Kişilik Özelliklerinin Kompülsif Satın Alma Eğilimi Üzerindeki Etkisi

Öz p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 12.0px 'Minion Pro'; min-height: 14.0px} p.p2 {margin: 0.0px 0.0px 10.0px 0.0px; text-align: justify; line-height: 10.1px; font: 10.0px 'Minion Pro'; color: #2d2829} span.s1 {font: 12.0px 'Minion Pro'; color: #000000} span.s2 {color: #000000} Son yıllarda küresel tüketimin yaygınlaşmasına paralel olarak rasyonel olmayan tüketici davranışlarında artış gözlenmektedir. Bu davranışlardan biri olan ve alışveriş bağımlılığı olarak bilinen kompülsif satın alma, kısaca, bireyin satın alma dürtüsünü kontrol edememesi olarak tanımlanabilir. Bu çalışma, kompülsif satın almayı etkileyen bağımsız değişken olarak kişilik özelliklerini ele almaktadır. Kişilik özelliklerinin kompülsif satın alma eğilimini etkileyip etkilemediğinin belirlenmesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Kişilik özelliklerinin ölçülmesiyle ilgili pek çok teori mevcut olmasına rağmen, son yıllarda en ünlü ve en yaygın kullanılan yaklaşım dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, nevrotiklik ve deneyimlere açıklık boyutları tarafından tanımlanan beş faktör modelidir. Araştırma için gerekli veriler, anket formu kullanılarak Yalova Üniversitesi’nde görev yapan akademik ve idari personelden toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma bulguları dışa dönüklük, sorumluluk ve nevrotikliğin kompülsif satın alma davranışını etkilediğini, uyumluluk ve deneyimlere açıklığın etkilemediğini ortaya çıkarmıştır. Bu araştırma, gelişmekte olan bir ülke tüketicileri üzerinde yoğunlaştığından, literatüre katkıda bulunmaktadır. 

