Geçmişten Günümüze Orta Asya Klan Politikası, Elit Klanlar, Rejim Değişimi ve Klan Dengesi

Bu çalışmada Orta Asya politikasında rejim geçişleri boyunca otoriter rejimlere yol açan seçkin klanlar ve klan dengesi gibi sosyal değişkenler arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. Orta Asya politikası, Sovyet eğitimli seçkin klanlar tarafından hakim olunmaya devam etse ve onların Sovyet mirasından ağır bir biçimde etkilense de, seçkin klanlar ve klan dengesi vasıtasıyla, yüz yıl önce Büyük Britanya ve Rusya arasında oynanan “Büyük Oyun”, bugünlerde “Yeni Büyük Oyun” olarak Rusya ve ABD arasında oynanmaya başlamıştır. Orta Asya’nın yenice özgürlüklerini kazanan devletleri az ya da çok seçkin klanlara dayanan otoriter yapılı devletler haline gelmişlerdir. Neden bunlardan bazıları onca demokratik girişimde bulunmasına rağmen tümü otoriter hükümetlere sahiptir? Literatürde sınırlı kaynak bulunsa da, bu çalışma yeterli bir literatür gözden geçirmesine dayanarak Orta Asya’daki rejim geçişleri ilişkisini aydınlatmaya çalışmakta ve bölge demokratikleşmesinin önündeki bir engel olarak seçkin-klanların bu sürece olan etkilerini ortaya koyma gayreti içinde bulunmaktadır. Orta Asya devletlerinde demokrasinin tek parametresi parlamento seçimleridir ve bunun temel nedeni de otoriter seçkin klanların politikanın tam merkezinde yer alıyor olmasıdır.”Böl ve Yönet Siyasası” şimdilerde “Böl, (Klanları) Dengele ve Yönet” politikası haline gelmiştir. Çünkü klan çatışmaları ve oluşan klan dengesi büyük güçlerin küçük kuvvetlerle iç politikaya müdahele etmesine imkan tanımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Orta Asya, Otoriterleşme, Seçkin Klanizmi, Rejim Geçişi, Klan Dengesi

From Past to Present Central Asian Clan Politics, Elite-Clans, Regime Transmission and Clans Equilibrium

In this study, it is searched that the relationship between some selected social variables such as elite-clans and clans equilibrium which leads to authoritarian regimes during the regime transmission in Central Asian politics. Although politics in Central Asia remains dominated by Soviet trained elite clans and heavily influenced by their Soviet legacies, nowadays “The New Great Game” has been played by Russia and USA instead of played a century ago by Russia and Great Britain via elite clans and clans equilibrium. The newly independent states of Central Asia more and less have an authoritarian nature of governments depend on elite-clans. Why they have an authoritarian government though some of them have tried such democratic attempts? Though its limitation to gain resources on it, this study identifies the relationships among elite-clans, authoritarian regime, foreign interference and regime transmission practices and examines the effects of these practices on their politics structure in there. The only indicator of democracy is parliamentary elections mainly due to authoritarian elite-clans take part in politics. “Divide and Rule Policy” nowadays become “Divide, Balance (Clans) and Rule Policy”. Because, clans conflict and clans equilibrium enable interference from strong outside powers to inner politics with a tenuous force.

Keywords:

Central Asia, Authoritarian, Elite-Clans, Regime Transmission, Clans’ Equilibrium.,

