TÜRKİYE VE TÜRK CUMHURİYETLERİ’NDE BÜYÜME SÜRECİNDE TASARRUFLARIN ROLÜ VE BELİRLEYİCİLERİ

Çalışmada Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri’nde tasarrufların büyüme sürecindeki rolü ve başlıca belirleyicileri deneysel olarak analiz edilmektedir. Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri önemli ekonomik ve siyasi potansiyelleri ile yükselen ekonomiler arasında özel bir yere sahiptir. Sürdürülebilir büyüme sürecinde tasarrufların çok önemli bir unsur olduğu kabulü altında, tasarrufları teşvik edecek politikalara yön gösterecek ipuçları aranmaktadır. Çalışmada 1990-2015 dönemini kapsayan yıllık verilerden meydana gelen kapsamlı bir veri seti kullanılmıştır. Tasarruf ve tasarruf açığı ile yatırım harcamaları ve büyüme arasındaki karşılıklı ilişkiler panel nedensellik testleriyle analiz edilmiştir. Ardından tasarrufların ve tasarruf açığının belirleyicileri doğrusal panel veri modelleriyle tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgular; tasarrufların yatırımlarla arasındaki ilişki çok belirgin olmasa da, büyüme sürecinin en önemli dinamiği olduğunu ortaya koymaktadır. Tasarrufların tüketim ve yatırım harcamaları, faiz oranları, cari denge ile demografik faktörlerden etkilendiği belirlenmiştir. Buna karşılık tasarruf açığı üzerinde tüketim, büyüme ve demografik faktörlerin etkili olduğu saptanmıştır.

THE ROLE AND DETERMINANTS OF SAVINGS ON GROWTH PROCESS IN TURKEY AND THE TURKISH REPUBLICS

In the study, the role of savings in the growth process and the main determinants of savings are empiricaly analyzed in Turkey and the Turkish Republics. Turkey and the Turkish Republics with the important economic and political potentials have a special place between the emerging economies. Under assumptions that saving is a crucial element in the sustainable growth process of these countries, we are looking for clues that will guide policies to stimulate savings. In the study was used a comprehensive data set from the annual frequency data covering the period 1990-2015. The reciprocal relations between the savings, savings deficit, investment spending and growth were analyzed by panel causality tests. Then, the determinants of savings and savings deficit are estimated with linear panel data models. Although the relationship between savings and investments is not very clear, findings show that savings is the most important dynamic of the growth process. It has been determined that savings are affected by consumption and investment expenditures, interest rates, current account balance and demographic factors. On the other hand, consumption, growth and demographic factors were found to be influential on the savings deficit.

___

  • Sun, Z. ve Wang, Y. (2015). “Corporate precautionary savings: Evidence from the recent financial crisis”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 56: 175-186.
  • Şengür, M. ve Taban, S. (2016). “Türkiye’de Hanehalkı Tasarruflarının Gelir Dışındaki Belirleyicileri”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1): 29-53.
  • Tunay, K. B. (2014). Makro Ekonomi: Teori ve Politika, 2. Basım, Nobel Yayınevi, Ankara. Uygur, E. (2012). “Türkiye’de Tasarrufların Seyri ve Etkileyen Bazı Unsurlar”, Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metinleri, No. 2012/108, Kasım.
  • Van Rijckeghem, C. ve Üçer, M. (2008). “Türkiye’de Özel Tasarruf Oranının Gelişimi ve Belirleyicileri: Ekonomi Politikaları Açısından Bir Değerlendirme”, Tüsiad – Koç Üniversitesi, Ekonomik Araştırma Forumu, Araştırma Notu, No. 08-02, Haziran.
  • Yaraşır, Sevinç ve B. Elif Yılmaz (2011). “OECD Ülkelerinde Özel Tasarruflar: Bir Bakış (1999-2007)”, Maliye Dergisi, 160(1): 139-153.
  • Yardımcıoğlu, F. ve Gülmez, A. (2013). “Türk Cumhuriyetlerinde İhracat ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 8(1): 145-161.
  • Yurdadoğ, V., Akça, H. ve Ünlükaplan, İ. (2016). “Geçişin 25. Yılında Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Dönüşüm Sürecini Özelleştirme ve İktisadi Özgürlükler Açısından Değerlendirme”, Eurasian Business and Economics Journal, 4: 100-121.
  • Yüce, M. ve Özbek, M.F. (2006). “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Sosyo-Ekonomik Boyutlarıyla Yoksulluk Olgusu Üzerine Bir Değerlendirme”, Akademik Bakış, 10(3): 1-23.