Kültürel Etkinlikler Aktörü Olarak Yeni Orta Sınıf ve Soylulaştırma İlişkisi Üzerine Bir Tartışma

Bu makalede soylulaştırma (gentrification) sürecinin kültürel aktörleri olarak kabul edilen yeni orta sınıfın (YOS) sürece etkisi ve bu etki bağlamında ortaya çıkan ilişki üzerine bir tartışma amaçlanmıştır. Tartışmanın temel dayanağını; YOS’ın soylulaştırma sürecine etkileri ve kafeler üzerinden YOS’ın mekânsal kurguları ve özelliklerinin neler olduğu oluşturmaktadır. YOS ve soylulaştırma arasındaki ilişki, Balat kafeleri ekseninde ele alınmıştır. Çalışma metodolojik olarak 2013-2015 yıllarını kapsayan ve katılımcı gözleme dayanan saha notları ile yarı yapılandırılmış mülakatları kapsamaktadır. Teori ve saha eksenli kurgulanan tartışmanın özgünlüğü; soylulaştırma sürecinin gündelik hayatın bir parçası olan kafeler ve YOS üzerinden ele alınmış olmasıdır. Mevcut veriler ışığında çalışmada şu üç nokta tespit edilmiştir: İlki sahada farklı şekillerde kurgulanan nostalji vurgusu; kafe dekorasyonlarındaki retro ve vintage tercihi, ekonomi politik ve kültürel politik söylem olarak nostaljinin yükseltilmesi ikinci olarak komşuluk ilişkisinde rahatsız etmeme ve kendi gibilerle vakit geçirme ilkelerine dayanan ayrım ve son olarak da kafelerin açıldığı yerler de dahil olmak üzere soylulaştırma sürecinin belirli sokak ve caddelerle sınırlı kalması diğer bir ifade ile spesifik soylulaştırma olgusudur.
Anahtar Kelimeler:

Soylulaştırma, Balat

A DEBATE ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE NEW MIDDLE CLASS AS AN ACTOR OF CULTURAL ACTIVITIES AND GENTRIFICATION

In this article, it is intended to open up a discussion on influence of the new middle class, who is accepted as actor of gentrification process, on it, and the relation emerged within this context of the influence. Influence of the new middle class over gentrification and ascribing its spatial set-up and features through coffee shops form the very basis of the discussion. The relation between the new middle class and gentrification is addressed on the basis of coffee shops in Balat. The study, methodologically, covers field notes and semi-structured interviews which are based on participant observation between 2013- 2015. Genuinity of the discussion, structured on both theoretical and field research basis, stems from the fact that it is addressed through coffee shops which are part of gentrification process in daily life, and the new middle class. In the light of existing findings three points revealed in the study are as it follows: the first, emphasis on nostalgia designed in different ways, preference of retro and vintage styles in coffeeshop decorations, exalting nostalgia as political economic and cultural politic discourse; the second, the difference based on principles of not-bothering and spending time with equivalents; and the last one, limitation of gentrification process within specific streets and roads, including those in which coffee shops are situated, or, in other words, the phenomenon of specific gentrification. 

___

  • Altıntaş, S. (2014). “Balat Tanıklığında Bir Semt Pazarı Monografisi”. Doğu Batı: Şehir Yazıları I, sayı 67, 115- 133.
  • Behar, D. ve İslam, T. (Der.) (2006). İstanbul’da “Soylulaştırma”: Eski Kentin Yeni Sakinleri. İstanbul: Bilgi Ü.
  • Benjamin, W. (2014). Pasajlar (s. 87-107) (A. Cemal, Çev.). İstanbul: YKY.
  • Doğuç, S. (2005). Yeni Orta Sınıfların Gözünden Zenginlik ve Yoksulluk. Toplum ve Bilim, (104), 73-91.
  • Emeksiz, A. (2010). “İstanbul Kahvehaneleri”. Karaların ve Denizlerin Sultanı İstanbul içinde (Cilt II, s. 123-139). İstanbul: YKY.
  • Ergün, N. (2006). Gentrification Kuramlarının İstanbul’da Uygulanabilirliği. D. Behar, T. İslam (Der.), İstanbul’da “Soylulaştırma”: Eski Kentin Yeni Sakinleri içinde (s. 15-29). İstanbul: Bilgi Ü.
  • Fatih Bld, AB, UNESCO Dünya Mirası Merkezi ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü (1998). Balat ve Fener Semtlerinin Rehabilitasyonu (İstanbul Tarihi Yarımadası).