Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Ülkelerinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizi

Öz  Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü 1992 yılında Türkiye öncülüğünde kurulmuştur. On iki üyesi olan bu oluşumun temel amacı hem ekonomik hem de politik ilişkileri küresel ve bölgesel düzeyde artırmaktır. Enerji havzası ve koridoru üzerinde bulunan bu ülkelerde sanayi sektörünün temel girdilerinden biri olan enerji ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi uygulanacak enerji politikalarını da etkileyecektir. Bu çalışmada Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne üye ülkelerde ekonomik büyüme ile enerji tüketimi arasındaki ilişki panel nedensellik metoduyla analiz edilmiştir. Bu amaçla, Konya (2006) tarafından geliştirilen yatay kesit bağımlılığını ve modeldeki değişen varyanslı hata terimi durumlarını hesaba katan panel SUR nedensellik testi kullanılmıştır. Çalışmada Dünya Bankası veri tabanı WDI’dan elde edilen yıllık kişi başına reel GSYH ve kişi başına enerji tüketimi verileri kullanılmıştır. Veriler 1992-2011 yılları arasını kapsamaktadır. 

___

  • Afonso, A., Rault, C. (2009). Bootstrap Panel Granger-Causality between Government Budget and External Deficits for the EU. CESIFO Working Paper No. 2581. Erişim: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1360638.
  • Akarca, A.T., Long, T.V. (1980). On the Relationship between Energy and GDP: A Re-Examination. Journal of Energy Development. 5, 326–331.
  • Akkemik, K. A., Göksal, K. (2012). Energy Consumption - GDP Nexus: Heterogeneous Panel Causality Analysis. Energy Economics. 34, 865–873. doi:10.1016/j.eneco.2012.04.002.
  • Altinay, G., Karagöl, E. (2004). Structural Break, Unit Root, and the Causality between Energy Consumption and GDP In Turkey. Energy Economics, 26, 985–994. doi:10.1016/j.eneco.2004.07.001.
  • Apergis, N., Payne, J. E. (2009). Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from the Commonwealth of Independent States. Energy Economics, 31(5), 641 – 647. doi:10.1016/j.eneco.2009.01.011.
  • Ardıl, C. (2013). Türkiye - Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü: 1996-2012 Dönemi Dış Ticaret İlişkileri. International Conference on Eurasian Economies 2013. Erişim: http://www.eecon.info/papers/661.pdf.
  • Asafu-Adjaye, J. (2000). The Relationship between Energy Consumption, Energy Prices and Economic Growth: Time Series Evidence from Asian Developing Countries. Energy Economics, 22, 615–625. doi:10.1016/S0140-9883(00)00050-5.
  • Breusch, T., Pagan, A. (1980). The LM Test and its Application to Model Specification in Econometrics. Review of Economic Studies 47, 239–254.
  • Cowan, W. N., Chang, T., Inglesi-Lotz, R., Gupta, R. (2014). The Nexus of Electricity Consumption, Economic Growth and CO2 Emissions in the BRICS Countries. Energy Policy, 66, 359–368. Erişim: https://ideas.repec.org/p/pre/wpaper/201340.html.
  • Erkmenoğlu, F. (2001). Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) - Örgütünün Dünü, Bugünü ve Geleceği. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, II. Erişim: http://www.mfa.gov.tr/karadeniz-ekonomik-isbirlici-_kei_---orgutunun-dunu_-bugunu-ve-gelececi.tr.mfa.
  • Erol, U., Yu, E.S.H., (1987). On the Causal Relationship between Energy and Income for Industrialized Countries. Journal of Energy and Development 13, 113–122.
  • Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37, 424-438.
  • Hondroyiannis, G., Lolos, S., Papapetrou, E. (2002). Energy Consumption and Economic Growth: Assessing the Evidence from Greece. Energy Economics, 24, 319-336. doi:10.1016/S0140-9883(02)00006-3.
  • Jobert, T., Karanfil, F. (2007). Sectoral Energy Consumption by Source and Economic Growth in Turkey. Energy Policy, 35(11), 5447-5456. Erişim: http://ecomod.net/sites/default/files/document-conference/ecomod2007-energy/117.pdf.
  • Josheski, D., Magdinceva-Sopova, M., Sovreski, Z. (2014). Energy Consumption, Economic Development and Prices: Time Series Evidence in CESEE Countries. Comparative Political Economy: Regulation eJournal. Erişim: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2420112.
  • Kalyoncu, H., Gürsoy, F., Göcen, H. (2013). Causality Relationship between GDP and Energy Consumption in Georgia, Azerbaijan and Armenia. International Journal of Energy Economics and Policy, 3 (1), 111-117.
  • Karanfil, F. (2008). Energy Consumption and Economic Growth Revisited: Does the Size of Unrecorded Economy Matter?. Enrgy Policy, 36(8), 3029- 3035. doi:10.1016/j.enpol.2008.04.002.
  • Konya, L. (2006). Exports and Growth: Granger Causality Analysis on OECD Countries with a Panel Data Approach. Economic Modelling, 23, 978–992. doi:10.1016/j.econmod.2006.04.008.
  • Kraft, J., Kraft, A. (1978). On the Relationship between Energy and GNP. Journal of Energy Development, 3, 401-403.
  • Lee, C. C. (2005). Energy Consumption and GDP in Developing Countries: A Cointegrated Panel Analysis. Energy Economics, 27, 415–427. Erişim: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S014098830500023X.
  • Masih, A. M. M., Masih, R. (1996). Energy Consumption, Real Income and Temporal Causality: Results from a Multi-Country Study Based on Cointegration and Error-Correction Modeling Techniques, Energy Economics, 18 (3), 165-183.
  • Nachane, D.M., Nadkarni, N.M., Karnik, A.V., (1988). Co-integration and Causality Testing of the Energy GDP Relationship: A Cross-Country Study. Applied Economics, 20 (11), 1511–1531.
  • Nazlıoğlu S., Lebe F., Kayhan S. (2011). Nuclear Energy Consumption and Economic Growth in OECD Countries: Cross-Sectionally Dependent Heterogeneous Panel Causality Analysis. Energy Policy, 39, 6615–6621.
  • Öztürk, İ., Acaravcı, A. (2010). The Causal Relationship between Energy Consumption and GDP in Albania, Bulgaria, Hungary and Romania: Evidence from ARDL Bound Testing Approach. Applied Energy. 87, 1938–1943. Erişim: http://www.sciencedirect.com/ science/article/pii/S0306261909004383.
  • Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. IZA Discussion Paper 1240, Institute for the Study of Labor.
  • Pesaran, M.H., Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142, 50–93. doi:10.1016/j.jeconom.2007.05.010.
  • Śmiech, S., Papież, M. (2014). Energy Consumption and Economic Growth in the Light of Meeting the Targets of Energy Policy in the EU. 11th International Conference “European Energy Market”, Kraków, Poland.
  • Solow, R.M. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70 (1), 65-94.
  • Sorensen P., Whitta-Jacobsen H. (2005). Introducing Advanced Macroeconomics. The McGrow-Hill Companies.
  • Soytas, U., Sari, R., Ozdemir, O. (2001). Energy Consumption and GDP Relation in Turkey: A Cointegration and Vector Error Correction Analysis. Economies and Business in Transition: Facilitating Competitiveness and Change in the Global Environment Proceedings, 838-844.
  • Soytaş, U., Sarı, R. (2009). Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Emissions: Challenges Faced by an EU Candidate Member. Ecological Economics, 68, 1667–1675. doi:10.1016/j.ecolecon. 2007.06.014.
  • Stern, D. I. (2010). The Role of Energy in Economic Growth. CCEP Working Paper 3.10, Centre for Climate Economics & Policy, Crawford School of Economics and Government, The Australian National University, Canberra.
  • Swamy, P. A. V. B. (1970). Efficient Inference in a Random Coefficient Regression Model. Econometrica, 38, 311–323.
  • Tsani, Z. S. (2010). Energy Consumption and Economic Growth: A Causality Analysis for Greece. Energy Economics. 32, 582–590. doi:10.1016/j.eneco. 2009.09.007.
  • Wolde-Rufael, Y. (2014) Electricity Consumption and Economic Growth in Transition Countries: A Revisit Using Bootstrap Panel Granger Causality Analysis. Energy Economics, 44, 325–330. doi:10.1016/j.eneco.2014.04.019.
  • Worldbank. (2014). World Development Indicators. http://data.worldbank.org/data-catalog/worlddevelopment- indicators. Erişim tarihi: 20.06.2014.
  • Yu, E.S.H., Hwang, B.K., (1984). The Relationship between Energy and GNP: Further Results. Energy Economics 6, 186–190. doi:10.1016/0140- 9883(84)90015-X.
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2001
  • Yayıncı: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Türkiye’deki Hazırlık Okullarının Yeterlik Sınavı Uygulamaları ve Bilgisayarlı Dil Ölçme Fikrine Yaklaşımları

