Havayolu Taşımacılığında Hizmet Kalitesinin AHP ve TOPSİS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi

Son yıllarda havayolu sektöründe yaşanan yoğun rekabet ve müşteri beklentilerinin sürekli artmasına bağlı olarak, havayolu firmaları hizmet kalitesine daha fazla önem vermeye başlamışlardır. Bu nedenle havayolu taşımacılığında hizmet kalitesinin değerlendirilmesi kritik bir önem taşımaktadır. Bu çalışmada, havayolu yolcu taşımacılığında hizmet kalitesini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin belirlemesi ve seçilen üç havayolu firmasının hizmet kalitesinin AHP-TOPSİS yöntemleriyle değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Havayolu firmaları belirlenirken Samsun’da en çok kullanılan üç firma (A, B, C) anket yoluyla tespit edilmiştir. Çalışmanın örneklemini, Samsun ilinde her üç firmadan da havayolu taşımacılığı hizmeti satın alan 150 müşteri oluşturmaktadır. Çalışmada, havayolu yolcu taşımacılığında hizmet kalitesini değerlendirmek için Chang ve Yeh (2001) tarafından geliştirilen beş faktör (uçağın içinin rahatlığı, uçak çalışanları, hizmetin güvenilirliği, hizmetin uygunluğu ve olağandışı koşullarda yapılam işlemler) tarafından yansıtılan on beş hizmet özelliği ele alınmıştır. Çalışmanın sonucunda uçağın içinin rahatlığı en önemli hizmet kalitesi boyutu ve A firmasının en yüksek hizmet performansına sahip olduğu belirlenmiştir. A firması hizmet kalitesi önem skorları sıralamasında uçak çalışanları boyutu bakımından diğer firmalara göre daha düşük değere sahip bulunmuştur. Bu sonuç dikkate alındığında, A firmasının sahip olduğu kurum imajının bir unsuru olarak bu boyutun en fazla iyileştirilmeye ihtiyaç duyulduğu hizmet kalitesi boyutu olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, firma yöneticileri öncelikle çalışanlarının bu yöndeki eksikliklerini gidermeye öncelik vermelidir.

Assessment of Service Quality of Airline Industry Using AHP and TOPSIS Methods

There has been a steady increase in competition and customer expectations in the airline industry in recent years, and therefore, airlines have begun to pay more attention to service quality, which should, therefore, be assessed. The aim of this study was to prioritize factors affecting the service quality of the airline industry. To this end, the service quality of three airlines was determined using AHP and TOPSIS methods. Three airlines (A, B, C) were selected using a questionnaire. Study sample consisted of 150 customers of these three airline companies in Samsun. A model developed by Chang and Yeh (2001) was used. The model consists of five factors (cabin comfort, courtesy of crew, reliable service, convenient service, crew’s approach to unexpected situations) describing fifteen service dimensions. Results show that cabin comfort is the most important service quality factor and that A has the best service performance. Of the three airlines, A, however, has the lowest “courtesy of crew” score, indicating that the company should focus on improving this aspect to maintain its public image. The managers should, therefore, prioritize the training of their employees in this respect

___

Ada, E., Savaşçı, İ., Aracıoğlu, B., Ventura, K. ve Kazançoğlu, Y. (2005). Havayolu ve Karayolu Taşımacılığıda Algılanan Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 20 (228), 42-53

Alkoç, H. (2004). Havayolu İşletmelerinin Hizmet Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Pilot Araştırma: Türk Hava Yolları Uygulaması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

An, M. & Noh, Y. (2009). Airline Customer Satisfaction and Loyalty: Impact of in Flight Service Quality, Service Business, 3(3), 293-307.

Asoğlu, İ. ve Eren, T. (2018). AHS, TOPSIS, PROMETHEE Yöntemleri ile Bir İşletme için Kargo Şirketi Seçimi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 102-122

Ataman, G., Behram Kartaltepe, N. & Eşgi, S. (2011). Measuring the Service Quality in Business Air Travel Market by Using Servqual Model and A Research on ‘Business Class’ Passengers of Turkish Airlines, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 73-87.

