Doç. Dr. Rüstem ERKAN, Arş. Gör. Deniz AYDIN

Güneydoğu Anadolu Bölgesi İllerinde Bölge İçi ve Dışı Göç Eğilimleri

Bu çalışmada Türkiye’de bölgeler arası gelişmişlikfarkından en çok etkilenen bölgelerden biri olanGüneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin, Türkiye’ninhangi bölgelerine ve hangi illerine yoğun olarak göçverdiği ve Güneydoğu Anadolu Projesi’nin bölgedekigöç hareketini nasıl ve hangi yönde etkilediğiincelenmiştir. Ayrıca çalışmada bölge kapsamındaki 9ilin kendi aralarındaki göç eğilimi de incelenmiştir.Çalışmanın verileri Türkiye İstatistik Kurumu’nunerişime sunmuş olduğu Adrese Dayalı Nüfus KayıtSistemi verilerinden derlenmiştir. Çalışmada illerinnüfusu, nüfusun hangi illerde yoğunlaştığı, bölge içine vebölge dışına göç eğiliminin devam edip etmediği, bölgedeen çok göçü hangi illerin verdiği incelenerek genel olarakbölgenin göç tablosu ortaya konmaya çalışılmıştır.Çalışmanın sonuçlarına göre İstanbul’da 944,481,Adana’da 346,423, İzmir’de 263,077 GüneydoğuAnadolu Bölgesi kökenli kişi yaşamaktadır. GüneydoğuAnadolu Projesi’ne rağmen bölge dışına göç eğiliminindevam ettiği, 2008-2009 yıllarını kapsayan göçrakamlarıyla da anlaşılmaktadır. Bu iki yılda bölgedenbaşta Akdeniz bölgesine 45,292, İstanbul’a 44,825kişi olmak üzere toplam 171,910 kişi göç etmiştir.Bölgenin dışarıya göç vermesine rağmen nüfus artışhızı binde 15 gibi yüksek bir düzeydedir. Bölgenin gerekverdiği göç miktarı, gerekse de yüksek doğurganlıkoranı, bir sosyal dönüşüm projesi olarak uygulamayakonulan Güneydoğu Anadolu Projesi’nin halen öngörülenamaçlarına ulaşamamış olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Göç, nüfus artışı, bölgesel gelişmişlik farkı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Projesi

Intra-Regional And Inter-Regional Migration Trends Of Southeastern Anatolian Region Cities

In this study, migrational statistics of cities within SoutheasternAnatolian Region -which is the most negatively affected regionfrom the inter-regional developmental differences- are analysedto find the migrational trends towards other cities and regions ofTurkey and effects of Southeastern Anatolian Project on thismigration movements. Also population movements betweenregion’s 9 cities are analysed in the study.Data of the study is compiled from the Address BasedPopulation Register System data, accessed from the TurkishStatistical Institute website. Population of Southeastern AnatolianRegion, concentration of population in region’s cities, trend ofintra-regional and inter-regional migration movements and mainsource cities of migration are detected and with these findings, wetried to assess general migrational condition of the region.According to the results of the study, there are 944,481person in İstanbul, 346,423 person in Adana, 263,077 personin İzmir who were born within Southeastern Anatolian Region.Persistence of migration movements directed to other regionsdespite Southeastern Anatolian Project is detected afteranalysing year 2008-2009 statistical data. Within these twoyears, 171,910 person migrated to other regions with AkdenizRegion coming first with 45,292 person and İstanbul comingsecond with 44,825 person.Despite the migration-giver status of region, populationgrowth rate is 15 per thousand which is still quite high. Both highmigration rate of region and high total fertility rate are indicatorsof failure of the project as a social transformation project.

Keywords:

Migration, population growth, regional developmental differences, Southeastern Anatolian Region, Southeastern Anatolian Project,

PDF

___

Akşit Bahattin, “İçgöçlerin Nesnel ve Öznel Toplumsal Tarihi Üzerine Gözlemler: Köy Tarafından Bir Ba- kış”, iç., Türkiye’de İçgöç, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
Akşit Bahattin ve Akçay A. Adnan, “GAP: Bir Kırsal Dö- nüşüm Projesi ve Tarımsal Sulama”, iç., 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1999.
Akşit Bahattin ve Akçay A. Adnan, “GAP Bölgesinde Nü- fus Hareketleri”, iç., 75 Yılda Köylerden Şehirle- re, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1999.
Çağlayan Savaş, “Göç ve Yoksulluk: Mutlak ve Doğru- sal Olmayan Bir İlişki”, iç., Nurgün Oktik (der.), Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları, Yakın Kitabevi, İzmir 2008.
DPT, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Master Planı, Ankara 1989.
Erder Sema, Refah Toplumunda Getto, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2006.
Erkan Rüstem, Kentleşme ve Sosyal Değişme, Bilima- damı Yayınları, Ankara 2004.
Erkan Rüstem ve Bağlı Mazhar, “Göç ve Yoksulluk Alan- larında Kentle Bütünleşme Eğilimi: Diyarbakır Örneği”, iç., Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fa- kültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, Haziran, s. 105- 124, 2005.
Türkiye İstatistik Araştırma Kurumu, Adrese Dayalı Nü- fus Kayıt Sistemi Veritabanı, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks. zul, Erişim Tarihi: 15.3.2010.
Ünalan Turgay, “Türkiye’de İçgöçe İlişkin Veri Kaynak- larının Değerlendirilmesi”, iç., Türkiye’de İçgöç, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
Ünalan Turgay, “Ülke İçinde Yerinden Edilme Konusun- da Dünyada Durum ve Eğilimler”, iç., Zorunlu Göç ile Yüzleşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatandaşlığın İnşası, TESEV Yayınları, İstanbul 2006.
Ünalan Turgay, ÇELİK Ayşe Betül, KURBAN Dilek, “Türkiye’nin Yerinden Edilme Sorunu: Sorun, Mev- zuat ve Uygulama”, iç., Zorunlu Göç ile Yüzleş- mek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatan- daşlığın İnşası, TESEV Yayınları, İstanbul 2006.
Yükseker Deniz, “Diyarbakır’da Yerinden Edilme Soru- nu: Geri Dönüş, Kentsel Sorunlar ve Tazminat Yasası’nın Uygulamaları”, iç., Zorunlu Göç ile Yüz- leşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatan- daşlığın İnşası, TESEV Yayınları, İstanbul 2006.
Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.