___

  • Akagün Ergin, E. (2010). Compulsive Buying Behavior Tendencies: The Case of Turkish Consumers. Af-rican Journal of Business Management, 4 (3), 333-338.
  • Antonioni, D. (1998). Relationship Between The Big Five Personality Factors and Conflict Management Styles. International Journal of Conflict Manage-ment, 9 (4), 336-355.
  • Awais, M., Parkash, R., Rahman, M., Warraich, U.A. (2014). Vanity as a Mediator in Relationship bet-ween Personality Traits and Compulsive Buying: An Empirical Investigation. Research Journal of Management Sciences, 3 (11), 12-22.
  • Balabanis, G. (2001). The Relationship Between Lot-tery Ticket and Scratch-Card Buying Behaviour, Personality and Other Compulsive Behaviors. Jo-urnal of Consumer Behavior, 2 (1), 7-22.
  • Barrick, M.R., Mount, M.K. (1991). The Big Five Per-sonality Dimensions and Job Performance: A Me-ta-Analysis. Personnel Psychology, 44, 1-26.
  • Baumgartner, H. (2002). Toward a Personology of the Consumer. Journal of Consumer Research, 29 (2), 286-292.
  • Benet-Martinez, V., John, O.P. (1998). Los Cinco Gran-des Across Cultures and Ethnic Groups: Multitrait Multimethod Analyses of the Big Five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75 (3), 729-750.
  • Bivens,J.R., Gore, J.S., Claycomb, S. (2013). The Relati-onship between Personality Traits and Compulsi-ve Buying. Undergraduate Research Journal for the Human Sciences, 12.
  • Black, D.W. (2007). A Review of Compulsive Buying Disorder. World Psychiatry, 6 (1), 14–18.
  • Christenson, G. A., Faber, R. J., de Zwaan, M., Ray-mond, N. C. (1994). Compulsive Buying: Descrip-tive Characteristics and Psychiatric Comorbidity. Journal of Clinical Psychiatry, 5 (1), 5-11.
  • Costello A. B., Osborne, J. W. (2005). Best Practices in Exploratory Factor Analysis: Four Recommendati-ons for Getting the Most From Your Analysis. Prac-tical Assessment Research & Evaluation, 10 (7), 1-9.
  • D’Astous, A. (1990). An Inquiry into the Compulsive Side of “Normal” Consumers. Journal of Consurner Policy, 13, 15-31.
  • Digman, J. M. (1989). Five Robust Trait Dimensions: Development, Stability, and Utility. Journal of Per-sonality, 57 (2), 195-214.
  • Digman, J. M. (1990). Personality Structure: Emer-gence of the Five-Factor Model. Annual Review of Psychology, 41, 417- 440.
  • Dittmar, H. (2005). Compulsive Buying – A Growing Concern? An Examination of Gender, Age, and Endorsement of Materialistic Values as Predic-tors. British Journal of Psychology, 96 (4), 467–491. doi:10.1348/000712605X53533
  • Faber, R.J., O’Guinn, T.C., Krych, R. (1987). Compulsi-ve Consumption, Advances in Consumer Research, 14, 132-135.
  • Faber, R.J., O’Guinn, T.C. (1988). Compulsive Con- sumption and Credit Abuse, Journal of Consumer Policy, 11, 97-109.
  • Faber, R.J., O’Guinn, T.C. (1992). A Clinical Screener for Compulsive Buying. Journal of Consumer Rese-arch, 19, 459-469.
  • Fayez, M., Labib, A. (2016). Investigating the effect of the “big five” personality dimensions on compulsi-ve buying behavior of Egyptian consumers. Journal of Business and Retail Management Research, 10 (3), 114-125.
  • Geçtan, E. (1997). İnsan Olmak, 18. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Gohary, A., Hanzaee, K.H. (2014). Personality Traits as Predictors of Shopping Motivations and Behaviors: A Canonical Correlation Analysis. Arab Economics and Business Journal, 9, 166–174. doi:10.1016/j. aebj.2014.10.001
  • Hair, C. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. & Black, V. C. (2005). Multivariate Data Analaysis. (6. Baskı). New Jersey: Printence Hall.
  • Hammond, M.S. (2001). The Use of the Five-Factor Model of Personality as a Therapeutic Tool in Ca-reer Counseling. Journal of Career Development, 27 (3), 153-165.
  • Hedges, P. (2003). Kişiliğinizi Tanımanın Yolları, “Ken-diniz Olma Lüksünü Yaşayın”. (Çeviren Dr. Banu Büyükkal). (5. Basım). İstanbul: Rota Yayınları.
  • Hofstede, G., McCrae, R.R. (2004). Personality and Culture Revisited: Linking Traits and Dimensions of Culture. Cross-Cultural Research, 38 (1), 52-88. doi: 10.1177/1069397103259443
  • Horney, K. (1999). Çağımızın Nevrotik Kişiliği, Anka-ra: Öteki Yayınevi.
  • Horváth, C., Adıgüzel, F. (2018). Shopping enjoyment to the extreme: Hedonic shopping motivations and compulsive buying in developed and emerging markets. Journal of Business Research, 86, 300-310.
  • Huczynski, A., Buchanan, D. A. (1991). Organizatio-nal Behaviour, An Introductory Text (Foreword by Derek Pugh) (2. Baskı). UK: Prentice Hall Interna-tional.
  • Jensen-Campbell, L. A., Graziano, W. G. (2001). Agre-eableness as a Moderator of Interpersonal Conflict. Joumal of Personality, 69 (2), 323-362.
  • John, O. P., Caspi, A., Rohins, R. W., Moffitt, T. E., Sto-uthamer-Loeber, M. (1994). The “Little Five”: Exp-loring the Nomologieal Network of the Five-Factor Model of Personality in Adolescent Boys. Child De-velopment, 65, 160-178.
  • Kayış, A. (2009). Güvenilirlik Analizi. Şeref Kalay-cı (Ed.), Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri içinde (s. 403-424). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Kline, R.B. (2016). Principles and Practice of Structural Equaiton Modeling. Fourth Edition. New York: The Guilford Press.
  • Komarraju, M., Karau, S. J., Schmeck, R. R., Avdic, A. (2011). The Big Five Personality Traits, Learning Styles, and Academic Achievement. Personality and Individual Differences, 51 (4), 472–477. doi: 10.1016/j.paid.2011.04.019
