KAMU TERCİHİ VE OYUN TEORİSİ PERSPEKTİFLERİNDEN ALTURİZMİN (HAYIRSEVERLİĞİN/ YARDIMSEVERLİĞİN) ELEŞTİRİSİ

İnsanların iktisadi karar ve tercihlerinde rasyonel davrandıkları ve kendi özel çıkarlarını maksimize etme gayreti içerisinde oldukları varsayımı iktisat biliminde yaygın olarak kabul edilmektedir. Bu şekildeki bir “rasyonelite” ve “homo economicus” davranış modeli felsefi anlamda “egoizm” olarak adlandırılır. Bunun tam tersi ise “alturizm”dir. Genel olarak alturizm, bireysel egoizmin ötesinde insanın iktisadi ya da iktisadi olmayan manada başkalarına yardım etme isteğidir. Alturizm, “yardımseverlik” /“hayırseverlik” anlamına gelir. Yardımseverlik (hayırseverlik), en başta kutsal din kitapları ve genel etik perspektifinden övgüye ve takdire değer bir davranış ve eylem olarak düşünülmekte ve teşvik edilmektedir. Acaba yardımseverliğin (hayırseverliğin) yararları ve meşruiyeti tartışılmayacak kadar kutsal mıdır? İktisadi yardımseverliğin bireysel ve toplumsal maliyetleri nelerdir? Kamusal yardımseverlik, yoksulluk sorununun çözümüne ne tür katkılar sağlar? Kamusal yardımseverlik politikalarının başarılı olabilmesi ne ölçüde mümkündür? Bu çalışmada öncelikle egoizm ve alturizm kavramları açıklığa kavuşturulduktan sonra kamu tercihi perspektifinden bazı oyun matrisleri üzerinde iktisadi yardımseverliğin ortaya çıkardığı sonuçlar incelenmektedir. İncelenecek konu literatürde “semiriyeli çıkmazı” olarak adlandırılmaktadır. Çalışmamızda özellikle belirli bir zorlamaya dayalı kamusal yardımseverliğin başlıca maliyetleri muhtelif oyun matrisleri yardımıyla incelenmektedir. Çalışmamızın sonuç bölümünde ise yoksulluk sorununa alternatif çözümler üzerinde açıklamalar ve yorumlar yapılacaktır.

A CRITIQUE OF ALTRUISM FROM THE PERSPECTIVES OF PUBLIC CHOICE AND GAME THEORY

The assumption that people behave rational in their personal decisions and choices, and try to maximize their own self-interest is generally accepted principle in economics science. A “rationality” and “homo economicus” behavior model is called “egoism” in philosophical sense. The exact opposite of this behavior model is “altruism”. Altruism refers to any kind of help to others in economic or non-economic sense. Altruism is also called as “benevolence” or “philanthropy”. At first, altruism is considered as a praiseworthy and appreciable behavior and action in the most religions and moral philosophy , and therefore it is encouraged. Are the benefits and the legitimacy of benevolence unquestionable? What are the private and social costs of economic benevolence? How can “public benevolence” or “alturism by government” help to eradicate the poverty problem? Does government fail in altruistic activities? These and many other questions are very important to deal with. In this study, we will clarify both concepts, egoism and altruism. Then, the consequences of economic benevolence will be explored on some game matrices from the perspective of public choice theory. In public choice literature, the failure of economic benevolence is named as “samaritan’s dilemma”. This dilemma will be analyzed in this paper as well. In our study, especially main costs of public benevolence will be examined via various game matrices. The study ends with some concludings remarks