Aydın, K. ve Yıldırım,S. (2012). Service Quality in Airlinebusinesses: A Research on THY. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 35–49

Baynal, K., Alkan, A. ve İbik, Ö. A. (2007). Rekabet Ortamında Hizmet Kalitesinin Önemi ve Bir Havayolu İşletmesinde Hizmet Kalitesinin Gerçekleştirilmesine Yönelik Bir Uygulama. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği 27.Ulusal Kongresi Bildiriler Kitabı, İzmir, ss. 426-431

Bozorgi, M. M. (2006). Measuring Service Quality in The Airline Using Servqual Model- Case of IAA, Lulea University of Technology Master Thesis, Sweden.

Chandran, B., Golden, B. & Wasil, E. (2005). ‘’Linear Programming Models for Estimating Weights İn The Analytic Hierarchy Process’’, Computers & Operations Research, 32(9), 2235-2254.

Cheng, E.W.L. & Li, H. (2001). “Analytic Hierarchy Process: An Approach to Determine Measures For Business Performance”, Measuring Business Excellence, 5(3), 30-37.

Cheng, E.W.L., Li, H. & Ho, D.C.K. (2002). “Analytic Hierarchy Process (AHP)”, A Defective tool When Used Improperly” Measuring Business Exellence, 6(4), 33-37.

Çelikkol, E. S., Uçkun, C. G., Tekin, V. N. ve Çelikkol Ş. (2012). A Research on Factors that Have Effect on Satisfaction and Preferences of Customers with Regard to Airline Transport within Domestic Flights in Turkey, İşletme Araştırma Dergisi, 4 (3), 70-81.

Doganis, R. (1991). Flying Off Course, The Economics of International Airlines, Routledge, London

Ecer, F. ve Küçük, O. (2008). “Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 355-369.

Gilbert, D. & Wong, R. K.C. (2003). Passenger Expectations and Airline Services: A Hong Kong Based Study, Tourism Management, 24(5), 519-532.

Hatiopoğlu, S. ve Işık, E.S. (2015). Havayolu Ulaşımında Hizmet Kalitesinin Ölçülmesi: İç Hatlarda Bir Uygulama, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 293-312

İbik, Ö. A. (2006). Rekabet Ortamında Hizmet Kalitesinin Önemi ve Bir Havayolu İşletmesinde Hizmet Kalitesinin Gerçekleştirilmesine Yönelik Bir Uygulama, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.

Kalthom, A., Jan, M. T. & Noor Hazilah, A. M. (2012). A Structural Equatıon Modelling Approach to Validate the Dimensions of Servperf in Airline İndustry of Malaysia, International Journal of Engineering and Management Sciences, 3(2), 134-141.

Kuruüzüm, A. ve Atsan, N. (2001). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1(1), 83-105.

Küçük Çırpın, B., Kurt, D. (2016). Havayolu Taşımacılığında Hizmet Kalitesi Ölçümü, Journal of Transportation and Logistics, 1(1), 83-98

Mahmoodzadeh, S., Shahrabi, J., Pariazar, M. & Zaeri, M. S. (2007). “Project Selection by Using Fuzzy AHP and TOPSIS Technique”, International Journal of Humanities and Social Sciences, 1(3), 135-140.

O’Brien, L. & Jones, C. (1995). “Do Rewards Really Create Loyalty?” Harvard Business Review, 73(3), 75-82

Okumuş, A. ve Asil, H. (2007). Havayolu Taşımacılığında Yerli ve Yabancı Yolcuların Memnuniyet Düzeylerine Göre Beklentilerinin İncelenmesi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 152-175

Olson, D.L. (2004). “Comparison of Weights in TOPSIS Models”, Pergamon Mathematical and Computer Modelling, 40(10), 721-727

Önüt, S., Akbaş, S. ve Yılmaz, G. (2008). Türkiye’deki Yurtiçi Havayolu Firmalarının Hizmet Kalitesinin Karşılaştırılması, Sigma, 25(4), 349-358.