  • Koran, L., Faber, R., Aboujaoude, E., Large, M., Ser-pe, R. (2006). Estimated Prevalence of Compulsive Buying Behavior in the United States. American Journal of Psychiatry, 163 (10), 1806-1812. doi: 10.1176/ajp.2006.163.10.1806
  • Korur, M.G., Kimzan, H.S. (2016). Kompulsif Satın Alma Eğilimi ve Alışveriş Sonrası Pişmanlık İliş-kisinde Kontrolsüz Kredi Kartı Kullanımının Rolü: AVM Müşterileri Üzerine Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 43-71.
  • Krejcie, R.V., Morgan, D.W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
  • Liebert, R. M., Spiegler, M. D. (1990). Personality, Stra-tegies and Issues. Sixth Edition. California: Brooks/ Cole Publishing Company.
  • Loehlin, J.C. (2004). Latent Variable Models: An Int-roduction to Factor, Path, and Structural Equation Analysis. Fourth Edition. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • MacDonald, K. (1995). Evolution, The Five-Factor Model, and Levels of Personality. Journal of Perso-nality, 63 (3), 525-567.
  • McCrae, R.R., Costa, P.T. (1987). Validation of the Fi-ve-Factor Model of Personality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52 (1), 81-90.
  • Meydan, C.H., Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modelle-mesi-AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Mikołajczak-Degrauwe, K., Brengman, M., Wau-ters, B., Rossi, G. (2012). Does Personality Affect Compulsive Buying? An Application of the Big Five Personality Model. Psychology – Selected Papers, Dr. Gina Rossi (Ed.), ISBN: 978-953-51-0587-9, InTech, Available from: http://www. intechopen.com/books/psychology-selected-pa-pers/does-personality-affect-compulsive-buying-anapplication-of-the-big-five-personality-model
  • Mowen, J.C., Spears, N. (1999). Understanding Com-pulsive Buying Among College Students: A Hie-rarchical Approach. Journal of Comsumer Psycho-logy, 8 (4), 407-430.
  • Otero-López, J.M., Pol, E.V., Bolaño, C.C. (2017). Be-yond The Big Five: The Role of Extrinsic Life Aspi-rations in Compulsive Buying. Psicothema, 29 (4), 440-445. doi: 10.7334/psicothema2016.392
  • Özkalp, E. (2004). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Ana-dolu Üniversitesi Yayını.
  • O›Guinn, T.C., Faber, R.J. (1989). Compulsive Buying: A Phenomenological Exploration. Journal of Con-sumer Research, 16, 147-157.
  • Roberts, J.A., Jones, E. (2001). Money Attitudes, Credit Card Use, and Compulsive Buying among Ameri-can College Students. The Journal of Consumer Affairs, 35 (21), 213-240.
  • Scherhorn, G., Reisch, L.A., Raab, G. (1990). Addicti-ve Buying in West Germany: An Empirical Study. Journal of Consumer Policy, 13, 355-387.
  • Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., Osborn, R. N. & Uhl-bien, M. (2010). Organizational Behavior. (11. Bas-kı). USA: John Wiley & Sons, Inc.
  • Schlosser, S., Black, D. W., Repertinger, S., Freet, D. (1994). Compulsive buying: Demography, pheno-menology, and comorbidity in 46 subjects. General Hospital Psychiatry, 16 (3), 205-212.
  • Shahjehan, A., Andleeb Qureshi, J., Zeb, F., Saifullah, K. (2012). The effect of personality on impulsive and compulsive buying behaviors. African Journal of Business Management, 6 (6), 2187-2194. doi: 10.5897/AJBM11.2275
  • Shehzadi, K., Ahmad-ur-Rehman, M., Cheema, A.M., Ahkam, A. (2016). Impact of Personality Tra-its on Compulsive Buying Behavior: Mediating Role of Impulsive Buying. Journal of Service Sci-ence and Management, 9, 416-432. doi:10.4236/ jssm.2016.95046
  • Solmuş, T. (2004). İş Yaşamı, Denetim Odağı ve Beş Faktör Kişilik Modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10 (34-35), 196-205.
  • Somer vd., Somer, O., Korkmaz, M., Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri‘nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psiko-loji Dergisi, 17 (49), 21-33.
  • Ureta, I.G. (2007). Addictive Buying: Causes, Proces-ses, and Symbolic Meanings. Thematic Analysis of a Buying Addict’s Diary. 10 (2), 408-422.
  • Valence, G., d’Astous, A., Fortier, L. (1988). Compulsi-ve Buying: Concept and Measurement. Journal of Consumer Policy, 11, 419-433.
  • Vazquez-Carrasco, R., Foxall, G. R. (2006). Influence of personality traits on satisfaction, perception of relational benefits, and loyalty in a personal service context. Journal of Retailing and Consumer Servi-ces, 13, 205–219.
  • Wang, C.-C., Yang, H.-W. (2008). Passion for Online Shopping: The Influence of Personality and Com-pulsive Buying. Social Behavior and Personality, 36 (5), 693-706.
  • Wayne, J. H., Musisca, N., Fleeson, W. (2004). Consi-dering the role of personality in the work–family experience: Relationships of the big five to work– family conflict and facilitation. Journal of Vocatio-nal Behavior, 64, 108–130.
  • Yüce, A., Kerse, Y. (2018). Kişiliğin Kompulsif Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bi-limler Dergisi, 32 (1), 143-156.
  • Yüksel, C.A., Eroğlu, F. (2015). The Effects of Perso-nal Factors and Attitudes Towards Advertising on Compulsive Buying Tendency. Pazarlama ve Pa-zarlama Araştırmaları Dergisi, 16, 43-70.
  • Yüncü, Z., Kesebir, S. (2014). Zorlantılı Satın Alma Ölçeği: Geçerlik, Güvenilirlik, Toplumumuzda Psikometrik Özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 15 (3), 142-14
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2001
  • Yayıncı: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Finansal Gelişme ve Ticari Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrupa Dönüşüm Ekonomileri Örneği

