Prof. Dr. Ayla BAYIK TEMEL, Prof. Dr. Süheyla ALTUĞ ÖZSOY, Yrd. Doç. Dr. Aynur UYSAL, Yrd. Doç. Dr. Şafak ERGÜL, Arş. Gör. Bilgin VURAL, Arş. Gör. Belgin YILDIRIM

Yaşlılarda Sağlık Anlayışı

Yaşlıların, sağlık, sağlıklı olma, sağlığı koruma kavramlarını nasıl anladıklarını sosyo-demografik değişkenler çerçevesinde incelemek amacıyla gerçekleştirilen tanımlayıcı tipteki bu araştırma, 1-30 Mayıs 2004 tarihleri arasında İzmir İli Bornova Sağlık Grup Başkanlığına bağlı beş sağlık ocağı bölgesinde yürütülmüştür. Veriler, 22 soru içeren anket formundan yararlanarak, gönüllü 60 yaş üstü 167 yaşlı ile görüşülerek araştırmacılar tarafından toplanmıştır. Yaşlıların %70.7’si kadın, %29.3’si erkektir ve yaş ortalaması 66.98±6.88’dir, yaşlıların %22.2’si yurtdışında, %44.3’ü Türkiye’nin Batı Bölgesi’nde doğmuş olup, %63.5’i “sağlıklı olmanın anlamı”nı sağlığın fiziksel boyutu ile değerlendirmiştir. Türkiye’de farklı coğrafik bölgelerde doğmuş yaşlıların sağlığı anlama ve değerlendirme biçimlerinde çok büyük farklılıklar olmadığı, sadece toplumsal özellikler çerçevesinde sağlığın boyutlarının daha geniş veya dar çerçevede ele alındığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlı; sağlık anlayışı; sağlığı koruma

Meaning of Health Among Elders

This research has been made to study how the elders understand the terms of health, being healthy and caring for health within the framework of sociodemographic variables. It is a descriptive research and carried out in 5 rural health center regions under the control of Izmir Bornova Headquarters of Health Care Group between 1 and 30 May 2004. Data was collected by researchers, interviewing with 167 volunteer elder people who are above 60 years, by the use of an inquiry form consisting of 22 questions . Among the elderly, 70.7 percent of them were women and 29.3% were men and the mean age was 66.98 ± 6.88, 22.2% of the elders were born in abroad and 44.3% were born in the west part of Turkey, and 63.5 % of elders evaluated the “meaning of being healthy” in accordance with the physical dimension of health. It has been determined that there was no so much differences among the elders’ understanding of health and their evaluation, who were born in different geographical regions of Turkey. It has only been determined that the dimensions of health has been handled in a wider or narrower scope within the framework of some social characteristics.

Keywords:

Elder, meaning of health health prevention,

PDF

___

Akça Ş. Üniversite öğretim elemanlarının sağlı- ğı geliştirme davranışları ve bunu etkileyen et- menlerin incelenmesi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı Yüksek Lisans Tezi, 2000, İzmir
Arslan Ş, Atalay A, Kutsal GY. Yaşlılarda ilaç tüketimi çok merkezli çalışma raporu, Başbakanlık Özür- lüler İdaresi Başkanlığı ve Türk Tabipler Birliği, 2000, Ankara;9-18
Ayar A, Sürücüoğlu M S. Ankara’da yaşayan yaşlıların beslenme alışkanlıkları ve sağlık durumları üzeri- ne bir araştırma, II. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 9-12 Nisan 2003, Denizli;92-110.
Baran AG. Yaşlılığın ve yaşamın anlamı üzerine nite- liksel araştırma, II. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 9-12 Nisan 2003, Denizli;121-139.
Bayık A, Örnek T, Uysal A, Karabulut Ö. Aile ortamında yaşayan yaşlıların sağlık sorunları, bakım gerek- sinimleri ve kendileri için hazırlanan toplum hiz- metlerine yönelik beklentileri, II. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 9-12 Nisan 2003, Denizli; 152-165
Bayık A, Özgür G, Özsoy S A, Erefe İ, Uysal A, Özer M ve ark. Huzurevinde yaşayan yaşlıların fiziksel sağlık sorunları ve hastalıklarına yönelik ilaç kul- lanma davranışları, Geriatri 2002;5(2): 68-74
Belek İ. Algılanan sağlıkta sınıfsal ve sosyoekonomik eşitsizlikler Antalya’da bir alan araştırması, Top- lum ve Hekim,1998;13(4): 292-299.
Özcebe H, Sönmez R, Atasoy A ve ark. Ankara Gül- veren sağlık ocağı bölgesi Anadolu mahallesinde 65 yaş ve üzeri nüfusun sağlık hizmeti kullanımı- nın değerlendirilmesi, Geriatri, 2003;6(1): 22-26
Sarmivaki A, Hult B S. Quality of life ın old age described as a sense of well-being, mea- ning and value, Journal of Advanced Nur- sing,2000;32(4):1025-1033.
Sayan A. Kültür ve sağlık, Atatürk Üniversitesi Hem- şirelik Yüksekokulu Dergisi, 1999;2(2): 50-52
Schneider G, Driesch G, Kruse A et al. What influ- ences self-perception of health in the elderly? The role of objective health condition, subjective well-being and sense of coherence, Archives of Gerontology and Geriatrics 2004; 39: 227-237
Şahin B. Sağlığın ölçümü ve kullanım alanlarına teo- rik bir bakış, Sağlık Ve Toplum, Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Yayını, 1999;9(3): 3-11
Top M. Sincan 2 No’lu Sağlık ocağı bölgesindeki gebe kadınların algıladıkları sağlık ihtiyaçları üzerine bir araştırma, Sağlık ve Toplum, Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Yayını, 2000;l0(3):31-39
Türkiye’de Yaşlıların Durumu Ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı, Yaşlanmaya Bakış Açısı, Sosyal Sektörler Ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, 2007
http://Ekutup.Dpt.Gov.Tr/Nufus/yaslilik/eylempla.pdf, Erişim tarihi:10.09.2008.
Uzantı A. 15 Yaş üzeri kadın ve erkeklerde algılanan sağlık durumunun değerlendirilmesi, Ege Üniver- sitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Prog- ramı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1999, İzmir 69-79.