Sevgi İşık EROL

18796

Küresel Bir Sorun Olarak Demografik Dönüşüm: Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler

Nüfus bilimciler, 21. yüzyılı nüfusun hızla yaşlanacağı bir yüzyıl olarak ifade etmektedirler. Doğum oranlarının düşmesi ve ortalama yaşam süresinin uzaması sonucunda, gelişmiş ülkeler başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde “demografik dönüşüm süreci” yaşanmaktadır. Demografik dönüşümün en önemli etkisi, toplam nüfus içindeki altmış beş yaş ve üzeri nüfus oranının hızla artmasıdır. Bu durum, çok sayıda sosyal değişime neden olmakla kalmayıp, ekonomik yapıyı da çok derinden etkilemektedir. Bu nedenle nüfusu yaşlanma riskiyle karşı karşıya kalan birçok ülke bir dizi önlem almışlardır. Öyle ki, sosyal güvenlik sistemi üzerindeki mali yükü hafifletmek için emeklilik yaşı yukarı çekilmiştir. İş gücü açığını kapatabilmek için emekliler iş gücü piyasasına entegre edilmiştir. Yeniden nüfus artışını sağlayabilmek için evlilik, doğum teşvik edilmiştir. Küresel bir sorun olarak demografik dönüşümü ele aldığımız bu çalışmamızın amacı demografik dönüşüm sürecini, demografik dönüşümün başlıca nedenlerini, olası etkilerini ve alınması gereken önlemleri açıklayabilmektir.
Anahtar Kelimeler:

Demografik dönüşüm, yaşlanma, doğum, ölüm, sosyal güvenlik sistemi

Demographic Transformation as a Global Problem: Its Causes, Effects, and Measures to be Taken

Demographers see 21. century as one in which population will rapidly age. As a result of the falling birth rate and increased average life expectancy in many parts of the world, especially the developed countries “demographic transition process” is experienced. The most important effect of the demographic transformation is the rapid increase in the population of over 65 years of age in the total population. This situation has not only caused many social changes but also deeply affected the economic structure. For this reason, many countries facing the risk of population aging have taken a series of measures. Accordingly, the retirement age has been increased to alleviate the financial burden on social security systems. Besides, retirees have been integrated into the labor market to close the labor force shortage. Moreover, marriage and birth have been encouraged in order to be able to increase the population again. The purpose of this work, dealing with demographic transformation as a global problem, is to be able to explain demographic transformation process, the main causes and possible effects of demographic transformation, and to discuss precautions to be taken.
Keywords:

Demographic transformation, aging, birth, death, social security system,

PDF

___

  • Anadolu Ajansı (2015) “Avrupa'da doğurganlık oranı düştü”, TIMETURK, 04.11.2015.
  • Akça, H. Ela, M.(2012). “Türkiye’de eğitim, doğurganlık ve işsizlik ilişkisinin analizi”, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık(163), ss.223-242.
  • Aşık, G. A. (2015) “Kadın istihdamı ve annelik kariyeri teşvik paketi”, (http://www.tepav.org.tr/tr/blog/s/5076/Kadin+Istihdami+ve+Annelik+Kariyeri+Tesvik+Paketi) (05.05.2016).
  • Altan, Ö. Z. Şişman, Y. (2003). “Yaşlılara yönelik sosyal politikalar”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 7(2), ss.2-36.
  • Akçalı, C. (2005) “Avrupa’nın geleceği” Yenişafak, 20.06.2005.
  • Bacak, B. Topkaya, Ö. Gezer. G. (2015). “Yaşlanma, gençlik ve göç ekseninde küresel demografik dönüşüm ve refah devleti”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(1), s.2-28.
  • Beşpınar, F.U. Aybars, A. İ. (2013). Erken yaşlarda çocuk refahı ve kadın istihdamı politika belgesi, ss.1-57, Türkiye: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı & Unicef.
  • Can, N. Özer, M. (2012). Demografik fırsat penceresi ve Türkiye. Erişim tarihi: (6.05.2016), (http://seal.atilim.edu.tr/demografik-firsat-penceresi-ve-turkiye).
  • Danış, D. (2016). Demografi: nüfus meselelerine sosyolojik bir bakış. Erişim Tarihi: (01.05.2016),(http://www.acikders.org.tr/pluginfile.php/4144/mod_resource/content/2/TUBA1.pdf) .
  • Demirci, L. İ. (2016). “Sosyal güvenlik; reformu”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, (22), Erişim Tarihi: (27.05.2016). (http://www.mfa.gov.tr/sosyal-guvenlik_-reformu.tr.mfa)
  • Dünya Bankası (2006) Türkiye iş gücü piyasası raporu özet, ss.1-14, ABD: Dünya Bankası Yayını.
  • Erol, P. Ö. (2011) .Sosyolojik perspektiften demografik yaşlanma: toplumsal, ekonomik ve politik alanlarda yaşlı failliği, (Yayınlaşmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi S.B.E., İzmir.
  • Erol, M. (2012). Avrupa Birliği’nde nüfusun yaşlanması ve sağlık harcamalarına etkisi, Sosyal Güvence Dergisi, 1(1), s.s. 54-81.
  • Erol, H. Özdemir, A. (2014). Türkiye’de sağlık reformları ve sağlık harcamalarının değerlendirilmesi, Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(1), s.s 9-34.
  • Ataman Erdönmez. P.(2007). Küresel demografik değişim süreci ve finansal sektör üzerindeki etkileri”, Bankacılar Dergisi, (62), ss.59-70.
  • Europa Central Bank. (2007) .Population aging, financial markets and monetary policy, ErişimTarihi (03.05.2016).https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2007/html/sp070323_2.en.html)
  • Eryurt, M. A. Beşe Canpolat, Ş. ve Koç, İ. (2013). Türkiye’de nüfus ve nüfus politikaları: öngörüler ve öneriler, Amme İdaresi Dergisi, 46(4), ss. 129-156.
  • Gündoğan, N.(2001).İş gücünün yaşlanması ve iş gücü piyasalarına etkileri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56(4), ss.95-108.
  • Güner, Z.B. (2015).Uzun ömürlülük riskinin sosyal güvenlik sistemi dengesine etkisi.Sosyal Güvence Dergisi, (7), ss.58-82.
  • Gökbunar, A. R. Alparslan, U. Duramaz, S. (2016). Yaşlı nüfusa yönelik sağlık harcamalarının azaltılmasında kamusal politikaların önemi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), ss.109-122.
  • Günsoy, G. Tekeli, S. (2015-Mart). Nüfusun yaşlanması ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir analiz”, Amme İdaresi Dergisi, 48(1), ss. 35-87.
  • Gürses, U. (2005). Gelecek jimnastiği: 2023, Radikal Gazetesi, 29.06.2005. Erişim Tarihi:(02.11.2016), (http://www.koseyazisioku.com/radikal/ugur-gurses/29-06-2005/gelecek-jimnastigi-2023).
  • Güleç, C. (2015). Avrupa Birliği’nin göç politikaları ve Türkiye’ye yansımaları, Tesam Akademi Dergisi, 2(2), ss. 81-100.
  • Horioka, C.Y, Wataru S. and Tatsuo H. (2007). aging, saving, and public pensions ın Japan, Erişim Tarihi: (05.05.2016). (http://www.nber.org/papers/w13273.pdf)
  • Hotar, N. (2005). 21. yüzyılda yaşlanan kaybedecek, Erişim Tarihi: (24.04.2016). (http://www.haber10.com/siyaset/21yuzyilda_yaslanan_kaybedecek-54354)
