaties’, Erişim Tarihi 6 July 2019.