Faruk KUTLUTÜRK, Ayşe KUBAT ÜZÜM, Meral MERT, Adil AZEZLİ, Yusuf ORHAN, Ferihan ARAL, Yeşim ERBİL, Yersu KAPRAN, Neşe ÖZBEY, Faruk Kutlutürk, At All.

PRİMER HİPERPARATİROİDİDE, PARATİROİD ADENOM AĞIRLIĞI İLE PREOPERATİF BİYOKİMYASAL PARAMETRELER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Amaç: Primer hiperparatiroidizmli hastalarda klinik belirti ve bulgular hastadan hastaya farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada, paratiroid adenom ağırlığı ile ameliyat öncesi tespit edilen serum parathormon (iPTH), kalsiyum (Ca), fosfor (P), alkalen fosfataz (ALP), 25-hidroksivitamin D (25(OH)D3) ve üriner kalsiyum atılımı gibi biyokimyasal parametreler arasında ilişki olup olmadığının tespiti amaçlandı. Gereç ve yöntem: Bu retrospektiv araştırmada, endokrinoloji polikliniğimizce 1996 - 2005 yılları arasında takip edilen, histopatolojik olarak paratiroid adenomu tanısı doğrulanmış 45 hasta çalışmaya alındı. Yüksek kreatinin düzeyleri, multiple endokrin neoplazi sendromu, paratiroid karsinomu olanlar ve patolojik incelemede paratiroid hiperplazisi tespit edilenler çalışmaya alınmadı. Hastaların iPTH, Ca, ALP, 25(OH)D3 ve 24 saatlik üriner kalsiyum atılımı kaydedildi. Pearson ‘bivariate’ korelasyon analizi yöntemiyle istatistiksel analiz yapıldı. Bulgular: Yaş ortalaması 52,7 yıl (23-76) olan 45 hastanın laboratuvar incelemelerinde; operasyon öncesi dönemde ortalama Ca:11,8 ± 1,0 mg/dL (aralık:10,1-15,4; normal: 8,5-10,5), P: 2,3 ± 0,5 mg/dL (aralık:1,2-3,5; normal: 2,7-4,5), ALP:332 ± 199 U/L (aralık: 80-1143; normal:90-260), 25(OH)D3:24,9 ± 23,5 ng/mL (aralık: 5-101; normal > 20), PTH: 376 ± 389 pg/mL (aralık: 65-1562; normal 10-65) ve idrar kalsiyum atılımı 523 mg/24 saat (aralık:98-850; normal: < 300) olarak tespit edildi. Paratiroid adenomlarının ortalama ağırlığı 1098 ± 804 mg (110- 3600)’dı. Adenom ağırlığı ile serum kalsiyum konsantrasyonları arasında anlamlı pozitif korelasyon (r=0,33, p < 0,05) ve 25(OH)D3 konsantrasyonları arasında anlamlı negatif korelasyon (r=-0,43, p < 0,01) tespit edildi. Ayrıca 25(OH)D3 ile PTH (r=-0,29, p < 0,05) ve ALP(r=-0,36, p < 0,05) arasında anlamlı negatif korelasyon, PTH ile ALP konsantrasyonları arasında anlamlı pozitif bir korelasyon (r=0,50, p=0,001) saptandı. Sonuç: Çalışmamızda paratiroid adenomu ağırlığı ile serum kalsiyum konsantrasyonları arasındaki pozitif korelasyon, adenom ağırlığının, hastalığın laboratuvar ve klinik prezentasyonunu etkilediğini göstermektedir. Paratiroid adenomu ağırlığı ve 25(OH)D3 düzeyi arasındaki negatif korelasyon, D vitamini eksikliğinin yaygın olarak görüldüğü ülkemiz için kayda değer bir bulgudur. D vitamini eksikliği, ülkemizde, asemptomatik primer hiperparatiroidi yanında, ciddi klinik bulgularla başvuran vakaların sık olarak görülmesine katkıda bulunabilir.