Özdemir, M. (2015). Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, (Ed. Bahadır Fatih Yıldırım & Emrah Önder), Dora Basım Yayın Dağıtım, Bursa: 133-146

Pakdil, F. ve Aydın, Ö. (2007). Expectations and Perceptions in Airlines Services: An Analysis Using Weighted SERVQUAL Scores. Journal of Air Transport Management, 13(4), 229-237.

Pekkaya, M. ve Akıllı, F. (2013). Hava Yolu Hizmet Kalitesinin SERVPERF-SERVQUAL Ölçeği ile Değerlendirmesi ve İstatistiksel Analizi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 75-96.

Rao, R.V. (2008). “Evaluation of Environmentally Conscious Manufacturing Programs Using Multiple Attribute Decision-Making Methods”, Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers - Part B - Engineering Manufacture, 222(3), 441-451.

Saaty, T. L. (1980). The Analytic Hierarchy Process. New York: McGraw-Hill.

Saaty, T.L. (1986). “Axiomatic Foundation of the Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 32(7), 841-855.

Sukı, N. M. (2014). Passenger Satisfaction with Airline Service Quality in Malaysia: A Structural Equation Modeling Approach. Research in Transportation Business & Management, 10, 26-32.

Şahin, A. ve Şen, S. (2017). Hizmet Kalitesinin Müşteri Memnuniyeti Üzerine Etkisi The Effects Of Servıce Qualıty On Customer Satısfactıon, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 1176-1184.

Ustasüleyman, T. (2009). “Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHS-TOPSIS Yöntemi”. Bankacılar Dergisi, (69), 33-43.

Yang, J. & Lee, H. (1997). “An AHP Decision Model for Facility Location Selection”, Facilities, 15(9-10), 241-254.

Yaralıoğlu, K. (2001). Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Prosesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 16(1), 129-142.

Yurdakul, M. & İç, Y. T. ( 2005). “Development of a Performance Measurement Model for Manufacturing Companies Using the AHP and TOPSIS Approaches”, International Journal of Production Research, 43(21), 4609-4641.

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-7423
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Yayıncı: Gümüşhane Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Üniversite Tercihlerinde Prestij, Deneyim ve Kulaktan Kulağa İletişimin Etkisi

Emel YILDIZ, Mahmut KOÇAN

Sürdürülebilir Turizm Bağlamında Her Şey Dahil Sistemin Mutfak Şefleri Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi

Suat AKYÜREK, Onur KIZILCIK, Doğan KUTUKIZ

Kıyı Müdahalelerinin Tarihi Kıyı Yapıları ve Turizmin Sürdürülebilirliğine Etkileri: Trabzon Örneği

Coşkun ERÜZ, Yaşar Selçuk ERBAŞ, Dursun YÜCEL

Yiyecek İçecek İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Servqual İle Ölçülmesi: Bir Alan Araştırması

Ahmet KURTARAN, Melike KURTARAN ÇELİK, Fegan MUTLU

Konya İlinde Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Kültürel Mirasın Korunması ve Kullanımına Yönelik Yerel Halkın Görüşleri

Erkan GÜNEŞ, Yeliz PEKERŞEN, Hatice Ferhan NİZAMLIOĞLU, Recep Tayyip ÜNÜVAR

Bağımsız Denetim Kalitesinin Muhasebe İhtiyatlılığı Üzerindeki Etkisi: BİST’te Bir Araştırma

Selim CENGİZ

Havayolu Taşımacılığında Hizmet Kalitesinin AHP ve TOPSİS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi

Derya ÖZTÜRK, Ebru ONURLUBAŞ

İklim Değişikliğinin Turizme Etkisini Belirlemeye Yönelik Hazırlanan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Profili

Eray POLAT, Ertuğrul DÜZGÜN, Mehmet YEŞİLTAŞ

Turist Rehberlerinin Yaşadıkları Deneyimlere Göre Doğu Karadeniz Bölgesi Yayla Turizminin Değerlendirilmesi

Fazıl KAYA, Sema KÜÇÜKALİ, İsmail KIZILIRMAK

Giresun İlinin Ekoturizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi

Mehmet Mert PASLI, Nazik ÇELİKKANAT PASLI