DIŞ YARDIM NEDİR? NİÇİN YAPILIR?

Dış yardımlar genel olarak bir ülke veya uluslararası bir kuruluş tarafından, başka bir ülkeye veya uluslararası kuruluşa, iktisadi ve sosyal kalkınmayı teşvik, demokrasi ve insan haklarında iyileştirme, sosyal eşitlik, acil durumlarda temel ihtiyaçları karşılama vb. amaçlarla verilen bağışlar, krediler ve borçlar olarak tanımlanır. Bu etkileşim esnasında genellikle gelişmiş ülkeler, yardımı veren ülke konumunda iken gelişmekte olan ülkeler ise yardımı alan ülke konumunda bulunurlar. Dış yardımlar, yaklaşık 70 yıldır artarak varlığını sürdürmekle beraber günümüzde milyarlarca dolarlık bir hacim kazanmıştır. Günümüzde küresel bir mesele hâline gelen dış yardımın yolu her ne kadar iyi niyet taşları ile örülü olsa da bu yardım gösterisinin çevrelediği hem mali hem de ahlaki açıdan zorlu sorunlar hatırı sayılır birer tartışma konusu olmuştur. Çoğu zaman merhametin ta kendisi gibi sunulan dış yardım, yardım etmekten çok zarar vermekte, alıcılardan çok verenlerin yararına olmaktadır. Başka bir deyişle, dış yardım problemin çözümden çok nedeni gibi görülmektedir (Amin’den aktaran Sogge, 2003).

WHAT IS FOREIGN AID? WHY IS IT EXECUTED?

Foreign aids, generally, are defined as donations, credits and debts handed out by a country or by an international organization to another country or international organization in order to promote the economic and social development, enhancements in democracy and human rights, social equality or to provide the general requirements in emergency etc. Developed countries are generally considered as the aid providers and developing countries as the aid receivers during this interaction. Foreign aids have been subsistent for approximately 70 years in an increasing manner, and today they have a volume of billions of dollars. Although the path of foreign aid is paved with goodwill, the financial and ethical problems surrounded by this exhibit of aid have been remarkable debate issues as foreign aid has recently become a global problem. Foreign aid is generally presented as compassion and mercy, but it results with harm rather than aid, and mostly in favor of aid providers instead of the receivers. In other words, according to Amin foreign aid is considered as the reason of problem instead of the solution of it (as cited in Sogge, 2003).

___

  • Akçay, E. (2012). Bir dış politika enstrümanı olarak Türk dış yardımları. Ankara: Turgut Özal Üniversitesi Yayınları.
  • Atmaca, T. (2004). Teknik yardım projelerinin hazırlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). T.C. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı Eğitim Kültür ve Sosyal İşbirliği Daire Başkanlığı, Ankara.
  • Barutçu, A. (1974). Teknik yardımın politika, uygulama ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
  • Başak, Z. (1977). Dış yardım ve ekonomik etkileri Türkiye 1960-1970. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
  • Brech, V. ve Potrafke, N. (2014). Donor ideology and types of foreign aid. Journal of Comparative Economics, 42(1), ss. 61-75.
  • Djankov, S., Montalvo, J. G. ve Reynal-Querol M. (2008). The curse of aid. J Econ Growth, 13, ss. 169-194.
  • Doğan, A. (2006). Dış yardımın ekonomik büyümeye etkisi: Alt-Sahra Afrika örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 56(2), ss. 121-139.
  • Domar, D. E. (1946). Capital expansion, rate of growth and employment. Econometrica, 14(2), ss. 137-147.
  • Dursun, H. (2006). Dış yardımla ekonomik büyüme ve kalkınma. Kamu-İş Dergisi, 8(4), ss. 191-198
  • Harrod, R. F. (1939). An essay in dynamic theory. The Economic Journal, 193(43), ss. 14-33.
  • Helgesen, V. (2011). The butterfly effect and The Arab Spring. Erişim tarihi: 15. 03. 2015, http://www.idea.int/news/butterfly-arab-spring.cfm.
  • Karagöz, F. (2010). Yoksulluk tuzağı ve dış yardım: Eleştirel bir yaklaşım. Sosyal Bilimler Dergisi, 4, ss. 1-13.
  • Karagöz, F. (2013). Bir kalkınma reçetesi olarak dış yardım: Türkiye’nin verdiği resmi kalkınma yardımlarının değerlendirilmesi. E. Tahsin (Ed.). Türkel Minibaş’a armağan - kriz, kalkınma ve Türkiye ekonomisi seçme yazılar (ss. 317-352). İstanbul: Derin Yayınevi.
  • Kattel, R., Kregel, J. A. ve Reinert, E. S. (2011). The relevance of Ragnar Nurkse and classical development economics. Working Papers in Technology Governance and Economic Dynamics, 21, ss. 1-34
  • Knack, S. (2004). Does foreign aid promote democracy? International Studies Quarterly, 48, ss. 251-266.
  • Leibenstein, H. (1958). Economic backwardness and economic growth. The American Economic Review, 5(48), ss. 1020-1023.
  • Oecd. (2008). The Paris declaration on aid effectiveness and the Accra agenda for action 2005/2008. Paris: France, OECD.
  • Öztürk, H. ve Öztürk, S. (2012). Türkiye’nin dış yardım stratejisi: Sorunlar ve öneriler (Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, Rapor No: 54). İstanbul: Bilgesam Yayınları.
  • Radelet, S. (2006). A primer on foreign aid (Ön Makale No: 92). Erişim Tarihi: 13.03.2015, http://www.cgdev.org/files/8846_file_WP92.pdf
  • Rajan, R. ve Subramanian, A. (2007). Does aid affect governance? American Economic Review, 97(2), ss. 322-327.
  • Rosenstein-Rodan, P. N. (1957). Notes on the theory of the ‘big push’. Cambridge, Mass.: Center for International Studies, Massachusetts Institute of Technology.
  • Rostow, W. W. (1956). The take-off into self-sustaining growth. The Economic Journal, 66(261), ss. 25-48.
  • Sogge, D. (2002). Give and take: What’s the matter with foreign aid. Canada: Fernwood Publishing.
  • Sogge, D. (2003). Kaşık ve kepçe: Dış yardım hakkında bilmek istediğiniz her şey. (M. Sağlam, Çev.) İstanbul: Çitlembik Yayınları.
  • T. C. Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü (2014). Türkiye´nin dış yardımları. Erişim tarihi: 14. 03. 2015, http://kdk.gov.tr/haber/turkiyenin-dis-yardimlari-2013/494.
  • Yardım [Tan. 1, 2, 3, 4, 5]. (b.t.). Türk dil kurumu güncel Türkçe sözlük. Erişim tarihi: 15.03.2015, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS. 55042b3eb8d917.08660525.
  • Thorbecke, E. (2000). The evolution of development doctrine and the role of foreign aid, 1950-2000. Erişim tarihi: 14. 03. 2015, http://are.berkeley.edu/ courses/ARE251/2004/papers/Thorbecke.pdf.
  • Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı [TİKA]. (2013). Dış yardımların düzenlenmesi: seçilmiş ülke uygulamaları 2011/2012. Erişim tarihi: 10. 03. 2015, http://www.kdk.gov.tr/sayilarla/turkiyenin-dis-yardimlari/35.
  • Üçkuş, Ö. ve Kendirci, B. (2012). Teoriden uygulamaya dış yardım. Sayıştay Dergisi, 86, ss. 57-77.