PDF

___

Akiner, S. (2002). Te Struggle for Identity ed. Jed.C.Snyder, Afer Empire: Te Emerging Geo- politics of Central Asia, Honolulu, Hawaii: Uni- versity Press of the Pacific.
Ateş, S. (2014). Amerika Birleşik Devletlerinde Özgür- lüklerin Sınırı Güvenlik Tehdidi Algılaması, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Yıl:14, Sayı:1, 14: s.17-36.
Aytmatov, C. (1995). Gün Olur Asra Bedel, Cengiz Aytmatov Serisi, Bütün Eserleri 5, İstanbul:Ötüken. Collins, K. (2002). Clans, Pacts and Politics in Central As ia, Journal of Democracy, Volume 13, Number 3, July 2002, Baltimore:Johns Hopkins University Press, pp. 137-152.
Collins, K. (2006). Clan Politics and Regime Transition in Central Asia, New York: Cambridge University Press.
Critchlow, J. (1991). Nationalism in Uzbekistan: A So - viet Republics Road to Sovereignty, San Francisco, Oxford: Boulder.
Darwin, J. (1999). An undeclared empire: Te British in the middle east, 191839, Te Journal of Imperi- al and Commonwealth History, Volume 27, Issue 2, 1999, Special Issue: Te Statecraf of British Impe - rialism pp. 159-176.
Gulette, D. (2007). Teories on Central Asian Facti- onalism: Te Debate in Political Science and Its Wider Implications. Central Asaian Survey, 2 (3), 373-387.
Hassan, D. H. (2007). Iraq: Tribal Structure, Social, and Po litical Activities, Congressional Report, 15 MAR 2007, DC: Library of Congress Washington DC Congressional Research Service, http://fpc.state. gov/documents/organization/81928.pdf (Erişim Tarihi: 13.10.2014).
Hopkirk, P. (2006). Te Great Game On Secret Service in High Asia, London: John Murray.
Kılavuz, İ. T. (2009). Political and Social Networks in Tajikistan and Uzbekistan: Clan, Region and Be - yond, Central Asian Survey, Vol. (28), No. (3), Sep- tember 2009, London: Routledge. p.323-334.
Kılıçbeyleroğlu, B. (2010). Türkiyenin orta Asya daki Türk Devletleri Politikası Üzerindeki Rus Politi- kasının Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Atılım Üniversitesi.
Kunysz, N. (2012). From Sultanism to Neopatrimoni- alism? Regionalism within Turkmenistan, Central Asian Survey, Vol. (31), No. (1), March 2012, Lon- don: Routledge. p.1-16.
Minbaeva, D. B. ve Muratbekova-Touron, M. (2013). C lanism: Definition and Implications for Human Resource Management, Management Internati- onal Review , Vol. 53, No. 1 , January 2013. (Eri- şim Tarihi:10 Kasım 2014). https://www.questia. com/library/journal/1G1-326658389/clanism- definition-and- implications-for-human-resource
Musaoğlu, N. (2009). Orta Asya Cumhuriyetlerinde Dil, Ulusal Kimlik ve Demokrasi, Trakya Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran 2009, Cilt (11), Sayı (1), s.261-273.
Roy, O. (2000). Te New Central Asia: Te Creation of Nations. New York: New York University Press. Ryabkow, M. (2008). Te North-South Cleavage and political Support in Kyrgyzstan, Central Asian Sur- vey, Vol. (27), Nos. (3-4), September-Decenber 2008, London:Routledge. p.301-316.
Sapmaz, A. (2008). Rusyanın Trans Kafasya Politi- kası ve Türkiyeye Etkileri, İstanbul: Ötüken Neşri- yat. ISBN: 9754376751
Saray, M. (1997). Doğu Türkistan Türkleri Tarihi 1(Ba şlangıcından 1878e Kadar), İstanbul:Kitabevi. Satpaev, D. (2007). An Analysis of the Internal Structu- re of Kazakhstans Political Elite and an Assessment of Political Risk Levels, Empire, Islam, and Politics in Central Eurasia , (Ed. Uyama Tomohiko), Tokya: Slavic Research Center (SRC), p.283-300. http:// mercury.ethz.ch/serviceengine/Files/ISN/108390/ ichaptersection_singledocument /8ce86fef-a7e8- 41c2-bda7-a6b88acbe9b6/en/11_satpaev.pdf (Eri- şim Tarihi: 23 Nisan 2014).
Schatz, E. (2004). Modern Clan Politics:Te Power of Blood in Kazakhistan and Beyond, Seattle, WA:Washington University Press.
Weber, M. (1978). Economy and Society:An outline of Interpretive Sociology. Ed. R. Guenther and C. Wit- tich. Berkeley:University of California Press.
Sims, P. (1996). Te Clan, Kentucky:Stain and Day. Starr, S. F. (2006). Clans, Authoritarian Rulers, and Parliaments in Central Asia, Central Asia-Caucasus Institute Silk Road Studies Program, A Joint Tran - satlantic Research and Policy Center Silk Road Pa - per, Massachusetts:John Hopkins University.
Tanay, Y. (2013). Güney Türkistan Afgan-Peştun Mil- liyetçiliğinin Kıskacındaki Güney Türkistan, Milli Cephe,24 Ekim 2013. http://www.millicephe.com/ yucel-tanay/112-guney-turkistan.html (Erişim Ta- rihi 20.08.2014.