Şadan ÇALIŞKAN, Mustafa KARABACAK, Oytun MEÇİK

Türkiye’de Uzun Dönemde Eğitim ve Sağlık Harcamaları ile Ekonomik Büyüme İlişkisi

Bu çalışmada, eğitim harcamaları ve sağlık-sosyal hizmet harcamaları ile GSYH arasındaki uzun dönem ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. 1998Q1-2016Q2 dönemi verileri çoklu yapısal kırılmaları dikkate alan Maki (2012) eşbütünleşme testi ile incelenmiştir. Bu doğrultuda, öncelikle Kapetanios (2005)’da geliştirilen ve çoklu yapısal kırılmaya izin veren birim kök testi uygulanmıştır. Eşbütünleşme eşitliğinde yer alan tüm değişkenler istatistiksel olarak anlamlı ve işaretleri de beklentilerle uyumludur. FMOLS yöntemiyle tahmin edilen eşbütünleşme eşitliği; eğitim harcamalarındaki %1’lik değişimin GSYH üzerinde %0,51’lik bir artışa neden olduğunu ve sağlık-sosyal hizmet harcamalarındaki %1’lik artışın ise GSYH üzerinde %0.36’lık bir artışa neden olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Eğitim Harcamaları, Sağlık Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Türkiye

The Relationship between Education & Health Expenditures and Economic Growth in the Long Run in Turkey

In this study, it is aimed to examine the long term relationship among education expenditures, health-social services expenditures and GDP. 1998Q1-2016Q2 period was examined by a unit root test allowing multiple structural breaks that developed by Kapetanios (2005) and Maki (2012) cointegration test that considers multiple structural breaks. According to results of cointegration test, there is a long-run relationship between variables. And estimated cointegration equation by FMOLS method shows that; all variables in the cointegration equation are statistically significant and the signs of the variables are in line with expectations. In regard to FMOLS estimation; a 1% change in education expenditures cause a 0.51% increase in GDP, and a 1% increase in health-social services expenditures cause a 0.36% increase in GDP.

Keywords:

Education Expenditures, Health Expenditures, Economic Growth, Turkey,

PDF

___

ACEMOĞLU, D., ROBINSON, J. A. (2013), Ulusların Düşüşü, (Çev. F. R. Velioğlu), Doğan Kitap, İstanbul.
AFŞAR, M. (2009), “Türkiye’de Eğitim Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Anadolu Üniversitesi SBS Dergisi, 9(1), 85-98.
AKÇACI, T. (2013), “Eğitim Harcamalarının İktisadi Büyümeye Etkisi”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(5), 65-79.
ARSLAN, İ., EREN, M. V., KAYNAK, S. (2016), “Sağlık ile Kalkınma Arasındaki İlişkinin Asimetrik Nedensellik Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2), 287-310.
BAŞAR, S., KÜNÜ, S., BOZMA, G. (2016), “Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 189-204.
BOZKURT, C. (2015), “Türkiye’de Bilgi-İletişim, Eğitim, Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Ampirik Bir Yaklaşım”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2), 45-56.
ÇALIŞKAN, Ş., KARABACAK, M., MEÇİK, O. (2013), “Türkiye’de Eğitim-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1923-2011 (Kantitatif Bir Yaklaşım)”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 29-48.
ÇALIŞKAN, Ş., KARABACAK, M., MEÇİK, O. (2013), “Türkiye’de Sağlık-Ekonomik Büyüme İlişkisi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 29-48.
ÇOBAN, O. (2004), “Beşeri Sermayenin İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 30, 131-142.
DEMİR, G., DEMİR YILMAZ, A. (2016), “Türkiye ve BRICS Ülkelerinde Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Granger Nedensellik Analiz”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 1-21.
DEMİR, O., ÜZÜMCÜ, A., DURAN, S. (2006), “İçsel Büyümede İçselleşme Süreçleri: Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 27-46.
DOĞRUL, N. (2009), “Gelir Seviyeleri Farklı İllerde Eğitimin Ekonomik Büyümeye Etkisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 259-267.
ERCAN, H. (2017), “Eğitim Şart. Neden Şart?”, İktisat ve Toplum, 75, 14-19.
ERDOĞAN, S., YILDIRIM, D. Ç. (2009), “Türkiye’de Eğitim – İktisadi Büyüme İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, IV(II), 11-22.
ERİÇOK, R. E., YILANCI, V. (2013), “Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1), 87-101.
GREGORY, A. W., HANSEN, B. E. (1996), “Residual-Based Tests for Cointegration in Models with Regime Shifts”, Journal of Economomics, 70, 99-126.
HART, B., RISLEY, T. R. (2003), “The Early Catastrophe: The 30 Million Word Gap by Age 3”, American Educator, Spring, 4-9.
İLKKARACAN, İ., KİM. K., KAYA, T. (2015), The Impact of Public Investment in Social Care Services on Employment, Gender Equality, and Poverty: The Turkish Case, İTÜ BMT-KAUM, İstanbul.
JOHANSEN, S., JUSELIUS, K. (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration–with Applications to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169–210.
KAPETANIOS, G. (2005), “Unit-Root Testing against the Alternative Hypothesis of Up to m Structural Breaks”, Journal of Time Series Analysis, 26(1), 123-133.
KAR, M., TABAN, S. (2003), “Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(3), 159-175.
KÖKSEL TAN, B., MERTER, M., ÖZDEMİR, Z. A. (2010), “Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye, 1969-2003”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 25-39.
LUMSDAINE, R. L., PAPELL, D. (1997), “Multiple Trend Breaks and the Unit-Root Hypothesis”, The Review of Economics and Statistics, 79(2), 212-218.
MAKI, D. (2012), “Tests for Cointegration Allowing for an Unknown Number of Breaks”, Economic Modelling, 29, 2011–2015.
MERCAN, M. (2013), “The Relationship between Education Expenditure and Economic Growth in Turkey: Bounds Testing Approach”, European Academic Research, I(6), 1155-1172.
MERCAN, M., SEZER, S. (2014), “The Effect of Education Expenditure on Economic Growth: The Case of Turkey”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 109(0), 925-930.
OECD (2017), “Health Expenditure Indicators”, http://stats.oecd.org/ (14.07.2017)
OECD (2016a), Education at a Glance 2016: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris.
OECD (2016b), Skills Matter: Further Results from the Survey of Adult Skills, OECD Skills Studies, OECD Publishing, Paris.
ÖZLALE, Ü. (2012), Eğitim ve Sağlık Politikalarının Tasarruf Üzerindeki Etkileri, Tartışma Metni 2012/112, Türkiye Ekonomi Kurumu.
ÖZŞAHİN, Ş., KARAÇOR, Z. (2013), “Ekonomik Büyümenin Belirleyicilerinden Biri Olarak Beşeri Sermaye: Yükseköğrenimin Türkiye Ekonomisi İçin Önemi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 148-162.
PAMUK, M., BEKTAŞ, H. (2014), “Türkiye’de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 77-90.
PAMUK, Ş. (2014), Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi: Büyüme, Kurumlar ve Bölüşüm, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
SELİM, S., PURTAŞ, Y., UYSAL, D. (2014a), “G-20 Ülkelerinde Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 93-102.
SELİM, S., UYSAL, D., ERYİĞİT, P. (2014b), “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13-24.
SEN, A. (2003), “On Unit-Root Tests When The Alternative is a Trend-Break Stationary Process”, Journal of Business and Economics Statistics, 21(1), 174–184.
ŞİRİN, S. R. (2017), Bir Türkiye Hayali, Doğan Kitap, İstanbul.
ŞİRİN, S. R. (2015), Yol Ayrımındaki Türkiye: Ya Özgürlük Ya Sefalet!, Doğan Kitap, İstanbul.
ŞİRİN, S., VATANARTIRAN, S. (2014), PISA 2012 Değerlendirmesi: Türkiye İçin Veriye Dayalı Eğitim Reformu Önerileri, Yayın No: TÜSİAD-T/2014-02/549, İstanbul.
YAKIŞIK, H., ÇETİN, A. (2014), “Eğitim, Sağlık ve Teknoloji Düzeyinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Test Yaklaşımı”, Sosyoekonomi, 1, 169-186.
YILDIRIM H. H. (2013), Türkiye Sağlık Sistemi: Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu. SASAM, Sağlık-Sen Yayınları, Ankara.
YURTKURAN, S., TERZİ, H. (2015), “Does Education Affect Economic Growth in Turkey? A Causality Analysis”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 19-38.
ZIVOT, E., ANDREWS, D. W. K. (1992), “Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, 10, 251-270.
http://evds.tcmb.gov.tr/ (12.3.2017).
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/04/20120411-8.htm, (20.7.2017).