  • Hürriyet (2005) “IBM’den işgücü raporu” Hürriyet Gazetesi, 14.09.2005.
  • Hanlon, P. (2016) .The demographic transition, Erişim Tarihi: (24.04.2016). (http://www.afternow.co.uk/sites/default/files/The%20Demographic%20Transition_0.pdf)
  • Japan Fact Sheet (2012). Social security system, Erişim Tarihi: (10.12.2012). (http://webjapan.org/factsheet/en/pdf/e42_security.pdf)
  • Kayan, V. (2012). Türkiye’deki boyutları açısından yaşlı nüfusun yoksulluğu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi S.B.E., İstanbul.
  • Kayhan Kuzgun, İ. (2002). Nüfusun yaşlanmasının işgücü arzına etkisi, Türk Geriatri Dergisi, 5(1), ss.1-38.
  • Kıran, Z.B. (2009). Uzun ömürlülük riskinin sosyal güvenlik sistemine etkisi, (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Ankara.
  • Kavas, S. (2014). Türkiye’de değişen doğurganlık oranları üzerine: durum tespit çalışması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), ss.537-546.
  • Koçak, Y. Elvan T. (2012). Türkiye’de Göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri, Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(3), ss.163-184.
  • Kaya, V. Yalçınkaya, Ö. (2014). Nüfus ekonomik büyüme kaynağı olabilir mi?: “En az üç çocuk” politikasına tarihsel bir bakış, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), ss.165-198.
  • Koç, İ. vd. (2008). Türkiye’nin demografik dönüşümü, doğurganlık, aile planlaması, anne‐çocuk sağlığı ve beş yaş altı ölümlerdeki değişimler: 1968‐2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara:
  • Mevzuat (2016) Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanun, Erişim Tarihi: (27.05.2016) (http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf).
  • Memnuniyetnet. (2014). Doğurganlığı artırmak için ülkelerin çocuk başına verdiği paralar, Erişim Tarihi: (05.05. 2016). (http://www.memnuniyet.net/question/dogurganligi-artirmak-icin-ulkelerin-cocuk-basina-verdigi-paralar) .
  • Montgomery, K. (2000). The demographic transition, Erişim Tarihi: (24.04.2016). (http://pages.uwc.edu/keith.montgomery/demotrans/demtran.htm).
  • Mandıracıoğlu, A.(2010). Dünyada ve Türkiye’de yaşlıların demografik özellikleri, Ege Journal of Medicine, 49(3), ss. 39-45.
  • OECD. (2016). Employment rate by age group 55-64 year-olds, % in same age group, q4 2014, Erişim Tarihi: (05.05.2016). (https://data.oecd.org/emp/employment-rate-by-age-group.htm)
  • Obukwelu, C. O. (2014). Introductıon to demography, Erişim Tarihi: (02.11.2016). (http://www.nou.edu.ng/uploads/NOUN_OCL/pdf/SST/EHS%20319.pdf).
  • Özgür, E. (2012). Genişleyen Avrupa Birliği’nin göçmen ikilemi ve yaşlanan iş gücü, Öneri Dergisi, 10(38), ss.73-85.
  • Özdemir, H. (2012-Mayıs-Haziran). Türkiye’de iç göçler üzerine genel bir değerlendirme, Akademik Bakış Dergisi, (30), ss.1-18.
  • SpringerLink (2016) Demography, Erişim Tarihi: (05.07.2016). (http://link.springer.com/journal/13524).
  • Samuelson, R. J. (2005). The end of Europe. Erişim Tarihi: (02.11.2016). (http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/06/14/AR2005061401340.html).
  • Sansarlıoğlu, N. (2016). Amerika'nın sosyal güvenlik sistemi, Erişim Tarihi: (05.05.2016). (https://sosyalguvenlik.com/index.php option=com_content&task=view&id=35&Itemid=36).
  • Seike, A. (2015). Japan’s race against the ageing clock, Erişim Tarihi: (04.05.2016). (http://www.eastasiaforum.org/2015/05/03/japans-race-against-the-ageing-clock/).
  • Sigorta Gündem. (2016). Almanya'da emeklilik sisteminde köklü değişiklik, Erişim Tarihi: (05.05.2016).(http://sigortagundem.com/haber/almanya_da-emeklilik-sisteminde-koklu-degisiklik/593841).
  • Seyhun, Ö. K. (2006). Avrupa Birliği’nde demografik dönüşümün Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyeliği çerçevesinde iş gücü piyasalarına yansıması, (Uzmanlık Yeterlilik Tezi), TCMB, Ankara.
  • TÜİK .(2015).Sağlık harcamaları istatistikleri. Erişim Tarihi: (04.05.2016). (http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084)
  • Tradingeconomics (2016) Japonya - erkeklerin emeklilik yaşı. Erişim Tarihi: (05.05.2016). (http://tr.tradingeconomics.com/japan/retirement-age-men) .