Filiz Erataş Sönmez, Yağmur Sağlam

Finansal Krizlerin Sinyal Yaklaşımıyla Öngörülebilirliği: Türkiye Örneği

Hilal GÜNDOĞAN, Mustafa AKAL

Akademisyenlerin Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı’nın (YDS) Geçerliğiyle İlgili Tutumlarının Belirlenmesi

Murat POLAT

The Leadership Competencies of Prof. Yılmaz Büyükerşen as the Chancellor of Anadolu University

Basil OKOTH

Kişilik Özelliklerinin Kompülsif Satın Alma Eğilimi Üzerindeki Etkisi

Şeniz ÖZHAN, Duygu TALİH AKKAYA

KOBİ’lerde Sürdürülebilirlik Raporlaması ve Türkiye Örneği

Zeynep Şahin, Fikret Çankaya

An Investigation of Attitudes of Employees From Different Age Groups (Generations) Towards Fun At Work, Experienced Fun At Workplace, Job Satisfaction, and Turnover Intention

İşıl M. PEKDEMİR, Selçuk YEKE, Murat YAŞLIOĞLU

Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen’in Liderlik Yeterlilikleri Anadolu Üniversitesi Rektölüğü Döneminde

Basil OKOTH

Enflasyon Oranı ile Borsa İstanbul Sektör Endeks Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Sinem EYÜBOĞLU, Kemal EYÜBOĞLU

Farklı Yaş Gruplarındaki (Kuşaklardaki) Çalışanların İşyerinde Eğlenmeye Yönelik Tutumu, İşyerinde Eğlenme Düzeyi, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine İlişkin Bir Araştırma

Murat YAŞLIOĞLU, Selçuk YEKE, Işıl M. PEKDEMİR