Suriyeli Mültecilerin “Misafir” Olma Haline Misafirperverlik Hukuku ve Etiği Açısından Bakış
Bu çalışmada misafirperverlik kavramı Kant’ın misafirperverlik hukuku ile Derrida’nın Levinas’tan esinlenerek oluşturduğu misafirperverlik etiği düşüncesi açısından incelenmiş, Suriyeli mültecilere yönelik misafirlik söylemi Derrida’nın misafirperverlik düşüncesinden hareketle ele alınmıştır. Kant’ın misafirperverlik düşüncesinin köklerinin bulunduğu uluslararası sözleşmelerde mültecilik hakkı devletlerin insiyatifine bırakılarak sınırlandırılmıştır. Günümüzde egemen devletlere bakıldığında uluslararası hukuku sınırlandırdıkları ve mültecilerin sınırdan geçmesini engelleyen yasa ve yönetmelikler çıkardıkları görülmüştür. Cenevre Sözleşmesi’ne coğrafi kısıtlama şartıyla taraf olan Türkiye de iltica yasası ve politikasında sınırlamalar koymuştur. Suriyeli mültecilere yönelik geçici koruma yönetmeliği geçicilik ve mültecilerin acil ihtiyaçlarının karşılanması esası üzerinden düzenlenmiştir. Bu şekilde insan haklarından uzak, devletlerin çıkarını gözeten yasa ve politikaların dışında bir yol deneyimlemeye çalışan Derrida, koşulsuzluğu göz önünde bulundurarak yasa ve politikaların daha nasıl misafirperver yapılabileceğine dair sorgulamada bulunmuştur. Bu bağlamda misafirperverlik kavramını yapısöküme uğratmış, kavramın aporetik, çelişik ve imkansız yapısını ortaya koymuştur. Derrida’nın misafirperverlik düşüncesinden yola çıktığımızda Suriyeli mültecilere yönelik misafirlik söyleminin içinde barındırdığı çelişki, geçicilik, düşman ve istilacı imgesi, “biz” ve “onlar” ayrımı gazete haberlerinde ve toplum algısında gözlenebilmiştir. Derrida, iktidarı barındıran böylesi bir koşullu misafirperverliğin eşik, kapı olduğunu dolayısıyla misafirperverlik olmadığını belirtmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Kant, Derrida, Levinas, Misafirperverlik, Etik, Hukuk, Suriyeli Mülteci
The View of Syrian Refugees as a “Guest” in terms of Hospitality Law and Ethics
In this paper, the concept of hospitality is examined in terms of Kant’s law of hospitality and Derrida’s philosophy of hospitality inspired by Levinas, and discourse of hospitality for Syrian ferugees is discussed in the spirit of Derrida’s hospitality. The right of refugees have been limited to the initiative of the states in international conventions which are inspired by Kantian peace theory. Nowadays, when we look at sovereign states, it is seen that they are limiting international law and passing laws and regulations preventing refugees from crossing borders. Turkey, which is a party of Geneva Convention with the condition of the geographical restriction, has also provided restrictions on the asylum law and policy. The temporary protection regulation for Syrian refugees is regulated for the principle temporariness and urgent needs of refugees. Derrida, tries to experience a way instead of the law and politics that care of interests of states that are far from human rights, questions how laws and policies can be made more hospitable. İn this contect, he deconstructs the concept of hospitality and reveals the aporetic, contradictory and impossible structure of the concept. Considering Derrida’s concept of hospitality, the discourse of hospitality regarding Syrian refugees involves controversy, temporariness, and impression of enemy and invader. Hence, the discourse creates a division between “us and them”, which is visible in the press and public opinion. Derrida states that such a conditional hospitality that protects the interests of the government is a door or threshold, so it is not an exact hospitality.
Keywords:
Kant, Derrida, Levinas, Hospitality, Ethic, Law, Syrian refugee,
___
- Agamben, Giorgio. Kutsal İnsan Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.
- Bauman, Zygmunt. Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
- Benhabib, Seyla. Ötekilerin Hakları: Yabancılar, Yerliler, Vatandaşlar. İstanbul:İletişim Yayınları, 2014.