Anahtar Kelimeler:

Hiperparatiroidi, adenom ağırlığı, D vitamini, parathormon, kalsiyum

PDF

___

Alagöl F, Shihadeh Y, Boztepe H, Tanakol R, Yarman S, Aziz- lerli H, Sandalci O. Sunlight exposure and vitamin D deficiency in Turkish women. J Endocrinol Invest 2000; 23:173-177.
Bilezikian JP, Potts JT, Fuleihan GH, Kleerekoper M, Neer R, Peacock M, Rastad J, Siverberg SJ, Udelsman R, Wells SA. Summary statement from a workshop on asymptomatic primary hyperparathyroidism. A perspective for the 21st century. J Clin Endocrinol Metab 2002;87:5353-5361.
Bindlish V, Freeman JL, Witterick IJ, Asa SL. Correlation of bi- ochemical parameters with single parathyroid adenoma weight and volume. Head Neck 2002;24:1000-1003.
Boonen S, Vanderschueren D, Pelemans W, Bouillon R. Primary hyperparathyroidism: diagnosis and management in the older in- dividual. Eur Endocrino 2004;151:297-303.
Clements MR, Davies M, Hayes ME, Hickey CD, Lumb GA, Mawer EB, Adams PH. The role of 1,25-dihydroxyvitamin D in the mechanism of acquired vitamin D deficiency. Clin Endocri- nol (Oxf) 1992;37:17–27.
Harinarayan DV, Gupta N, Kochupillai N. Vitamin D status in primary hyperparathyroidism in India. Clin Endocrinol (Oxf) 1995; 43:351–358.
Kleeman CR, Norris K, Coburn JW. Is the clinical expression of primary hyperparathyroidism a function of the long-term vita- min D status of the patient? Miner Electrolyte Metab 1987;13:305–310.
Locchi F, Tommasi M. Brandi ML, Tonelli F, Meldolesi U. A controversial problem: is there a relationship between parathyro- id hormone level and parathyroid size in primary hyperparathr- yoidism. Int J Biol Markers 1997;12:106 –111.
Lumb GA, Stanbury SW. Parathyroid function in human vitamin D deficiency and vitamin D deficiency in primary hyperparathy- roidism. Am J Med 1974:56:833– 839.
Mozes G, Curlee KJ, Rowland CM, Heerden JA, Thompson GB, Grant CS, Farley DR. The predictive value of laboratory findings in patients with primary hyperparathyroidism. J Am Coll Surg 2002;194:126-130.
Parfitt AM. Parathyroid growth: normal and abnormal. In: Bile- zikian JP, Levine MA, Marcus R (eds.) The parathyroids: basic and clinical concepts. Raven Pres, New York, USA 1994, pp.373–405.
Rao DS. Primary hyperparathyroidism: changing patterns in pre- sentation and treatment decisions in the eighties. Henry Ford Hosp Med J 1985;33:194-197.
Rao DS, Honasoge M, Divie GW, Phillips ER, Lee MW, Ansa- ri MR, Talpos GB, Parfitt AM. Effect of vitamin D nutrition on parathyroid adenoma weight: pathogenetic and clinical implica- tions. J Clin Endocrinol Metab 2000;85:1054-1058.
Rao DS, Phillips E, Honasoge M, Mithal A, Mishra SC, Sing AK. Role of vitamin D nutrition in primary hyperparathyro- idism: effect on parathyroid gland mass and on bone. In: Nor- man AW, Boullion R, Thomasset M, (eds.) Vitamin D: che- mistry, biology, and clinical applications of the steroid hormo- ne. Riverside: University of California; 1997:pp.723–724.
Rao DS, Agarwal G, Talpos GB, Phillips ER, Bandeira F, Mish- ra SK, Mithal A. Role of vitamin D and calcium nutrition in di- sease expression and parathyroid tumor growth in primary hyperparathyroidism:a global perspective. J Bone Miner Res 2002;17(suppl 2): 75-80.
Silverberg SJ, Shane E, Dempster DW, Bilezikian JP. The ef- fects of vitamin D insufficiency in patients with primary hyper- parathyroidism. Am J Med 1999;107: 561-567.
Siverberg SJ, Blezikian JP. Incipient primary hyperparathyro- idism: a forme fruste of an old disease. J Clin Endocrinol Metab 2003; 88:5348-5352.
Williams JG, Wheeler MH, Aston JP, Brown RC, Woodhead JS. The relationship between adenoma weight and intact (1-84) pa- rathyroid hormone level in primary hyperparathyroidism Am J Surg 1992;163:301-304.
Woodhouse, NJY, Doyle FH, Joplin GF. Vitamin-D deficiency, and primary hyperparathyroidism. Lancet 1971;2:283–287.
Yamashita H, Noguchi S, Uchino S, Watanebe S, Koike E, Mu- rakami T, Fujihira T, Koga Y, Masatsugu T, Yamashita H. Vita- min D status in Japanese patients with hyperparathyroidism: se- asonal changes and effect of clinical presentation. World J Surg 2002;26: 937-941.