Türkiye ve İran Çağdaş Mimarisi Dönüşümünde Ulusalcı Hareketlerin Etkisi

Bu makale ilk olarak milliyetçiliğin 1920-1950 yılları arasında İran’da ve Türki-ye’de oluşturduğutoplumsal ve siyasi platformu inceleyerek, milliyetçi fikirlerin oluşumundaki temelfaktörleri tanıtmaya çalışmaktadır. Yazar, İran ve Türkiye hükümetlerinin milliyetçiliği güçlendirmeçabalarına odaklanıp aralarındaki resmi iş birliğinin milliyetçi hareketlerin oluşumununasıl etkilediğini incelemektedir. Araştırma, Türkiye ve İran’da bu milliyetçi politikaların sonucuolarak geliştirilen milliyetçi mimari hareketler ile ilgili tanıtımlar ortaya koymaktadır. Dolayısıyla,İran ve Türkiye mimarisi ile ilgili eleştirmenlerin görüşlerine dayanarak bu milli-yetçimimari hareketleri ve iki ülkenin bazı mimari eserlerini incelemektedir. So-nunda, hükümetpolitikalarının İran ve Türkiye’de milliyetçi mimari hareketlerin ortaya çıkışını nasıl etkilediğinitartışmak üzere karşılaştırmalı bir çalışma yürü-tülmektedir. Bu karşılaştırmanın sonucunagöre 1920’lerin başından bu yana, İran ve Türkiye, yönetim biçimi ve halkın yaşam tarzındaköklü değişiklikler talep etme konusundaki tecrübelerini yaşamaktadırlar ve bu yolda dini düşünceler,tari-hi ve eski yönlerin yüze çıkması, batı ülkelerinin etkisi ve iki ülke hükümetlerininetkileşimi gibi faktörler milliyetçi hareketlere neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hükümet, Milliyetçi Hareketler, Mimari, İran, Türkiye

The Impact of Nationalist Movements on Turkey and Iran Contemporary Architectural Evolution

This paper firstly investigates social and political platform developed by nationalismin Iran and Turkey between the years 1920-1950 and introduce the main fac-tors in theformation of nationalist ideas. The author examines how formal cooperation between Iranand Turkey governments influences the formation of nationalist movements. Then, researchreveals promotions related to the nationalist architectural movements of Turkey and Irannationalists policies. Therefore, based on the opinion of the critics, paper investıgates somearchitectural buildings of the two countries. Finally, to discuss how the governmental policiesaffect Iran and Turkey nationalist architectural movements, a comparative study is conducted.Accordingly, Iran and Turkey apply their experience in the formation of a government todemand fundamental changes in people’s lifestyle. In this way, factors such as religious ideas,historical aspects, western countries influences, and the interaction of the governments of thetwo countries cause nationalist movements.

Keywords:

Government, Nationalist movements, Architecture, Iran, Turkey,

PDF

___

Alkan, Ahmet. “Türkiye’nin Kentleşme Deneyiminden Öğrenmek”. International Conference on Civil Engineering, Architecture & Urban Management in Iran. Ferdowsi University of Mashad, 2018.
Aytaç, Hatice. “The International Diffusion of Planning Ideas: The Case of Istanbul, Turkey”. Journal of Planning History. 6/2 (2007): 114-121.
Balamir, Aydin. “Modern Türkiye’de Mimari ve Yapılşma Kültürünün Kimliği”. Abadi, Mimari ve Kentleşme Dergisi. 38/3 (2003): 20-45.
Banimasoud, Amir. Batı Çağdaş Mimarisi. Tehran: Honar-e Memari-e Gharb. 2009.
Batur, Afife. A Concise History: Architecture in Turkey throughout the 20th Century. Turkey: The chamber of Architects of Turkey. 2005.
Behnam, Jamshid. İran’lılar ve Yenilenme Düşüncesi, Tehran: Nashr va Pazhouhesh-e farzan Rouz. 2007. [FARSÇA]. 1386 .زور نازورف شهوژپ و رشن :نارهت .موس پاچ،ددجت هشیدنا و نایناریا .ديشمج ،مانهب .
Bozdoğan, Sibel ve Reşat Kasaba. Rethinking Modernity and Identity in Turkey. University of Washington Press. 1997.
Ghamari, Daryoush. İran’da Milliyetçiliğin Dönüşümü, Tehran: Markaz-e Asnad-e Enghelab-e Eslami, 2001. [FARSÇA]. بالقنا دانسا زکرم تاراشتنا :نارهت .لوا پاچ ،ناریا رد مسیلانویسان لوحت .شويراد ،يرمق .یمالسا
Hasanpour, Naser ve Hosein Soltanzadeh. “Background Factors in Contemporary Architecture Developments of Iran During the Second Pahlavi and Comparative Comparison with Turkey“. Bagh-e Nazar: The scientific journal of Nazar Research Center, for Art. Architecture & Urbanism. 13/44 (2017): 39-52.
Holod, Renata. Modern Turkish Architecture. University of Pennsylvania. 2005.
Kiani, Mostafa. Birinci Pehlevi Döneminin Mimarisi. Tehran: Moassese Motaleat-e Tarikh-e Moaser-e İran. 2004. [FARSÇA]. .ناریا رصاعم خیرات تاعلاطم هسسوم :نارهت .لوا پاچ ،لوا یولهپ هرود یرامعم ،یفطصم ،ینایک 1383.
Koulaei, Elaheh. İran’da Ulusal Kimliğin Süreci. Tehran: Jahad-e Daneshgahi. 2007. [FARSÇA]. :نارهت .مود پاچ .یناخیلع ربکا یلع ششوک هب ،ناریا رد یلم تیوه ریس ،ههلا ، ییالوک 1386 .یهاگشناد داهج تاراشتنا .
Sari Al-Ghalam, Mahmoud. İran Kimliğinde İslam ve Liberalizm Arasındaki Yüzleşme. Tehran: Jahad-e Daneshgahi. 2007. [FARSÇA]. ربکا یلع ششوک هب ناریا رد تیوه رد مالسا و مسیلاربیل لباقت .دومحم ،ملقلا عیرس 1386 .یهاگشناد داهج تاراشتنا :نارهت .مود پاچ .یناخیلع .
Soheili, Jamaleddin ve Darab Diba. “How Government Systems Have Influenced the Emergence of Nationalist Architectural Movements in Iran and Turkey”. Bagh-e Nazar: The scientific journal of Nazar Research Center, for Art. Architecture & Urbanism. 7/14 (2010): 27-44.
Tekeli, Ilhan. The social context of the development of architecture in turkey, In Modern Turkish Architecture. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. 2005.