TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI VE BU AJANSLARA YÖNELİK ELEŞTİRİLER

Yenidünya düzeni, küreselleşme politikası ile ekonomik aktörlerin çeşitliliğinde ve yapısında büyük değişiklik yaratmıştır. Ülkeler küresel rekabet ortamında ayakta kalabilmek için ekonomik ve politik anlamda değişmek, yeni yatırımlarla dikkatleri üzerlerine çekmek zorundadır.Küreselleşmede, bölgesel kalkınma büyük önem taşır. Bölgesel kalkınma içinde yeni ekonomik aktörlere ihtiyaç vardır. Bu aktörlerin bir bölümü bölgesel yapılanmalar ve bu yapılanmaların içindeki Bölgesel Kalkınma Ajansları’dır (BKA). Bu ajanslara yüklenen temel rol, bölgesel kalkınmaya yol gösterip, bölge ekonomisine canlılık getirmektir. Bu ajanslar bölgelerde kalkınmanın itici gücü konumundadır.

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, Kalkınma, Bölgesel kalkınma, Ajans

REGIONAL DEVELOPMENT AGENCIES IN TURKEY AND CRITICS OF THESE AGENTS

New order of the world caused a dramatic change in the variety and in the composition of economic actors by globalisation politics. Countries have to take attention through new investments and have to change economically and politically in order to keep themselves in the competitive global environment.In globalisation, regional development and competition are very significant. New economic actors are needed in regional development as well. Some of these new actors are regional institutions, and Regional Development Agencies (RDA) in these institutions. The main role that is imposed to these agencies are to guide the regional development and revive the regional economy. These agencies are in a position that is motivating development in these regions

Keywords:

Globalisation, Development, Regional development, Agency.,

PDF

___

Akın, S., Yıldız, F. (2005), “Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türk Tarımına Etkileri”, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türk Tarım Dergisi, Ankara, Sayı: 163, s.38-44.
Aksoy, M. (2002), “ GAP Bilgi Notu” Ekonomistler Platformu Kasım 2002, s:14-18.
Anand, S., Sen, A. (1997), “Consepts Of Human Development And Poverty: A Multidımensionel Perspektive”. Human Devolopment Papers, p:1- 11.
Arslan, K. (2005), “Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Etkin Bir Araç: Bölgesel Planlama Ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, İstanbul, Bahar, Sayı:7, s.275- 294.
Avaner, T. (2005), “BKA Siyasal Rejim Sorunu Yaratır mı?” Der. Menaf Turan, “Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir?” Ankara: Paragraf Yayınevi. s:243.
Barro, R. (1996), "Institutions and Growth: An Introductory Essay", Journal of Economic Growth, 1, p:145-148.
Başak, L. (2006), “İktisadi Kalkınma ve Kalkınma Ajansları ile Turkiye'nin Kalkınması Hususunda Yapılması Gerekenler ve Oneriler-I”, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog Dergisi, 223- Kasım 2006, s: 57-68, İstanbul.
Beer, A., Maude, A. (2002), “Local andRegional Economic Development Agencies in Australia”, Report Prepared for the Local Government Association of South Australia,Flinders University, May 2002.
Belussi, F., Pilotti L. (2002), “Knowledge Creation and Collective Learning in the Italian Local Production Systems”, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, Vol. 84, No. 2, p.125–139.
Berber, M., Çelpçi, E. (2005), “Türk Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Arayışlar: Kalkınma Ajansları ve Türkiye‟de Uygulanabilirliği”, Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Sempozyumu- 13-14 Ekim, s.149-157, www.metinberber.ktu.edu.tr/linler/ kajans.pdf.
Blackman, T., Ormston, C. (2005), “Disscourses Of Accountability: Policy Scrutiny Of an English Regional Development Agency”, Regional Studies,(39)3, pp.375-386.
Blazyca ve diğ. (2002), akt: Hasanoğlu, M.; Aliyev, Z., “Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye‟de Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Sayıştay Dergisi, Ankara, Sayı: 60 s:263-274.
Bozkurt, Ö., Ergun, T., Sezen, S. (1998), “Kamu Yönetimi Sözlüğü”, TODAİE Yay., Ankara.
Collie, D.R., (2000), “State Aid in the European Union: The Prohibition of Subsidies in an Integrated Market”, International Journal of Industrial Organization, Cilt:8, s.867-84
Cooke, P., Uranga, M.G., Exterbarrıa, G. (1997), “Regional Innovation Systems: Institutional and Organizational Dimensions”, Research Policy, 26, ss. 475-491.
Cooke, P. (2004), “Regional Innovation Systems – An Evolutionary Approach”, Cooke et al. (eds.) Regional Innovation Systems 2nd Edition, London, Routledge.
Cope, S., Leıshman F., Storıe, P. (1997), “Globalization, New Public Management And The Enabling State”, International Journal of Public Sector Management, 10(6) ), s.444-460.
Çalt, G. (2005), “Bölgeselleşme ve Avrupa Birliği‟nin Bir Aracı Olarak Bölge Kalkınma Ajansları”, Ziraat Mühendisleri Odası, www.zmo.org.tr /etkinlikler/6tk05/05 gokhancalt.pdf.
Çavusoglu, T. (1992), “GAP Konusunda Bir Bölgesel Kalkınma Ajansı Kurulması”, 3. İzmir İktisat Kongresi, 4-7 Haziran I992, Ankara: DPT Yayını,76-84.
Dario, G., Canzanelli, G., Dichter, G., Fugalli, I., Lazarte, A. (2000), Local Economic Development Agencies: A Tool of International Cooperation for Human Development, Democratizing the Economy and Reducing Poverty http://www.ilo.ch/dyn/empent /docs/F1722936858/adel.pdf (05.05.2010).
Demirci, R., Arıkan, R. ( 1998), Genel Ekonomi, Gazi Kitabevi, Ankara, s:343.
DPT, Devlet Planlama Teşkilatı, (2000), “Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)”, “Bölgesel Gelişmede Temel Araçlar ve Koordinasyon”, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara
DPT, Devlet Planlama Teşkilatı, (2000a), Kalkınmada Öncelikli Yöreler Ve Politikalar, “Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. s:5.
DPT, Devlet Planlama Teşkilatı, (2000b), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. s:10.
DPT, Devlet Planlama Teşkilatı, (2004), “Bölgesel Kalkınma Ajansları Yasa Tasarısı”, Ankara. s:20.
Dinler, Z. (1994), Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, Bursa, s:97.