  • Turkiyeegitim (2010) Türkiye'de genç nüfus tehdit altında. Erişim Tarihi: (24.04.2016). (http://www.turkiyeegitim.com/turkiyede-genc-nufus-tehdit-altinda-22205h.htm)
  • TUİK (2016a- Mart) .İstatistiklerle yaşlılar, 2015”, Haber Bülteni,(21520). Erişim Tarihi : (01.05.2016). (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21520)
  • TÜİK .(2016b). Demografik göstergeler. Erişim Tarihi (05.05.2016). (http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist)
  • TÜİK .(2015) Sağlık harcamaları istatistikleri. Erişim Tarihi: (04.05.2016). (http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084)
  • TÜİK. (2014-Mart).İstatistiklerle Yaşlılar, 2013, (16057). Erişim Tarihi: (01.04.2016). (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16057)
  • TÜİK. (2014b-Ekim).Basın odası haberleri, (60).Erişim Tarihi: (01.04.2016). (http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2014_60_20141016.pdf)
  • United Nations. (2016). Profiles of ageing 2015. Erişim Tarihi: (02.05.2016). (http://esa.un.org/unpd/popdev/Profilesofageing2015/index.html) United States Census Bureau (2016). Population by older age gruop., Erişim Tarihi: (27.05.2016). (http://www.census.gov/population/international/data/idb/informationGateway.php)
  • Vatandaş, S. (2013). AB nüfusunda yaşlanma sorunu ve çözüm seçenekleri. Erişim Tarihi: (26.05.2016). (http://www.bilgesam.org/incele/64/-ab-nufusunda-yaslanma-sorunu-ve-cozum-secenekleri/#.V0W6r49OLIU)
  • Vocabulary.com. (2016). Demography. Erişim Tarihi: (27.05.2016) .(https://www.vocabulary.com/dictionary/demography)
  • World Health Organization. (2011). Global health and aging, U.S.: National Institutes of Health Publication No: 11-7737, Erişim Tarihi: (27.05.2016). (http://www.who.int/ageing/publications/global_health.pdf).
  • Yılmaz, A. (2014-Winter). Uluslararası göç: çeşitleri, nedenleri ve etkileri, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), ss.1685-1704.
  • Yılmaz, T. Z. (2011). Demografik dönüşümün Türk sosyal güvenlik sistemine etkisi, (Yayınlaşmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi S.B.E., Trabzon.
  • Yılmaz, B. G. (2009). Avrupa Birliği’nin yaşlanma sorununa bir çözüm olarak Türkiye’nin üyeliği, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 8(1), ss.27-37.
  • Yereli, A. B. Kobal, İ. ve Köktaş, A. (2010). Türkiye’de sağlık harcamalarını artıran faktörler, Erişim Tarihi: (03.05.2016). (http://ahmetburcinyereli.com/BEYKON10.pdf)
  • Yaman, S. (2016). Emeklilik yaşı ve primlerine ilişkin yeni düzenlemeler”.Erişim Tarihi: (05.05.2016). (http://www.londranet.com/yazarlar/sefaretyaman/emeklilik-yasi-ve-primlerine-iliskin-yeni-duzenlemeler.html).
  • Yazıcı, S. (2004). OECD ülkelerinde demografik eğilimler ve muhtemel etkileri. Erişim Tarihi: (03.05.2016). (http://www.mfa.gov.tr/oecd-ulkelerinde-demografik-egilimler-ve-muhtemel-etkileri.tr.mfa) .
  • Yüceşahin, M.M. (2011). Küresel bir süreç olarak demografik dönüşüm: mekânsal bir değerlendirme”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(1), ss.11-27.
  • Yumurtacı, A (2013-Nisan-Ekim). Demografik değişim: psiko-sosyal ve sosyo-ekonomik boyutları ile yaşlılık, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, (6), ss.9-31
Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2148-9424
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2012
  • Yayıncı: Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Childcare and Maternity Policy Brief

Ebra URALOGLU

Din Eğitiminde Engellilere Yönelik Öğretim Materyalleri (Öğretmen Görüşlerine Dayalı)

Eyüp Şimşek, Teceli Karasu

Küresel Bir Sorun Olarak Demografik Dönüşüm: Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler

Sevgi İşık EROL

Kronik Engelli Çocuğa Sahip Annelerde Vücut Algısı, Depresyon Düzeyi Ve Yaşam Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Meral SERTEL, Tülay TARSUSLU ŞİMŞEK, Eylem TÜTÜN YÜMİN, Filiz BAYRAKTAROĞLU

Türkiye’de Kurum Bakımı Deneyimi Olan Bireylerin İş ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma: Ankara İli Örneği

Elif GÖKÇEARSLAN ÇİFCİ, Tuğba KARDEŞ, Melek ZUBAROĞLU YANARDAĞ, Rumeysa AKGÜN