Meslek Lisesi Tercihi Sürecinin Keşifsel Olarak İncelenmesi

Öz Meslek seçimi, kişinin hayatında yaptığı en önemliseçimlerden biridir. Seçimin önem derecesi, TürkiyeEğitim Sisteminde verilen meslek lisesi ya da genel liseyedevam etme tercihinde olduğu gibi karar vermeolgunluğuna erişme öncesinde yapıldığında daha daartmaktadır. Mezunlar kendi kararlarını verecek denlibüyümüş olmadıkları için eğitim sistemi tarafındanrehberlik hizmetinin sağlanması gerekir. Bu çalışmadaöğrencilerin kendilerine ait değerlendirme süreci,mesleklere ait bilgilerinin düzeyleri ve kayıt öncesindesağlanan rehberlik hizmetinin varlığına ilişkin sorularmeslek liselerinin kayıt döneminde derinlemesinegörüşme tekniği kullanılarak sorgulanmıştır. Görüşmelerdeöğrencilerin çoğunluğunun kendilerini tanımadığı,ilgi alanlarını bilmediği, tercihlerini ailelerinyönlendirmesine, aldıkları puanlara ve not ortalamasınagöre yapmakta oldukları ifade edilmiştir. Bu durumöğrencilerin kendileri için uygun olmayan bölümlerdeeğitim alması sonucunu doğurur. Öğrenciler tercih ettiklerimeslekler ile ilgili bilgi sahibi olmadıklarını vekayıt öncesinde yeterli rehberlik hizmeti almadıklarınıbelirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Meslek Seçimi, Mesleki Rehberlik, Meslek Lisesi