Efe, B. (2002), “Küreselleşme Sürecinde Doğrudan Yabancı Sermaye yatırımları Analizi”, İzmir Örneği, İZTI Ya. İzmir, s.16.
Erzi, G. (2005), “Yeni Bölgecilik Akımı ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, “8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 29. Kolokyumu Planlamada Yeni Politika ve Stratejiler Riskler ve Fırsatlar”, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul, 7-9 Kasım, s. 25-35.
Farrell H., Holten, A. (2004), “Collective Goods in the Local Economy: The Packaging Machinery Cluster İn Bologne”, Colin CROUCH and Patrick LE GALES(Ed.), Changing governance of lacal economies:responses of European local Production systems, Oxford University Pres, Oxford, pp.23-46.
Freeman, C. (1987), Technology Policy and Economic Performance: Lessons from Japan, London, Frances Pinter.
Freeman, C. (1988), “Japan: A New Institutional System of Innovation?” Dosi, G.;Freeman, C.; Nelson, R.; Silverberg, G. and Soete, L. (eds) Technical Change and Economic Theory, London and New York, Pinter. Gençyürek, L. (2006), “Kalkınma Ajansları'nın Geleceği”,http://www.alomaliye.com/agustos06/levent_gencyurek_kalkinma_aj ans.htm (Erişim:13.01.2011).
Göymen, K. (2005), “Türkiye‟de Bölge Politikalarının Evrimi ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Sabancı Üniversitesi ve İstanbul Politikalar Merkezi, İstanbul.
Gündüz, A.Y. (2006), Bölgesel Kalkınma Politikası, Ekin Kitabevi Yayınları, Birinci Baskı, Bursa. s:15.
Güneser, A. (2005), “Farklı Ülkelerde Bölge Kalkınma Ajansları”, “Bölge Kalkınma Ajansları Nedir Ne Değildir”, der: Menaf Turan, Paragraf Yayınevi, 181-195.
Halkıer, H., Danson, M. (1997), Regional Development Agencies In Western Europe: A Survey Of Key Characteristics And Trends, European Urban And Regional Studies, Vol.4, No, 3,s. 241-254.
Hekimoğlu, B., Altındeğer, M. (2006), “Bölgesel Gelişme Politikalarında Yaşanan Değişim: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Samsun. s:18. http://www.samsuntarim.gov.tr /yayim/strateji/bolge.pdf.
Hughes, J.T.(1998). The Role of Development Agencies in Regional Policy: An Academic and Practitioner Approach, Urban Studies, Vol. 35, No. 4, s. 618-620.
Karanfil, N. (2006), “Pilot Bölgede Başarı Sağlanırsa Kalkınma AjanslarıYaygınlaşacak”, Referans Gazetesi,15.02.2006, www.referansgazetesi.com/haber.aspx
Karaduman, E. (1992), “Ekonomik Kalkınmada Finansman ve Organizasyon”, Yüksek Lisans Tezi, TODAİE, Ankara, s:16-18.
Kayasü, S., Pınarcıoğlu, M., Yaşar, S., Deres, S. (2003), “Yerel Bölgesel Ekonomik Kalkınma ve Rekabet Gücünün Arttırılması: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, İstanbul, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, s:6-18.
Ketels, C., Lindqvist G., Sölvell, Ö. (2008), “Clusters and Cluster Initiatives”,Center for Strategy and Competitiveness Stockholm School of Economics, June 2008.
Koçberber, S. (2006), “Kalkınma Ajansları ve Sayıştay Denetimi”, Sayıştay Dergisi (61), 37-55.
Kuznets, S. ( 1966), “Economic Growth And Structure: Selected Essays”, Heinemann, London, p:1-378.
Lammers, K. (2002), Die Osterweiterung aus raumwirtschaftlicher Perspektive-Prognosen Regionalökonomischer Theorien und Erfahrungen aus der Bischerigen Integration in Europa, HWWA Diskussionbeiträge, 195, Hamburg.
Lenger, A. (2006), “Bölgesel Yenilik Sistemleri ve Devletin Rolü: Türkiye‟deki Kurumsal Yapı ve Devlet Üniversiteleri” Ege Akademik Bakış Dergisi, cilt 6/2, s:141-155.
Lenıhan, H., O’Callaghan, B. A. (2008), The Governance of Network in the Shannon Region of Ireland, QUEREJETA, Mari Jose Aranguren and Cristina Iturrioz LANDART, J.R.WİLSON(Ed), Networks, Governance and Economic Developement; Bridging Disciplinary Frontie,. Edward Elgar Publishing Limited, U.K, pp.152-173.
Lovering, J. (1998), “Theory Led By Policy? The İnadequacies Of „The New Regionalism‟ In Economıc Geography Illustrated From The Case Of Wales” Institutions and Governance, Cardiff University, London: 1998, s.6.
Lundvall, B. (1988),“Innovation as an Interactive Process: From User- Producer Interaction to National Systems of Innovation”, Dosi, G.; Freeman, C.; Nelson, R.; Silverberg, G. and Soete, L., Technological Change and Economic Theory, London and New York, Pinter.
Lundvall, B. (1992), National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning, London, Pinter.