- Bernasconi, Robert. Levinas Okumaları, Çev., Zeynep Direk. İstanbul: Pinhan, 2011.
- Biner, Özge. Türkiye’de Mültecilik: İltica, Geçicilik ve Yasallık “Van Uydu Şehir Örneği”. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
- BMMYK. Dünya Mültecilerinin Durumu 1997-1998: Bir İnsanlık Sorunu. Ankara: Numune Matbaası, 1997.
- BMMYK. İltica, Uluslararası Göç ve Vatansızlık: Kuram, Gözlem ve Politika. Ankara: Anıl Reklam Matbaacılık, 2011.
- BMMYK, Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslararası Belgeler ve Hukuki Metinler. Ankara: Damla Matbaası, 1998.
- Cevheri Alpakgir, S.Gizem. “Mültecilik kavramının ve Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşmede Yer Alan Hakların Koşullu Misafirperverlik Üzerinden Değerlendirilmesi” III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı- III, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Mayıs 15-18, 2014.
- Çelik, Abdurrahim, Mehmet Alkış, Sabri Sayan ve Yusuf Ekinci. Gaziantep’te Suriyelilere Yönelik Saldırılar ve Toplumsal Nefretin Sebeplerinin Analizine Dair Rapor, Mazlumder, Kasım 2014.
- Çırakman, Elif. “Levinas’ta Öteki ve Adalet: Eleştirel Bir Not”. Doğu Batı Düşünce Dergisi 4/13 (2000-01): 179-199.
- Çiçekli, Bülent. Yabancılar ve Mülteci Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014.
- Derrida, Jacques. “Ağırlama Sözcüğü”. MonoKL Levinas Özel Sayısı 4/ VIII-IX (2010): 562-576.
- Derrida, Jacques. Bağışlama ve Kozmopolitizm, Çev., Ali Utku-Mukadder Erkan. İstanbul: Birey yayıncılık, 2005.
- Derrida, Jacques. Pera Peras Poros: Jacques Derrida ile Birlikte Disiplinlerarası Çalışma. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2012.
- Direk, Zeynep. Başkalık Deneyimi: Kıta Avrupası Felsefesi Üzerine Denemeler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
- Duva, Özlem. “Evrensel Konukseverlik ve Haklara Sahip Olma Hakkı” Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi: Eşitlik, Özgürlük ve Kardeşlik Bildirileri, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Bursa, 14-16 Ekim, 2010.
- Ekşi, Nuray. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Abdolkhani ve Karimnia- Türkiye Davası Mülteci ve Sığınmacı Hukuku Açısından Değerlendirme. İstanbul: Beta, 2010.
- Erdoğan, Murat. Rapor: Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, Kasım 2014.
- Ergüven, Nasıh Sarp ve Beyza Özturanlı. “Uluslararası Mülteci Hukuku ve Türkiye”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62: 4 (2013), 1007-1061. (Erişim 10.09.2016).
- Google. “Hrant Dink Vakfı, Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil Ocak- Nisan 2014 Raporu”. Son güncelleme 7 Ocak, 2017. http://hrantdink.org/attachments/article/274/HDV_ocak-nisan2014_rapor.pdf.
- Google. “Syria Emergency”. Son güncelleme 29 Ekim, 2016. http://www.unhcr.org/syria-emergency.html.
- Google. “Syria Regional Refugee Response”. Son güncelleme 29 Ekim, 2016. http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php.
- Google. “UNHCR Global Trends Report”. Son güncelleme 11 Temmuz, 2016. http://www.unhcr.org/trends2013/.
- Güleç, Cansu. “Avrupa Birliği’nin Göç Politikaları ve Türkiye’ye Yansımaları”. Tesam Akademi Dergisi 2/2 (2015): 81-100.
- Gültekin, Ahmet Cüneyt. “Bağışlanan konukseverlik ve Konuksever Bağışlama: Derrida Felsefesinde Etik (Olanaksız) ve Politika (Olanaklı) İlişkisi”. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 17 (2014 Bahar), 13-34. (Erişim 21.08.2016).