PDF

___

Alkan, C., Doğan H. ve Sezgin, İ. S. (1998). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları, İstanbul: Alkım Yayınları.
Arendt, H. (1998). The human condition (2. Baskı). Chicago: University of Chicago Press.
Arslan M. M. ve Kılıç Ç. (2000). Bazı Avrupa Ülkelerinde ve Türkiye’de Zorunlu Eğitimde Yönlendirme Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Milli Eğitim, Sayı 148, 2000, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/148/10.htm.
Ataklı, A. (2000). Students’ Expectations, Wishes and Preferences in the Secondary Education, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 26-34.
Avrupa Komisyonu (2013). Türkiye 2013 Yılı İlerleme Raporu, Komisyon Çalışma Dokümanı, http:// www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/ IlerlemeRaporlari/2013_ilerleme_raporu_tr.pdf
Aydagül B. (2006). Beceriler, Yeterlilikler ve Mesleki Eğitim: Politika Analizi ve Öneriler, Türkonfed, İstanbul.
Aypay, A. (2003). The tough choice at high school door: an investigation of the factors that lead students to general or vocational schools. International Journal of Vocational Development, 23, 517-527.
Bircan, İ. Akpınar A. ve Çevik, İ. (1998). 21’inci Yüzyıl Türkiye’sinde Çıraklık Eğitiminin Rolü, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu, Ankara.
Bowlby J. (1982). Attachment and Loss Vol. 1. Attachment, (2. Baskı), Basic Books, Newyork.
Bratcher, W. E. (1982). The Influence of the family on career selection: A family system’s perspective. Personnel and Guidence Journal, 61, 87-91.
Bright, J. E. H., Pryor, R. G. L., Wilkenfeld, S. ve Earl, J. (2005). The Role of Social Context and Serendipitous Events in Career Decision Making. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 5(1), 19-36.
Broadbent, R ve Cacciattolo, M (2012). Good practice in secondary school careers programs A case study of the approach of one inner city school. Education + Training, 54(2/3), 126-141.
Brown, D. (2007). Career Information, Career Counselling, and Career Development, (9. Baskı)., Pearson Education Inc., Boston.
Caner, A. ve Ökten C. (2010). Risk and career choice: Evidence from Turkey. Economics of Education Review, 29, 1060–1075.
Cenkseven-Önder, F., Kırdök, O. ve Işık, E. (2010). High School Students’ Career Decision-making Pattern Accross Parental Styles and Parental Attachment Levels. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 8(1) 263-280.
Chartrand, J. M. (1991). The evolution of trait-and- factor career counseling: A person x environment fit approach. Journal of Counseling & Development, 69(6), 518-524.
Demirel, M. (2010) İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Sınıf Rehberlik Programlarının Değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim, 35,156, 45-60
Douglas Low, K. S.; Yoon, M.; Roberts, B. W.; ve Rounds, J. (2005). The Stability of Vocational Interests From Early Adolescence to Middle Adulthood: A Quantitative Review of Longitudinal Studies. Psychological Bulletin, 131(5), 713-737. doi: 10.1037/0033-2909.131.5.713
Esbroeck, R. V., Tibos, K. ve Zaman M. (2005). A dynamic model of career choice development. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 5 5-18.
Eşme İ. (2007). “Mesleki ve Teknik Eğitimin Bugünkü Durumu ve Sorunlar” Uluslar arası Mesleki ve Teknik Eğitim Konferansı 15-16 Ocak 2007, Yükseköğretim Kurulu, Ankara.
Fontana, A ve Frey, J. H. (2005). The Interview From Neutral Stance to Political Involvement, Denzin, ve Lincoln D. (Ed), The Sage Handbook of Qualitative Research (3. Baskı) içinde, Thousand Oaks: Sage.
Gazioğlu-İşmen, A. E., Bekçi, B., Güler-Yavuz, Ç.,ve Çayırdağ, N. (2007). İstanbul ili özel ve devlet okullarında mesleki rehberlik çalışmalarına ilişkin durum saptaması. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 97-109.
Germenijs, V. ve Verschueren, K. (2007). High school students’ career decision-making process: Consequences for choice implementation in higher education. Journal of Vocational Behavior 70 223-241.
Kavka, G. (2000). Disability and the right to work. L. P. Franics ve A. Silvers (Ed.), Americans with Disabilities: Exploring Implications of The Law for Individuals and Institutions içinde 174–192, New York: Routledge.
Kesici, Ş. (2007). Middle School Students’ Guidance and Counselling Needs, Educational Sciences: Theory and Practice, 7(3), 1325-1349.
Krieshok, T. S., Black, M. D. ve McKay, R. A. (2009). Career Decision Making: The Limits of Rationality and The Abundance of Non-conscious Processes. Journal of Vocational Behavior, 75, 275-290.
Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı Kuramlar, Uygulamalar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Külahoğlu, Ş. (2007). The functionality of implemantation of vocational guidance regulation in elementary education World Conference on Educational Sciences: New Trends and Issues in Educational Sciences, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 1, Issue 1, 2009, Pages 2001–2006.
Lent, R. W. Ve Brown, S. D. (2006). Integrating person and situation perspectives on work satisfaction: A social-cognitive view. Journal of Vocational Behavior, 69, 236-247.
Milli Eğitim Bakanlığı. (1990), Ölçme ve Değerlendirme Sistemi Geliştirme 1: Ölçme ve Değerlendirme Sistemi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
_______(2008). Milli Eğitim Bakanlığı, 2009 Yılı Bütçe Raporu, Ankara.
_______(2010). Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim 2012-2013.
_______(2008). Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Tebliğler Dergisi: No:2552 Aralık.
Özcan, K. (2010). Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Finansman Harcamalar ve Maliyet, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
Roe, A. (1957). Early determinants of career choice. Journal of Counseling Psychology, 4, 212-217.
Seidman, I. (2006). Interviewing as Qualitative Research (3. Baskı), Teachers Colloge Press, New York.
Sharf, R. S. (2006). Applying Career Development Theory to Counselling (4. Baskı), Thomson, California.
Stringer, K. J. ve Kerpelman, J. L. (2010). Career Identity Development in College Students: Decision Making, Parental Support and Work Experience. International Journal of Theory and Research, 10, 181-200.
Şahin, İ. ve Fındık, T. (2008) Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitim: Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri TSA 12 issue 3, 65-86. http://perweb.firat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_35/35_65793.pdf
Torun, İ., Kaplan, M. ve Ergülen, A. (2008). Türk eğitim sisteminin başlıca sorunu: Verimlilik ve etkinlik. Milli Eğitim, 179, s.293-309.
Ültanır, E. (2005). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik (PDR) Mesleği ve Psikolojik Danışman Eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1),102-111.
Watts, A.G. ve Sultana, R. G. (2004). A Career Guidance Policies in 37 Countries: Contrasts and Common Themes. International Journal. for Educational and Vocational Guidance, 4, 105–122.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları, Ankara.