Maçkonya, N. (2006), “Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye, Konya Ticaret Odası”, Etüd Araştırma Servisi Araştırma Raporu sayı:117, Konya, s:76.
Nelson, R. (1988), “Institutions Supporting Technical Change in the United States” Technological Change and Economic Theory, Dosi, G.; Freeman, C.; Nelson, R.; Silverberg, G. and Soete, L., Technological Change and Economic Theory, London and New York, Pinter.
Nelson, R., Rosenberg, N. (1993), “Technical Innovation and National Systems”, National Innovation Systems: A Comparative Analysis, Nelson, R. (Ed.), NewYork: Oxford University Press.
Oyan, O. (2006), “Kalkınma Ajansları Ne İşe Yarar?”, Dünya Gazetesi, 27.01. Ankara.
Özer, Y.E. (2008), “Küresel Rekabet - Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye”, Review of Social, Economic & Business Studies, Vol.9/10, 389-408.
Özmen, F. ( 2008), “AB Sürecinde Türkiye‟de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Karşılaşabilecekleri Temel Sorun Alanları”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Isparta, C.13, S.3 s.327-340.
Özsaruhan, E. (2005), “Kalkınma Ajansları Bir Fırsattır, Heba Edilmemelidir”,http://www.turkonfed.org/default.aspx?pid=35865&nid=22393( Erişim:01.12.2011)
Pınar, A., Arıkan, İ. (2003), “Avrupa Birliği Ve Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Bağlamında Devlet Yardımları”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi Cilt:3, No:1 (Güz: 2003), s. 93-111.
Resmi Gazete, (2006), “Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu ve Görevleri Hakkında 5449 Sayılı Kanun”, 206074 Sayılı Resmi Gazete.
Resmi Gazete, (2009), “Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu ve Görevleri Hakkında 5449 Sayılı Kanunda değişiklik”, 2009: 5917/37.
Riedel, J., Untiedt, G. (2001), EU- Osterweiterung und deutsche Grenzregionen. Strukturpolitik und Raumplanung in den Regionen an der mitteleuropäischen EU-Aussengrenze zur Vorbereitung auf die EU- Osterweiterung. Ifo Studien, 28/II Dresden.
Schmitz, H. (1999), “Global Competition and Local Cooperation: Success and Failure in the Sinos Valley, Brazil”, World Development, Vol. 27, No. 9, p.1627–1650.
Soyak, A. (2005), Ertelenen 9. Kalkınma Planı ve Türkiye‟de Planlamanın Geleceği Üzerine Bir Not, Bilim ve Ütopya Dergisi, Sayı. 136, s. 3-4.
Stoker, G. (1998), “Governance As A Theory: Five Propositions” İnternational Social Science Journal, Vol. 155, p:17-28.
Stöhr, Walter B. (2001), “Subsidiarity: A Key Concept For Regional Development Policy”, New Regional Development Raradigms Vol. 3, Westport, CT, Greenwood PublishingGroup, USA, (3), 35-51.
Szirmai, A. (2005), “The Dynamics of Socio-Economic Development: An Introduction” Cambridge University Press, U.K.0521817633, p: 1-10. http://www.cambridge.org/servlet/file/item_9780521817639, Er.Tar: 29. 01. 2010
Tekeli, İ. (1996), “Yönetim Kavramı Yanısıra Yönetişim Kavramının Gelişmesinin Nedenleri Üzerine”, Sosyal Demokrat Değişim, 3:45-54.
Tomaney, J., Ward N. (2000), England and New Regionalism, Regional Studies, V.34, N.5, UK, s:471-478. Akt: Dr. Mürteza Hasanoğlu, Ziya Aliyev, “Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye‟de Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 60.
Todtlıng, F., Sedlacek, S. (1997), Regional Economic Transformation and İnnovation System Styria. European Planning Studies, 5(1) , pp. 43-63.
Tucker, D. (2000) “Bright future for regional development Agencies”, Public Eye, November, p:34,
Türk, İ. ( 1970), İktisadi Planlama Prensipleri, Emel Matbaası, Ankara, s:55.
Ünsal, F., (2002), “Avrupa Birliği‟ne Katılma Sürecinde Bölgeselleşme ve Bölge Planlamada Yenilikçi Araçlar”, 10. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul, 17-18 Ekim, s. 61-68.
Wood, E., (1998). The Greather London Authority Bill: A Mayor and Assembly for London, House of Commons Library Research Paper, No. 115, s. 39.
Yılmaz, S., Dericioğlu, T., Elliott, I.A., Özden, M.S. (2007). “Kalkınma Birliklerinden Kalkınma Ajanlarına Yönelirken”, 12. Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul, 25-26 Ekim, s. 157-163.
www.tepav.org.tr. Erişim Tarihi: 15.08. 2010.
www.eurada.org/report 1999 Erişim Tarihi: 10.07.2010.
www.yayed.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=886 Erişim Tarihi: 13. 07. 2010.