YAŞLILARDA EV KAZALARININ BİLİŞSEL DURUM VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERE GÖRE İNCELENMESİ

Tanımlayıcı ve ilişkisel tipteki bu araştırma, evde yaşayan yaşlılarda kazaları, kaza sıklığını saptamak, bilişsel durum ve sosyodemografik değişkenlerle kazalar arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, Aile Sağlığı Merkezine başvuran 65 yaş ve üstü bireylerle (n=133) yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında, yaşlı bireyi tanıtıcı özellikleri içeren anket formu, bilişsel durum değerlendirmesine ilişkin Standardize Mini Mental Test kullanılmıştır. Araştırmada, yaşlıların %27,1’i son bir yıl içinde en az bir defa ev kazası geçirdiğini belirtmiştir. Ev kazası geçiren yaşlıların %72,2’si düşme sonucu kaza geçirmiştir. Çoğunluğu (%81.2) normal bilişsel işleve sahip olup, mini mental test puanlarına göre ev kazası geçirme durumlarında anlamlı bir fark saptanmamıştır (p˃0.05). Sonuç olarak; çalışmamızda Odss oranına ait p değerlerine bakıldığında; “yaş grubu”, “sakatlık durumu”, “beden kitle indeksi”, “unutkanlık” değişkenleri yaşlıların ev kazası geçirmeleri üzerinde istatistik olarak anlamlı bir etkiye sahiptir (p<0,05).

Anahtar Kelimeler:

Yaşlılar, ev kazaları, bilişsel durum, ev güvenliği

INVESTIGATION OF HOME ACCIDENTS IN ELDERLY ACCORDING TO COGNITIVE SITUATION AND RELATED FACTORS

Descriptive and relational type of research was conducted to investigate of home accidents inelderly according to cognitive situation and related factors. The study was conducted on individualsaged 65 years or older who applied to the Family Health Center (n = 133). In the collection of the data,the questionnaire including descriptive characteristics of elderly individuals and the StandardizedMini Mental Test for cognitive status evaluation were used. In study, 27.1% of the elderly reported thatthey had been had home accident at least once during the past year. The elderly of 72.2 % who had adomestic accident experienced a fall accident. The majority (81.2%) had normal cognitive functionand no significant difference was found in the cases of home accident according to the Mini MentalTest scores (p>0.05). As a result; when we look at the p values of Odss ratio in our study; “Age group”,“disability status”, “body mass index”, “forgetfulness” variables had a statistically significant effect onthe home accidents of the elderly (p <0.05).

Keywords:

Elders, Home Accidents, Cognitive Status, Home Safety,

PDF

___

Akın A. (2012). Toplumsal cinsiyet ve yaşlılık. Yaşlı sağlığı sorunlar ve çözümler (Ed: Aslan, D. ve Ertem, M.) 1. Baskı. Ankara: Palme Yayıncılık. ISBN: 978-975-97836-1-7.
Atman, C.Ü., Dinç, G., Oruçoğlu, A., Oğurlu, H. ve Ecebay, A. (2007). Manisa Muradiye Sağlık Ocağı bölgesinde yaşlılarda kaza sıklığı ve kaza ile ilişkili faktörler, Turkish Journal of Geriatrics, 10(2), 83-87.
Baker, D., Gottschalk, M. ve Bianco, L. M. (2007). Step by step: integrating evidence-based fall-risk management into senior centers. The Gerontologist, 47(4), 548-554.
Budak, E. (2008). Isparta İli Keçiborlu İlçe’sindeki yaşlılarda ev kazaları sıklığı ve konut durumunun buna etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Deprey, S.M. (2009). Descriptive analysis of fatal falls of older adults in a Midwestern counting in the year 2005. Journal of Geriatric Physical Therapy, 32(2), 23–28.
Doğan, B.Z. (2014). Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda düşme ile ilişkili risk faktörleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Duru, P., Örsal, Ö., Ünsal, A. ve Alparslan, B.G. (2016). The frequency of falling elderly and evaluation of the behavioral factors related to preventing the falls. Journal of Duzce University Health Sciences Institute, 6 (1), 34-40. ISSN: 2146-443X.
Emiroğlu, O.N. ve Yıldırım, N. (2007). Huzurevi çalışanlarının yaşlıda düşme riskine ilişkin görüşleri. Türk Geriatri Dergisi, 10,184-196.
Fadıloğlu, Ç. (2013). Yaşlıda evde bakım, Evde sağlık ve bakım (Ed: Fadıloğlu Ç., Ertem G., Aykar Ş. F.). Amasya: Göktuğ Yayınları.
Ganz, D.A., Bao, Y., Shekelle, P.G. ve Rubenstein, L.Z. (2007). Will my patient die? JAMA, 97 (1),77-86.
Güler, Ç. ve Akın, L. (2006). Halk sağlığı temel bilgiler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Güngen, C., Ertan, T., Eker, E., Yaşar, R. ve Engin, F. (2002). Standardize mini mental test’in Türk toplumunda hafif demans tanısında geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(4), 273-281.
Kalınkara, V. (2011). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Karadakovan, A. (2010). Yaşlılık. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım (Ed: Karadakovan A., Aslan E. F.). Ankara: Nobel Kitapevi.
Kaya, A. Ç., Kırımlı, E., Kalaça, Ç., Çifçili, S., Ünalan, C.P. ve Kalaça, S. (2012). Huzurevinde kalan yaşlılarda düşme insidansı ve ilişkili faktörler. Turkish Journal of Geriatrics, 15(1), 40-46.
Keskinoğlu, P., Uçku, R. ve Yener, G. (2008). Yeniden düzenlenmiş standardize mini mental test’in toplumda yaşayan yaşlılarda uygulanan ön test sonuçları. Journal of Neurological Sciences, 25(1),14:18-24.
Kiely, D.K., Kiel, D.P., Burrows, A.B. ve Lipsitz, L.A. (1998). Identifying nursing home residents at risk for falling. J Am Geriatr Soc., 46 (5), 551-5.
Leipzig, R.M., Cumming, R.G. ve Tinetti, M.E. (1999). Drugs and falls in older people: a systematic review and meta-analysis: II. Cardiac and analgesic drugs. J Am Geriatr Soc., 47, 40-50.
Meriç, M. & Oflaz, F. (2007). Yaşlı bireylerin düşme yaşantısıyla ilgili algıları ve günlük yaşamlarına etkisi üzerine niteliksel bir çalışma. Türk Geriatri Dergisi,10,19-23.
Ortabağ, T., Özdemir, Ö. ve Kılıç, S. (2011). Özel bakım merkezinde yaşayan yaşlı bireylerin ev kazalarına yönelik riskli davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Derg., 53, 189-194.
Savaş, S. ve Akçiçek, F. (2010). Kapsamlı geriatrik değerlendirme. Ege Tıp Dergisi 49 (3), 19-30.
Şahbaz, M. ve Tel, H. (2006). Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlık durumu ile ev kazaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics, 9(2), 85-93.
Şencan, İ., Canbal, M., Tekin, O. ve Işık, B. (2011). Halk sağlığı sorunu olarak yaşlılık dönemi düşmeleri. Yeni Tıp Dergisi, 28(2), 79-82.
Tortumluoğlu, G., Akyıl, R. ve Özer, N. (2005). Yaşlılarda ev kazaları prevelansı ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 22-31.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)(2016). Erişim tarihi 25.05.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059
Uymaz, E.P. ve Nahcivan, N. (2013). Yaşlılar için düşme davranışları ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. F.N. Hem. Derg., 21(1), 22-32. ISSN 2147-4923
Uysal, A., Ardahan, M. ve Ergül, Ş. (2006). Evde yaşayan yaşlılarda düşme risklerinin belirlenmesi, Türk Geriatri Dergisi, 9 (2), 75-80.
Vu, M.Q., Weintraub, N. ve Rubenstein, L.Z.J. (2004). Fall in the nursing home: are they preventable? J Am Med Dir Assoc, 5, 401-406.
Yeşilbakan, Ö.U. ve Karadakovan, A. (2005). Narlıdere dinlenme ve bakımevlerinde yaşayan yaşlı bireylerdeki düşme sıklığı ve düşmeyi etkileyen faktörler. Türk Geriatri Dergisi, 8, 72-77.