Doç. Dr. Belgin AYDIN, Okt. Emel AKAY, Okt. Murat POLAT, Okt. Serkan GERİDÖNMEZ

Türkiye’de İlaç İthalatını Belirleyen Etmenler, 1996-2011

Yrd. Doç. Dr. Yaşar Serhat YAŞGÜL

Çalışanların İletişim Kaygılarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Yrd. Doç. Dr. Altan AYAN, Prof. Dr. Agâh Sinan ÜNSAR, Kadir GÜLBAHAR

Tüketicilerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algılamalarının Marka Değeri Üzerine Etkisi

Arş. Grv. Dr. Nil ENGİZEK, Doç. Dr. Bahar YAŞİN

Corporate Social Responsibility in Hotel Businesses

Asst. Prof. Dr. Hakan YILMAZ, Asst. Prof. Dr. Sinan YILMAZ

Finansal Oranların TOPSIS Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama

Doç. Dr. Fatih TEMİZEL, Berfu Ece BAYÇELEBİ

Elektronik Alışveriş (E-alışveriş) Sitelerinin E-hizmet Kalitesi Açısından Değerlendirilmesinde DEMATEL-AAS-VIKOR Yaklaşımı

Yrd. Doç. Dr. A. Cansu GÖK, Prof. Dr. Selçuk PERÇİN

Türkiye’de Çevre ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Prof. Dr. Ramazan KILIÇ, Arş. Grv. Güray AKALIN

Anadolu Üniversitesi Örgün Öğrencilerinin Üniversitelerine Bağlılıklarının Öğrenci Memnuniyet Modeli ile İncelenmesi

Doç.dr. Köksal BÜYÜK, Yrd.doç.dr. Murat AKYILDIZ

Psychological Capital: A Positive Psychological Resource and Its Relationship with Creative Performance Behavior

Asst. Prof. Dr. Seçil BAL TAŞTAN