- Helsinki Yurttaşlar Derneği. Saha: Göçmenlerin Aynasında Türkiye. İstanbul: Mart Matbaa, 2016.
- İçduygu, Ahmet, Sema Erder ve Ömer Faruk Gençkaya. Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları 1923-20023: Ulus Devlet Oluşumundan Ulus Ötesi Dönüşümlere. İstanbul, MireKoç, Ocak 2014.
- Kant, Immanuel. Edebi Barış Üzerine Felsefi Deneme, Çev., Yavuz Abadan ve Seha L. Meray. Ankara: Ajans Türk Matbaası, 1960.
- Kearney, Richard. Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar: Ötekiliği Yorumlamak. Çev., Barış Özkul. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
- Keneş Çoban, Hatice. “Metaforun Ayrımcı Hegemonyanın İnşasındaki Rolü: Suriyelilerin Haberleştirilmesinde Metafor Kullanımı”. Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi 15/2 (2016): 253-280.
- Kibar, Sibel. “Levinas’ta Adaletin Terazisi Yok!”. MonoKL Levinas Özel Sayısı 4/VIIIIX (2010): 441-449.
- Kirişçi, Kemal. Rapor: Misafirliğin Ötesine Geçerken Türkiye’nin Suriyeli Mülteciler Sınavı. Çev., Sema Karaca, Brooking Enstitüsü ve USAK, Haziran 2014.
- Levinas, Emmanuel. Sonsuza Tanıklık: Emmanuel Levinas’tan Seçme Yazılar. Haz., Zeynep Direk ve Erdem Gökyaran. İstanbul: Metis Yayınları, 2010.
- Naas, Michel. “Alors, qui êtes-vous? Jacgues Derrida ve Konukseverlik Sorusu”. Cogito 47-48 (2006): 236-250.
- Odman, Tevfik. Mülteci Hukuku. Ankara: İmaj Yayınları, 1995.
- Ökten, Kaan Harun. “Immanuel Kant’ın Edebi Barış Üzerine Felsefi Deneme Adlı Eseriyle Ortaya Koyduğu Edebi Barış Fikri ve Bu Fikrin Uluslararası İlişkiler Düşüncesinde Yarattığı Etki”. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2001.
- Peker, Bülent ve Mithat Sancar. Mülteciler ve İltica Hakkı: Yaşamın Kıyısındakilere Hoşgeldin Diyebilmek. Ankara: İnsan Hakları Derneği Yayınları, 2001.
- Savaşan, Zerrin. “AB’de Sığınma Hakkı: Ortak Sığınma Sistemi Oluşturma Amacı ve Devam Eden Kısıtlamalar”, TODAİE İnsan Hakları Yıllığı, 27 (2009), 13-34. (erişim 27.10.2016)
- Soysal Özgür. “Evrenselcilik - Tikelcilik Gerilimi Işığında Ötekiler’in Kaderi”. Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi: Eşitlik, Özgürlük ve Kardeşlik Bildirileri, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Bursa, 14-16 Ekim, 2010.
- Şallı, Saim. “Kant’ın Kozmopolitizm Teorisi ve Çağdaş Kozmopolitizm Akımı Üzerindeki Etkisi”. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2011.
- Tunç, Serpil. “Konukseverlik: Hukukta ve Hukukun Ötesinde” Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi: Eşitlik, Özgürlük ve Kardeşlik Bildirileri,
- Uluslararası Af Örgütü, Rapor: Hayatta Kalma Mücadelesi: Türkiye’deki Suriye’den Gelen Mülteciler, Kasım 2014.
- Ünal, Sedar. “Türkiye’nin Beklenmedik Konukları: “Öteki Bağlamında Yabancı Göçmen ve Mülteci Deneyimi”, Zeitschrift für die Welt der/Türken journal of World of Turks 6/3 (2014): 65-89.
- Yeğenoğlu, Meyda. Avrupa’da İslam, Göçmenlik ve Konukseverlik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
- Yücebaş, Mesut. “Gaziantep Yerel Basınında Suriyeli İmgesi Yeni Taşranın Suskunları: Suriyeliler”. Birikim Dergisi 311 (Mart 2015): 38-47.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Okur Yazar Derneği